Wacław Micuta

"Wacek"

dowódca plutonu

Oficer rezerwy artylerii - podporucznik (1937) - kapitan (09.1944)

Piotrogród (Rosja).

Leonard - Wanda z domu Pawłowicz

W 1922 r. wraz z rodzicami przyjechał do Polski i zamieszkał w Poznaniu, gdzie ukończył gimnazjum i uniwersyteckie studia ekonomiczne. Jednocześnie czynnie działał w Wielkopolskiej Chorągwi ZHP. Po uzyskaniu dyplomu magistra nauk ekonomicznych w czerwcu 1939 r. został sekretarzem Michała Grażyńskiego - Wojewody Śląskiego i zarazem Przewodniczącego ZHP.

Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego i ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1937 r. został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy artylerii.

We wrześniu 1939 r. dowódca zwiadu III baterii 7. dywizjonu artylerii konnej Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Brał udział w bitwie nad Bzurą. 19 września 1939 r., przebijając się wraz ze swoimi żołnierzami przez Puszczę Kampinoską do Warszawy, został ciężko ranny w czasie natarcia w Laskach (od tego czasu miał częściowo bezwładną prawą rękę). Za udział w walkach wrześniowych został odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Wzięty do niewoli, uciekł z obozu jenieckiego i w maju 1940 r. znalazł się w Warszawie.

"Brzoza", "Wacek Brzoza", "Wacek"

Po ucieczce z obozu jenieckiego, wiosną 1940 r. w Warszawie spotkał przyjaciela ze studiów i z wojska Zdzisława Jeziorańskiego (późniejszy Jan Nowak-Jeziorański), który wprowadził go do konspiracji; został adiutantem dowódcy Tajnej Armii Polskiej mjr. "Jana" (Jan Włodarkiewicz). Od września tego roku był instruktorem w Szarych Szeregach, prowadził w Warszawie konspiracyjne szkolenia samochodowe. W tym czasie ożenił się z Janiną Wojciechowską. W 1941 r., po zajęciu Lwowa przez Niemców, organizował tam szkołę samochodową i zajęcia konspiracyjne. W lipcu 1942 r. został aresztowany przez Gestapo. Torturowany w czasie śledztwa nie przyznał się do stawianych mu zarzutów. Zwolniony po paru miesiącach w wyniku starań przyjaciół, kontynuował działalność konspiracyjną. Latem 1944 r. wrócił do Warszawy. "Pasieka" (Kwatera Główna Szarych Szeregów) skierowała go do batalionu "Zośka", w którym został oficerem do specjalnych poruczeń dowódcy oddziału por. "Jerzego" (Ryszard Białous).

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - batalion "Zośka" - poczet dowódcy, od 2.08.1944 r. pluton pancerny "Wacek" - dowódca.

Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście - Górny Czerniaków - kanały - Mokotów. W drugim dniu Powstania na ul. Okopowej powstańcy zgrupowania "Radosław" zaatakowali i zdobyli dwa niemieckie czołgi typu Pz.Kpfw. V "Panther" Ausf. G Sd.Kfz. 171. Gdy okazało się, że po drobnych naprawach uda się je wykorzystać bojowo, w dowództwie pułku "Broda 53" zapadła decyzja powołania plutonu pancernego, a jego dowodzenie powierzono por. "Wackowi" (równocześnie dowodził pierwszą załogą). Tego samego dnia do plutonu napłynęli liczni ochotnicy, zarówno żołnierze z konspiracyjnego składu "Zośki", a także kilku przedwojennych pancerniaków z innych oddziałów powstańczych. W dniach od 2 do 4 sierpnia pod ich okiem - oraz wziętych do niewoli czołgistów niemieckich, trwało intensywne szkolenie dwóch załóg. Chrzest bojowy plutonu pancernego "Wacek" nastąpił 3.08.1944 r. przed zapadnięciem zmroku. Na polecenie ppłk. "Radosława" (Jan Mazurkiewicz) wykonano próbne strzelanie. Czołg z nową załogą podjechał w pobliże sztabu Kedywu przy zbiegu ul. Okopowej i Mireckiego, skąd oddał 2 strzały do niemieckiego stanowiska ckm umieszczonego na wieży kościoła św. Augustyna znajdującego się w ruinach getta przy ul. Nowolipki. Już pierwszy strzał zniszczył niemieckie stanowisko. Drugi, równie celny, potwierdził sprawność załogi. 5 sierpnia 1944 r. jedna z Panter ("Magda") dowodzona osobiście przez por. "Wacka" wzięła udział w zdobyciu niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau (popularna "Gęsiówka") przy ul. Gęsiej. W akcji zakończonej pełnym sukcesem uwolniono 348 Żydów różnych narodowości - część entuzjastycznie zgłosiła się do służby w plutonie, który ich wyzwolił i zostali przyjęci. Po ciężkich walkach na Woli, w wyniku których pluton utracił czołgi, oddział por. "Wacka" (nadal jako pluton pancerny) przeszedł na Stare Miasto, gdzie między innymi pełnił służbę kanałową (wśród uwolnionych na "Gęsiówce" było paru powstańców z getta 1943). Na Górnym Czerniakowie ranny kpt. "Wacek" dołączył do resztek plutonu.

