Data urodzenia:
1929-03-24
Imiona rodziców :
Antoni - Józefa z domu Matyjaszkiewicz
Wykształcenie do 1944 r.:
Była uczennicą Szkoły Powszechnej nr 98, która mieściła się w Warszawie przy Al. Szucha 9, a następnie kontynuowała naukę w technikum krawieckim przy ul. Racławickiej.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od kwietnia 1942 roku - Szare Szeregi, harcerka 49. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerek - Hufiec Mokotów. Drużynową była Łucja Górecka „Ewa”, a zastępową druhna Alicja Sikorska „Wacka„. W drużynie przeszła przeszkolenie sanitarne oraz z zakresu łączności. Uczestniczyła w akcjach małego sabotażu - malowaniu na murach i rozlepianiu ulotek. Zajmowała się także kolportażem prasy podziemnej. Pod kierownictwem druha Dargiela ps. Jerzy prowadziła zajęcia świetlicowe w tzw. ogniskach przy ul. Belgijskiej 4 oraz na Starym Mieście. W ramach współpracy z ”Patronatem" zajmowała się zbiórką lekarstw, żywności, odzieży i tytoniu dla więźniów. W 1943 roku była na przeszkoleniu terenowym w Olszance nad Narwią. Wraz z zastępem przygotowywała na okres Powstania harcerski punkt sanitarny przy ul. Starościńskiej.
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Nowy Świat, następnie ul. Żurawia 11 m.15
Oddział :
Wobec braku łączności z macierzystą drużyną harcerską, nawiązała kontakt z grupą PPS, która miała swój punkt w sąsiedztwie miejsca zamieszkania Zofii, przy ul. Żurawiej 11/16. Na punkcie tym działali: Bolesław Gałaj ps. Ryszard, Aleksander Skrzyński ps. Hrabia, Adam Obarski, Wiktoria Ciołkowa i Zygmunt Zaremba ps. Andrzej Czarski, Wit Smrek, Marcin, Smreczyński, który był redaktorem „Robotnika". Do jej zadań należał kolportaż prasy powstańczej (głównie ”Robotnika„, którego od 2 sierpnia do 4 października ukazało się 61 numerów), z drukarni przy ul. Wareckiej. Niekiedy pełniła także funkcję łączniczki. Po kapitulacji wraz z matką Józefą Pastuszko z Matyjaszkiewiczów podjęły się opieki nad rannymi leżącymi w szpitalu przy ul. Wspólnej.
Szlak bojowy :
Śródmieście Południe
Rodzeństwo biorące udział w Powstaniu Warszawskim:
W Powstaniu brała udział siostra Zofii - sanitariuszka
Celina Pastuszko ps. „Wanda” (1927-1944) oraz wuj Zofii (chociaż prawie jej rówieśnik) -
st. strz. Stefan Matyjaszkiewicz „Stefek” (1927-1988), po wojnie absolwent łódzkiej „filmówki", operator m. in. takich filmów jak "Ewa chce spać", "Sami swoi", "Lalka", "Kopernik", "Placówka" i "Dzień czwarty". Babcia Władysława Matyjaszkiewicz i jej brat Bolesław Gałaj ps. Ryszard należeli do PPS-u, matka dziewcząt Józefa Pastuszko z domu Matyjaszkiewicz była łączniczką w Delegaturze Rządu.
Losy po Powstaniu:
Wyjechała z Warszawy 11 października 1944 z rannymi i personelem szpitala polowego na Wspólnej, który był ewakuowany do Piastowa, na teren Fabryki Tudora. W pierwszych dniach listopada wyjechała z matką z Piastowa do rodziny w Radomiu, gdzie doczekały zakończenia działań wojennych.
Losy po wojnie:
Do Warszawy powróciła w 1949 roku. Studiowała na Politechnice Warszawskiej.
Odznaczenia i awanse:
Patent Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny. W 2001 roku awansowana do stopnia podporucznika WP w stanie spocz.
Nazwisko po mężu:
Zofia Kruszewska
Miejsce pochówku:
Cmentarz Bródnowski w Warszawie, w grobie rodzinnym, kwatera H-35, rząd 6, grób 25.
Informacje dodatkowe:
Ojciec Zofii i Celiny zmarł w czasie wojny w 1942 roku. Mieszkanie przy ul. Żurawiej 11/15 było miejscem licznych spotkań młodzieży z AK - kolegami Stefana Matyjaszkiewicza „Stefka”(brata matki Zofii i Celiny), którzy wpadali na Żurawią byli m. in. Henryk Dziergwa „Heraklit", Józef Kubas "Longin", Stanisław Sikorski.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Urząd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych - zaliczony okres służby od kwietnia 1942 do września 1944, w tym Powstanie Warszawskie, łącznie 2 lata i 6 miesięcy, archiwum rodzinne p. Zofii Kruszewskiej z domu Pastuszko. Informacje o powstańczych losach rodziny na podstawie relacji dla Archiwum Historii Mówionej MPW: Zofia Kruszewska ps. Iwonka. Informację o śmierci przekazano za pośrednictwem Działu Kombatanta MPW - p. Marta Jarosiewicz, córka.
Archiwum Historii Mówionej:
