Data urodzenia:
1927-08-12
Miejsce urodzenia:
Nakło nad Notecią
Imiona rodziców :
Teofil - ...
Wykształcenie:
W czasie wojny była uczennicą prywatnej Szkoły Powszechnej J. Świeżyńskiej-Słojewskiej w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 31. W roku 1942 ukończyła klasę VII i rozpoczęła naukę gimnazjalną.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od wiosny 1943 roku - Narodowe Siły Zbrojne (NSZ). Przysięgę składała wraz z Wandą Lorenc z d. Woś przed ppor. Mieczysławem Szemelowskim ps. „Miłosz” (1921-1987). Odbyła szkolenie sanitarne i łącznościowe. Przydział: batalion NSZ im. Mączyńskiego, dowódca Florian Kuskowski ps. „Szary”
Adres przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Leszno
Miejsce koncentracji na godzinę „W”:
O godzinie „W” nie została powiadomiona o miejscu zbiórki macierzystego oddziału. Nie mając kontaktu ze swoim dowództwem 1 sierpnia zgłosiła się ochotniczo do szpitala utworzonego w gmachu Sądów * przy ul. Leszno, gdzie pracowała jako sanitariuszka.
Losy po Powstaniu:
W momencie upadku dzielnicy do szpitala, w którym pracowała wtargnęły oddziały nieprzyjacielskie, zabijając ciężej rannych, których nie zdołano ewakuować na Stare Miasto. Maria Biedermann została skierowana do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd udało jej się zbiec i uniknąć tym samy wywózki do obozów koncentracyjnych na terenie Niemiec. Schronienie znalazła w Milanówku, u swojego wuja Mieczysława Krzyżankiewicza – jednego z twórców i pierwszego dyrektora Targów Poznańskich. Następnie udała się do Radomia, gdzie zatrzymała się u krewnych i podjęła na nowo przerwaną naukę. W Radomiu doczekała zakończenia wojny.
Losy po wojnie:
Po wojnie powróciła do rodzinnej Gdyni. Kontynuowała naukę w tamtejszym liceum i w 1946 roku zdała maturę. W 1952 roku uzyskała dyplom magistra biologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Rok wcześniej – w 1951 roku wyszła za mąż za neurologa, doktora Zygmunta Kowalewskiego. W 1953 roku urodziła syna Witolda. Aż do emerytury pracowała w Służbie Zdrowia organizując i kierując Pracowniami Diagnostyki Laboratoryjnej. Członek ŚZŻAK, uhonorowana odznaką „Zasłużony dla Torunia”.
Odznaczenia:
30.07.2016 r. odznaczona Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości
Nazwisko po wojnie:
Maria Kowalewska
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Wraz z rodzicami oraz siostrami Barbarą i Urszulą od 1933 roku mieszkała w Gdyni. Jej ojciec był stomatologiem i prowadził prywatny gabinet dentystyczny. Matka była absolwentką Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu w klasie fortepianu. Po zajęciu Gdyni przez Niemców rodzina znalazła schronienie w domu siostry ojca w Bydgoszczy, a następnie została przez ojca sprowadzona do Warszawy. Początkowo zamieszkali przy ul. Oleandrów, jednakże po zajęciu mieszkań przez władze niemieckie zmuszeni byli przeprowadzić się na ul. Marszałkowską. Starsza siostra Marii - Barbara została aresztowana 14.09.1943 roku wraz z ojcem i z narzeczonym – cichociemnym ppor. Romanem Litwinem i wraz z nimi osadzona na Pawiaku. Przesłuchiwana przez gestapo w Alei Szucha po śledztwie została wywieziona z ojcem do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Natomiast Roman Litwin został wywieziony do Spandau, gdzie wszelki ślad po nim zaginął. Ojciec Marii zmarł w obozie 09.12.1943 r.
Źródła:
UdsKiOR - weryfikacja uczestnictwa na podstawie relacji Wandy Pauliny Lorenc z domu Woś, MPW-kontakt: Maria Kowalewska, Fot. z archiwum rodzinnego Marii Kowalewskiej, przekazane do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. P/8371/15
Archiwum Historii Mówionej:
