Witold Karol Stanisławski

Pseudonim:
"Rola"
Data urodzenia:
1900-01-25
Data śmierci:
1944-09-29
Funkcja:
inżynier
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 156 Miejsce: 58
Miejsce urodzenia:
Kosowo
Imiona rodziców:
Edmund - Katarzyna z domu Karczewska
Dzieciństwo i młodość:
Witold Karol Rola Stanisławski urodził się w Kosowie 25 stycznia 1900 roku, w rodzinie urzędnika Edmunda Gustawa Roli Stanisławskiego (1860 – 1922) i Katarzyny Karczewskiej (1868-1925). Edmund Stanisławski był absolwentem Uniwersytetu Lwowskiego, starostą kosowskim i tarnobrzeskim, zaś po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pełnił funkcję radcy namiestnictwa we Lwowie. Katarzyna Karczewska pochodziła z rodziny ormiańskiej. Jej siostra, Jadwiga Zarugiewicz z domu Karczewska, była Matką Chrzestną Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Witold był najmłodszym z czworga rodzeństwa. Wkrótce po jego narodzinach Stanisławscy przenieśli się do Lwowa.
Wykształcenie:
Inżynier hydrotechnik. W latach 1917-1925 studiował na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Lwowskiej. Podczas studiów został asystentem przy katedrze prof. M. Matakiewicza.
Bitwa o Lwów 1918-1919:
W 1918 roku brał udział w obronie Lwowa i został odznaczony Krzyżem Obrony Lwowa.
Dwudziestolecie międzywojenne:
Po studiach pracował dla amerykańskiej firmy Ulen & Co., wykonując projekty i prace przy budowie wodociągów i kanalizacji w Częstochowie, Lublinie i Radomiu. Następnie otrzymał posadę w Wydziale Wodnym Dyrekcji Robót Publicznych w Kielcach. W 1929 roku ożenił się z Zofią Mulewicz Wejssel i wktórce zamieszkał w Warszawie, na Żoliborzu. W 1933 roku urodził mu się syn Dariusz. W tym samym roku Witold rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, jako współpracownik inżyniera Z.Rudolfa. W 1935 roku stanął na czele Biura Studiów Budowy Wodociągów i Kanalizacji w Polsce. Instytucja ta powstała z inicjatywy Związku Miast Polskich. Był autorem licznych projektów budowy wodociągów i kanalizacji, stanowiących podwaliny współczesnej, polskiej inżynierii wodnej. W tym okresie przewodniczył również Kolegium Rzeczoznawców Biura Studiów. Do 1939 roku wykonał m.in. projekty regulacji Czarnej Przemszy, kanalizacji Pabianic, Zamościa, Służewca w Warszawie (dwa ostanie wraz z inżynierem Józefem Liebfeldem) oraz projekt nowoczesnej pływalni i skoczni w Kielcach. Był także inicjatorem wielu prac rozbudowy kanalizacji na Podhalu, które było mu bliskie od czasu studiów. W okresie międzywojennym przyjaźnił się z burmistrzem Zakopanego Eugeniuszem Zaczyńskim. Dodatkowo na cmentarzu zakopiańskim, w mogile legionistów, pochowany został jego starszy brat Zbigniew.
Wrzesień 1939 r. i początki okupacji:
We wrześniu 1939 roku brał udział w obronie stolicy jako członek Straży Obywatelskiej i komendant bloku. Kiedy w listopadzie 1939 roku niemieckie władze okupacyjne zlikwidowały Biuro Studiów, wraz ze swoim współpracownikiem i przyjacielem Józefem Liebfeldem zorganizował konspiracyjne Biuro Hydrotechniczne, w którym kontynuował pracę.
Okupacja:
W listopadzie 1939 roku rozpoczął działalność konspiracyjną pod pseudonimem ,,Rola”. W październiku 1940 roku został zatrzymany podczas łapanki na Żoliborzu. Trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz i otrzymał numer 5457. Wyszedł niecały rok później, według rodzinnych przekazów wykupiony przez żonę, która w tym celu sprzedała działkę na warszawskich Siekierkach. Po powrocie do Warszawy kontynuował działalność konspiracyjną. W 1942 roku, podczas nalotu na Dworzec Gdański, został zbombardowany i częściowo zniszczony dom Stanisławskich na Żoliborzu. W 1943 roku rodzina przeniosła się do Nowego Targu. Witold często jeździł do Warszawy w poszukiwaniu zleceń. Między listopadem 1943 a kwietniem 1944 roku mieszkał przy ul. Grzybowskiej 16, a do Nowego Targu jeździł raz, dwa razy w miesiącu.
Powstanie:
W sierpniu 1944 roku wrócił do stolicy, aby wziąć udział w Powstaniu Warszawskim, wezwany przez Okręgowego Delegata Rządu na m.st. Warszawę, Marcelego Porowskiego, pseudonim ,,Sowa”. W Powstańczym Cywilnym Zarządzie Miasta powierzono mu sprawy zaopatrzenia miasta w wodę (zob. Marek Getter, Powstanie Warszawskie 1944, Władze cywilne Powstania Warszawskiego, Wydawnictwo Polsko – Niemieckie, Warszawa 1999). Powstanie Warszawskie rozpoczął w Ratuszu przy Pl. Teatralnym, następnie przeniósł się na Stare Miasto, a po jego upadku, na Żoliborz. Kierował grupą techniczną naprawiającą zniszczone wodociągi i uruchamiającą stare studnie, dzięki którym ludność cywilna miała dostęp do wody. Jako autor wielu przedwojennych projektów i ich budowniczy Witold Stanisławski posiadał bezcenną wiedzę na temat systemu kanałów, które stały się głównym szlakiem komunikacyjnym walczącej Warszawy.
Oddział:
II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - brak informacji na temat przydziału
Szlak bojowy:
Żoliborz
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Poległ 29 września 1944 r., w pobliżu swojego domu na Żoliborzu, podczas próby wycofania się spod ostrzału. W marcu 1945 r. ekshumowany przez żonę Zofię Stanisławską i pochowany na Starych Powązkach.
Źródła:
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Witold "Rola" Stanisławski (1901-1944). Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Witold "Rola" Stanisławski (1901-1944). Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Witold Karol Rola Stanisławski jako student. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Witold Karol Rola Stanisławski jako student. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Witold Stanisławski podczas walk o Lwów w  1918 roku. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Witold Stanisławski podczas walk o Lwów w 1918 roku. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Ostanie zdjęcie Witolda Stanisławskiego przed wybuchem Powstania. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Ostanie zdjęcie Witolda Stanisławskiego przed wybuchem Powstania. Fot. z archiwum rodzinnego udostępnione przez Zofię Stanisławską

