Data urodzenia:
1929-10-31
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Wacław - Michalina z domu Skorupińska
Wykształcenie do 1944 r.:
W 1935 r. został uczniem Szkoły Powszechnej Nr 103 im. gen. Stanisława Fiszera, dawnej Zboru Ewangelicko-Augsburskiego Świętej Trójcy w Warszawie przy ul. Dworskiej 1/3. W latach okupacji niemieckiej kontynuował naukę w tejże szkole, która od 1941 r. jako Publiczna Polska Szkoła Powszechna Nr 103 mieściła się początkowo przy ul. Młynarskiej 2, a później przy ul. Karolkowej 64 i przy ul. Leszno 109/111, a od 1943 r. na ul. Żelaznej 95. W latach 1943-1944 został objęty, podobnie jak wielu uczniów wyższych klas tej szkoły, "odmłodzoną" metryką urodzenia i chrztu, podpisaną przez ks. Mieczysława Rügera i otrzymał stosowną legitymację szkolną. Dokumenty te chroniły go przed obowiązkiem rejestracji w Arbeitsamcie i wywózką na roboty do Niemiec. Formalnie więc powtarzał klasy piątą i szóstą, równocześnie biorąc udział w tajnym nauczaniu, w grupie nauczycielki tej szkoły, p. Heleny Białek.
Używane pseudonimy:
"Kajtek", "Waldek"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od stycznia 1942 r., wprowadzony przez braci, wraz z bratem Stanisławem działał w MBD (Międzyorganizacyjne Biuro Dokumentacyjne), którego kierownikiem był Henryk Aleksander Weiss ("Maria", "Bródka"). W sierpniu 1943 r. MBD zostało podporządkowane Delegaturze Rządu na Kraj. Początkowo był gońcem, następnie łącznikiem. Dostarczał materiały i dokumenty legalizacyjne do ponad 20 lokali konspiracyjnych. Utrzymywał stałe kontakty z cykografem, rytownikiem i drukarzami, a także dokonywał zakupu do materiałów biurowych i odbierał oryginalne druki in blanco z Ratusza i Ubezpieczalni Społecznej. Po aresztowaniu przez Gestapo we wrześniu 1943 r. na ul. Pańskiej 3 Henryka Weissa, wykorzystując znajomość licznych lokali kontaktowych, niezwłocznie poinformował o tym fakcie wszystkie zainteresowane osoby, co umożliwiły szybką zmianę skrzynek kontaktowych, ostrzeżenie osób zagrożonych, i w efekcie unikniecie dalszej fali aresztowań. Później uczestniczył w nawiązaniu kontaktu brata Stanisława z Janem Mulakiem "Franciszkiem" - członkiem Robotniczej Partii Polskich Socjalistów (RPPS).
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Dzielna 44
Oddział:
Polska Armia Ludowa - oddział mjr. "Sęka" (Józef Małecki) - Połączone Siły Zbrojne AL-PAL-KB
Dzielnica:
Wola - Śródmieście Północ. Po zbombardowaniu rodzinnego mieszkania przy ul. Dzielnej, wraz z matką przeszedł do mieszkania rodziców bratowej Wandy, Anny i Ludwika Ruderów, przy ul. Siennej 45. Tam zgłosił się ochotniczo do oddziałów transportujących żywność dla powstańców i ludności cywilnej z magazynów Browaru "Haberbusch i Schiele" oraz oraz mleczarni "Agril".
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną; trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121), skąd z matą został wywieziony do Mościsk koło Tarnowa. Tam za pośrednictwem Delegatury RGO (Rada Główna Opiekuńcza) znaleźli schronienie u Jana Nowaka, żołnierza AK, pracownika Zakładów Azotowych w Mościskach. Dzięki niemu otrzymał czasowe zatrudnienie w tych zakładach.
Losy po wojnie:
We wrześniu 1945 r. powrócił z matką do Warszawy. Po jej śmierci (1946), znalazł schronienie u bratowej Wandy i jej rodziców. Opiekę nad nim objął również ks. Mieczysław Rüger, który skierował go do ewangelickiego Górnośląskiego Domu Dziecka im. Matki Ewy w Miechowicach-Bytomiu, gdzie przebywał do 1950 r. W 1951 r. podjął pracę zawodową, równocześnie kształcąc się. Poślubił Zofię Gaś, z którą miał syna Jana. Do przejścia na emeryturę pracował w Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy na stanowisku lustratora-analityka. Działał również społecznie.
Odznaczenia:
Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Partyzancki
Miejsce śmierci:
Warszawa, pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim (al. 65 nr 80).
Źródła:
Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski 1939-45. Słownik biograficzny, oprac. A.E.Janowska z zesp., Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Warszawie, Warszawa 2007.
