Zofia Maria Wolska

"Gaba"

p.o lekarza

Września

Zygfryd Wolski - Maria Bronisława Wolska z domu Kotecka.

Września, ul. Sienkiewicza 21. Po wkroczeniu Niemców rodzina została w listopadzie 1939 r. wysiedlona do Generalnej Guberni

Ukończyła 6-klasową szkołę powszechną we Wrześni i po zdaniu egzaminu wstępnego w 1936 r. podjęła naukę jako uczennica Państwowego Gimnazjum i Liceum Humanistycznego im. H. Sienkiewicza we Wrześni. Do wybuchu wojny zdążyła ukończyć trzy klasy gimnazjum. W czasie okupacji kontynuowała naukę w Warszawie - od marca 1940 do czerwca 1942 r. była uczennicą tajnego Gimnazjum i Liceum J. Jawórkówny i J. Kowalczykowej przy ul. Wiejskiej 5, gdzie uzyskała tzw. “Małą maturę” (świadectwo dojrzałości). Po maturze, we wrześniu 1942 roku rozpoczęła studia w ramach tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

We Wrześni należała do Związku Harcerstwa Polskiego i była m. in. drużynową drużyny gimnazjalnej

Do momentu zajęcia Wrześni przez Niemców pracowała w Patrolu Harcerskim organizującym pomoc dla Wojska Polskiego i uchodźców. Pomoc ta polegała na dobowych dyżurach przy przygotowaniu ciepłych posiłków, ich wydawaniu jak również na udzielaniu pierwszej pomocy sanitarnej. W związku z aresztowaniem harcerzy przez Niemców oraz zaangażowaniem Zofii i jej brata Lecha Wolskiego w pracę w harcerstwie, rodzeństwo zmuszone było do ucieczki na wieś w dniu 2.11.1939 r. (przed wysiedleniem z Wrześni ich rodziców). Na wsi w Gozdowie Młynie ukrywała się od listopada 1939 r. do lutego 1940 roku.

W dniu 1.II.1940 r. posiadając sfałszowane dokumenty osobiste Zofia Wolska przekroczyła granicę Generalnej Guberni i zamieszkała wraz z rodzicami i bratem w Warszawie, początkowo przy ul. Marszałkowskiej ( w wynajętym pokoju) , a od sierpnia 1940 r. już na stałe, przy ul. Mokotowskiej. W mieszkaniu Wolskich przy Mokotowskiej 31 odbywały się wykłady tajnych Kompletów Licealnych. Jednocześnie, aż do momentu wybuchu Powstania Warszawskiego Zofia uczyła w ramach tajnych kompletów młodsze dzieci języka polskiego, geografii Polski oraz historii. Komplety te były zalążkiem jej uczestnictwa w konspiracji. Trwały kontakt z Podziemiem nawiązała w listopadzie 1942 r. - Sanitariat Okręgu Warszawskiego AK: praca w komórce organizacyjnej w Szpitalu Dzieciątka Jezus tj. w I Klinice Chirurgicznej. W tym samym okresie uczęszczała na Kursy tajnej Podchorążówki na Czerniakowie przy ul. Mącznej, której jednak nie ukończyła (decyzja Kierownictwa Komórki ze względu na stan zdrowia) pozostając nadal w zabezpieczeniu sanitarnym zorganizowanym w I Klinice Chirurgicznej do dnia wybuchu Powstania. Jednocześnie zajmowała się drukiem na powielaczu ulotek antyniemieckich i tekstów przysięgi.

O miejscu koncentracji nie została zawiadomiona, dlatego też w dniu 2.VIII.1944 r. dołączyła do zorganizowanego doraźnie przez kpt dr Stanisława Zaneckiego ps. “Brózda” Szpitala Polowego przy ul. Marszałkowskiej 40, gdzie pozostała aż do 10 października 1944 r. udzielając pomocy rannym.

"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Polowy ul. Marszałkowska 40. Do jej obowiązków należałam. in. asysta i narkoza w czasie operacji, wykonywanie samodzielnych małych zabiegów chirurgicznych, wyprowadzanie rannych ze wstrząsów, zmiana opatrunków, unieruchamianie kończyn, wyciąganie rannych spod barykady, zabezpieczenie medyczne dla wychodzących z kanałów i inne zadania.

Śródmieście Południe

Po zdaniu rannych w dniu 9.10.1944 r. do Szpitala Zbiorowego przy ul. Śniadeckich i ul. Jaworzyńskiej opuściła Warszawę pieszo (w dniu 10.10.1944 r.) wychodząc z grupą dotychczasowego Szpitala polowego zamienioną na szpital RGO. Po wysiedleniu z Warszawy zamieszkała w Łowiczu przy ul. Sochaczewskiej u małorolnego Okraski, a następnie przy ul. Polnej u gospodarza Jarosza. W czasie pobytu w Łowiczu pracowała w RGO, a po wyzwoleniu w Polskim Czerwonym Krzyżu - dom dla nieuleczalnie chorych i starych. 1 lutego 1945 r. powróciła do rodzinnej Wrześni. We Wrześni pracowała w tamtejszym oddziale PCK w drużynie ratowniczo - sanitarnej pod kierownictwem dr Eugeniusza Meyera (3.02.1945 - 30.10.1948 r.)

Lekarz stomatolog. Po zakończeniu działań wojennych od 20 marca 1945 r. kontynuowała naukę medycyny - studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W czerwcu 1948 r. uzyskała absolutorium. 16 listopada 1948 r. wyszła za mąż za dr Andrzeja Degórskiego, lekarza 111 Wojskowego Szpitala Rejonowego w Poznaniu. Mieli troje dzieci. W okresie 1.11.1948 - do 30.11.1949 r. odbyła staż lekarza stomatologa w Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu. W latach 1950-1957 pracowała w Wydziale Zdrowia we Wrześni pełniąc obowiązki stomatologa oraz Kierownika Poradni Stomatologicznej. Następnie pracowała w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym Poznań ul. Słowackiego 8/10 jako Kierownik Poradni i Pracowni Protetycznej (będąc jednocześnie organizatorem tej komórki). Członek Wojewódzkiej Komisji Weryfikacyjnej dla lekarzy i lekarzy dentystów województwa poznańskiego (1959 i 1960) oraz Okręgowej Komisji Kontroli Zawodowej przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (1966 i 1967). W lipcu 1974 r. uzyskała II stopień specjalizacji z zakresu protetyki stomatologicznej.

Odznaczona Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem za Warszawę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz innymi odznaczeniami. Za udział w Powstaniu Warszawskim rozkazem Szefa Sanitarnego “Feliksa” odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (weryfikacja odznaczenia nastąpiła po wojnie). W okresie PRL uhonorowana także Odznaką za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia, Odznaką Honorowa m. Poznania, tytułem Zasłużony Lekarz PRL.

Zofia Wolska-Degórska

Cmentarz Junikowo w Poznaniu

MPW-baza uczestników PW. MPW-zbiory (kolekcja zdjęć z Powstania Warszawskiego, życiorys autorstwa Zofii Wolskiej-Degórskiej ps. Gaba), Archiwum rodzinne, nekrolog w prasie - Głos Wielkopolski dnia 21.05.2014