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne, ul. Świętokrzyska. Ranny żołnierz niemiecki przenoszony przez dwóch cywili, pod eskortą uzbrojonego powstańca, ze zbombardowanego obozu jenieckiego w pobliżu hotelu "Victoria" do gmachu PKO. Z tyłu najprawdopodobniej  Witold Stanisławski "Rola" (w hełmie, z latarką wykorzystywaną przy przejściu kanałami na szyi.) Zdjęcie autorstwa Eugeniusza Lokajskiego, ze zbiorów Fototeki MPW, sygn. <a href=" http://www.1944.pl/galerie/fototeka/foto/242/?szukaj=lokajski"> MPW-IN/116</a>

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne, ul. Świętokrzyska. Ranny żołnierz niemiecki przenoszony przez dwóch cywili, pod eskortą uzbrojonego powstańca, ze zbombardowanego obozu jenieckiego w pobliżu hotelu "Victoria" do gmachu PKO. Z tyłu najprawdopodobniej Witold Stanisławski "Rola" (w hełmie, z latarką wykorzystywaną przy przejściu kanałami na szyi.) Zdjęcie autorstwa Eugeniusza Lokajskiego, ze zbiorów Fototeki MPW, sygn. MPW-IN/116

Powiększony fragment zdjęcia Eugeniusza Lokajskiego, na którym rodzina rozpoznała poległego Witolda Stanisławskiego "Rolę". Z racji  wyglądu, wyposażenia i umundurowania  osoby na zdjęciu, a także  zbieżnego szlaku bojowego "Roli" z miejscem wykonania fotografii (Śródmieście, pierwsze dni sierpnia 1944 r.) można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że  na zdjęciu znajduje się właśnie Witold Stanisławski.

Powiększony fragment zdjęcia Eugeniusza Lokajskiego, na którym rodzina rozpoznała poległego Witolda Stanisławskiego "Rolę". Z racji wyglądu, wyposażenia i umundurowania osoby na zdjęciu, a także zbieżnego szlaku bojowego "Roli" z miejscem wykonania fotografii (Śródmieście, pierwsze dni sierpnia 1944 r.) można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że na zdjęciu znajduje się właśnie Witold Stanisławski.

Nasz newsletter