Ranny na terenie dawnego getta 12 sierpnia 1944 r. odłamkami granatnika w lewe płuco. Po krótkim pobycie w szpitalu powstańczym wrócił do plutonu. 20 września, po przejściu kanałami na Mokotów wyczerpany raną i ciężkimi walkami na Czerniakowie zdał dowodzenie plutonem i odszedł do szpitala.

We wrześniu 1944 r. awansowany do stopnia kapitana.

Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną; zachorował na gruźlicę obu płuc, leczył się.

Krzyż Virtuti Militari V klasy (dwukrotnie: 1939 i 1944), Krzyż Walecznych (1939). 10 kwietnia 2007 r. Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył Wacława Micutę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Nie ujawnił się jako żołnierz AK i prowadził szkołę samochodową w Zakopanem. Potem przeniósł się do Łodzi, gdzie m.in. założył prywatne wydawnictwo. Od 1946 r. pracował jako naczelnik wydziału w Centralnym Urzędzie Planowania. W ramach tej pracy, w październiku 1947 r. towarzyszył Sekretarzowi Europejskiej Komisji Gospodarczej (EKG) Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) Gunnarowi Myrdal w trakcie jego wizyty w Polsce. W lutym 1948 r., dzięki Myrdalowi, udało mu się wyjechać do Szwajcarii z żoną i synem Jackiem (ur. 1943) i podjąć pracę w EKG ONZ. Jego sprawozdania o gospodarce Polski i innych państw wschodniej Europy były w tym okresie jedynym wiarygodnym źródłem wydarzeń w tych krajach. W 1960 r. zgłosił się na ochotnika do udziału w misji pokojowej ONZ w ogarniętym wojną domową b. Kongo Belgijskim. Sekretarz ONZ udzielił osobistej pochwały Micucie za jego ówczesne zaangażowanie i odważny udział w obliczu skomplikowanej i niebezpiecznej sytuacji. Nieco później uczestniczył w misjach pokojowych w Ruandzie i Burundi. W 1965 r. mianowano go zastępcą przedstawiciela Programu Rozwoju ONZ w Europie, w którym zajmował się projektami rozwojowymi dla krajów Europy Wschodniej. Kierując tą akcją, wystarał się o przydzielenie funduszów na regulację Wisły i na włączenie Polski do zaawansowanego programu szkolenia przodujących kadr. W 1968 r. został przedstawicielem ONZ w Republice Czadu, gdzie z własnej inicjatywy przeprowadził akcję zalesiania pustynnego kraju. W 1971 r. mianowano go wicedyrektorem Departamentu Narkotyków ONZ, odpowiedzialnym za pracę na terenie "złotego trójkąta” (płd.-wsch. Azja). Wobec nieskuteczności środków policyjnych, starał się o przekonanie miejscowej ludności o opłacalności uprawy zastępczych płodów rolnych. Równocześnie utrzymywał kontakty z towarzyszami broni z batalionu "Zośka" mieszkającymi w kraju i zagranicą. W sierpniu 1974 r. odwiedził Warszawę z okazji XXX rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego (wówczas oficjalnie nie obchodzonej). W ciągu całej, przeszło dwudziestoletniej, działalności w kadrach ONZ nie pominął żadnej okazji pomagania Polsce i Polakom oraz utrzymywania kontaktów z polską emigracją i z wieloma przyjaciółmi w Polsce. W 1976 r. przeszedł na emeryturę i od tego czasu niestrudzenie działał na rzecz pomocy dla Trzeciego Świata poprzez promocję źródła energii odnawialnej i naukę lokalnej produkcji wydajnych i tanich pieców, palników, filtrów do wody itp. Od 1979 r. był dyrektorem i wiceprzewodniczącym Fundacji Bellerive założonej przez b. Komisarza ONZ ds. Uchodźców Saddrudina Aga-Khan. W 1986 r. ufundował i potem prowadził Instytut dla Rozwoju Energii Odtwarzalnych (REDI) w Genewie i w ramach tej organizacji użyteczności publicznej przez lata jeździł z konkretnym programem pomocy do Afryki, Azji, na Bałkany, do Czeczenii. W ścisłej współpracy z Międzynarodowym Komitetem Czerwonego Krzyża organizował masową produkcję wydajnych i tanich pieców. Autor licznych publikacji fachowych (m.in. książki "Modern Stoves for All”), wielokrotnie wyróżniany za swoją działalność (m.in. Rolex Spirit of Enterprise award, Paul Hoffman Gold UN Peace Medal, Prix Ader, Médaille d’Excellence 2001). Działał m.in. w szwajcarskim Stowarzyszeniu Polskim i środowiskach dążących do pogłębienia i poprawienia stosunków polsko-żydowskich. W lutym 2000 r. został awansowany do stopnia podpułkownika WP i otrzymał Patent Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny.

Genewa (Szwajcaria).

Maria Chruściel "Błękitny ślad" Oficyna Drukarska MR "Marland 2" Marek Rusak, 2013