Ponad 300 niekadrowanych fotografii z Powstania Warszawskiego, 133 rozpoznanych z imienia i nazwiska uczestników walk, nowe fakty: dokładne daty i rozpoznane miejsca, budynki, adresy – to wszystko znajdziecie w najnowszej publikacji Muzeum Powstania Warszawskiego: albumie ze zdjęciami Eugeniusza Lokajskiego „Broka”.
Eugeniusz Lokajski „Brok” to jeden z najwybitniejszych fotoreporterów Powstania Warszawskiego. Zdjęcia jego autorstwa prezentują kompletny obraz Powstania Warszawskiego: od radości i solidarności, poprzez męstwo, aż do cierpienia i zadumy. Zapadają w pamięć dzięki niezwykłej sile wyrazu, sprawiając, że możemy poczuć to, co przeżywali uczestnicy oraz świadkowie wydarzeń z 1944 roku.
fot. Michał Zajączkowski / Muzeum Powstania Warszawskiego
(…) Lokajskiemu udało się to, co jest kwintesencją fotografii – zatrzymanie w kadrze ważnego (choć czasami na pozór błahego) momentu i – co równie istotne – przekazanie emocji towarzyszących tej jednej, jedynej chwili, jednej z wielu chwil powstańczej walki pięknych, młodych ludzi – zauważa Chris Niedentahl, fotograf, fotoreporter.
Fotografie podporucznika „Broka” wpłynęły na zmianę postrzegania Powstania; zamiast krwi i gruzów najważniejsi stali się ludzie: Powstańcy Warszawscy i ludność cywilna, warszawiacy. Dzięki nim na Powstanie Warszawskie, czyli jedną z najbardziej zażartych bitew miejskich w historii, patrzymy przez pryzmat codzienności, losów poszczególnych osób, oddziałów.
Album pomaga zrozumieć całość doświadczenia powstańczego – na zdjęciach Lokajskiego zobaczymy atak na gmach PAST-y, spojrzymy w oczy żołnierzy AK dumnych po zdobyciu obsadzonej przez Niemców Komendy Policji, ujrzymy jeńców, rannych, uliczne cmentarze, zniszczone budynki, ale także budowanie przez ludność cywilną barykad, szpitale i gospody, powstańczy ślub oraz chwile odpoczynku od walki. Portrety wspaniałych młodych ludzi, którzy za wolną Polskę i jej stolicę gotowi byli oddać życie, na długo pozostaną nam w pamięci – podsumowuje Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
fot. Michał Zajączkowski / Muzeum Powstania Warszawskiego
Publikacja, oprócz wartości emocjonalnej, ma także wartość dokumentu, materiału źródłowego. Dzięki nowoczesnej digitalizacji i retuszowi ponad 300 niekadrowanych fotografii z Powstania Warszawskiego zyskało niespotykaną wcześniej wyrazistość. Zawarte w albumie opisy uwzględniają współczesny stan badań historycznych i varsavianistycznych. Zdjęciom towarzyszą cytaty i wspomnienia uczestników Powstania, dodano też przydatny słowniczek wybranych obiektów. Uzupełnieniem całości jest subtelna szata graficzna zaprojektowana przez Kasię Kubicką – graficzkę specjalizującą się w albumach fotograficznych, autorkę projektów dla takich instytucji, jak paryskie Centre Pompidou, Fundacja Archeologia Fotografii czy Fundacja Sztuk Wizualnych.
fot. Michał Zajączkowski / Muzeum Powstania Warszawskiego
Warto wspomnieć, że 14 lat temu, na setną rocznicę urodzin podporucznika „Broka”, Muzeum przygotowało album Eugeniusz Lokajski „Brok” 1908–1944. Fotoreporter. Niniejsza, rozszerzona i zmieniona, edycja prezentuje nowe spojrzenie na Powstanie Warszawskie.
Fotografie autorstwa Eugeniusza Lokajskiego „Broka” można uznać za kamień węgielny muzealnej kolekcji, jako pierwsze zostały bowiem wpisane do naszego inwentarza. Zdjęcia podporucznika „Broka” posłużyły do budowy ekspozycji stałej Muzeum – na wystawie prezentujemy niemal 2 tysiące kadrów, a wiele z nich to prace Eugeniusza Lokajskiego. To właśnie dzięki tym sugestywnym obrazom możemy przekonująco opowiadać o 63 dniach walczącej stolicy – podkreśla Jan Ołdakowski.
fot. Michał Zajączkowski / Muzeum Powstania Warszawskiego
fot. Eugeniusz Lokajski "Brok" / ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego
Eugeniusz Lokajski (1908–1944), przed wojną wybitny sportowiec, rekordzista Polski w rzucie oszczepem (1936), wicemistrz świata w pięcioboju, uczestnik Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie (1936). Z fotografią był związany przez całe życie.
W styczniu 1944 roku został zaprzysiężony na żołnierza Armii Krajowej. W Powstaniu był oficerem łącznikowym kompanii „Koszta”, a od 30 sierpnia jej dowódcą. Został uprawniony „do noszenia i używania aparatu fotograficznego i filmowego”.
Lokajski robił zdjęcia głównie w Śródmieściu i wywoływał je w mieszkaniu swojej siostry, Zofii Domańskiej, która przechowała negatywy. 25 września, wobec zbliżającej się kapitulacji Powstania, został oddelegowany do Komendy Głównej AK w celu wykonania zdjęć do fałszywych dokumentów, które miały umożliwić Powstańcom opuszczenie miasta z ludnością cywilną. Tego dnia zginął pod gruzami zbombardowanej kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 129, gdzie znajdował się sklep fotograficzny.
fot. Michał Zajączkowski / Muzeum Powstania Warszawskiego
Specyfikacja albumu
W albumie wykonano separację barwną zdjęć do tritonu
Format: 230 x 280 mm
Papier: Munken Polar 130 g
Oprawa: twarda
Liczba stron: 488
Druk: Argraf Sp. z o.o.
ISBN: 978-83-64308-26-0
Wydawca: Muzeum Powstania Warszawskiego
Sklep on-line
Album fotograficzny „Eugeniusz Lokajski BROK”
Kup najnowszy album z powstańczymi zdjęciami w oficjalnym sklepie Muzeum Powstania Warszawskiego!
