W tym roku na rynku wydawniczym ukazała się druga część pierwszego tomu „Rozkazów dowództwa Powstania Warszawskiego” pod redakcją Katarzyny Utrackiej, Rafała Brodackiego, Andrzeja Chmielarza i Grzegorza Jasińskiego. Opracowanie to zamyka pierwszy tom serii „Źródła polskie do Powstania Warszawskiego”. Jest to zbiór najważniejszych źródeł do badania historii walk z sierpnia i września 1944 r.
Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski i szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk zapraszają na premierę publikacji „Rozkazy dowództwa Powstania Warszawskiego” 3 października 2023 roku, o godz. 18.00 w Muzeum Powstania Warszawskiego w Sali pod Liberatorem. Wstęp wolny. Szczegóły wydarzenia: https://www.facebook.com/events/287821017365227
Prezentowane dokumenty to kopalnia wiedzy o organizacji i funkcjonowaniu powstańczej armii. Czytelnicy znajdą w nich najważniejsze informacje dotyczące zmagań powstańców, działalności poszczególnych służb czy spraw związanych z porządkiem i bezpieczeństwem publicznym w Warszawie. Interesujące są też fragmenty, w których omawiane jest życie codzienne żołnierzy i cywili w ogarniętym walką mieście, w tym takie kwestie, jak aprowizacja i brak wody. Podobnie warte uwagi są wyroki Wojskowych Sądów Specjalnych działających w powstańczej stolicy czy sprawy związane z wyjściem powstańców do niewoli.
Fot. Katarzyna Stefanowska/Muzeum Powstania Warszawskiego
W sumie obie części zawierają 244 dokumenty, z czego 116 znalazło się w prezentowanej drugiej części. Większość z archiwaliów nie była wcześniej publikowana – ich oryginały przechowywane są w zasobach Wojskowego Biura Historycznego, Archiwum Akt Nowych oraz Studium Polski Podziemnej w Londynie. Dokumenty, podobnie jak to było w pierwszej części, zostały przepisane i opatrzone bogatym aparatem krytycznym. Całość poprzedzono notą edytorską ułatwiającą lekturę oraz analizę materiałów. Zbiór dopełniają aneksy. Są to dziennik stanów, strat i zdobyczy Okręgu Warszawa AK, dane o powstaniu opracowane przez Komendę Okręgu, stan oddziałów powstańczych na dzień 1 października 1944 r., dwie relacje sporządzone przez gen. bryg. Antoniego Chruściela „Montera” i szefa Sztabu Komendy Okręgu Warszawa AK ppłk. Stanisława Webera „Chirurga”. Dodatkowo zamieszczono dwa schematy organizacyjne Warszawskiego Korpusu AK zorganizowanego 21 września 1944 r. w wyniku przeformowania sił powstańczych. Cennym dodatkiem są fotokopie wybranych dokumentów. Tom wieńczy wykaz skrótów, spis najważniejszych publikacji o tematyce powstańczej, które ukazały się po wydaniu pierwszej części pierwszego tomu edycji oraz indeksy (topograficzny, geograficzny, nazwisk i pseudonimów).
Współwydawcą publikacji jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych