Data urodzenia:
1900-01-18
Funkcja:
Szef Służby Łączności OW PPS
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 167 Miejsce: 59
Miejsce urodzenia:
Uhrusk na Podlasiu
Imiona rodziców :
Teofil - Maria
Wykształcenie do 1922 roku i przebieg służby wojskowej :
Dzieciństwo i młodość spędził w Kijowie, gdzie w roku 1918, jako uczeń klasy 6 gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej został członkiem POW. W roku 1919 zgłosił się jako ochotnik do 6 Pułku Piechoty Legionów. W czasie wojny polsko-bolszewickiej awansował do stopnia sierżanta. W 1920 roku został ciężko ranny w nogę. Odznaczony Virtuti Militari V klasy.
Po demobilizacji we wrześniu 1920 roku ukończył w Warszawie Gimnazjum dla byłych wojskowych przy ul. Wilczej i w październiku 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Elektrotechnicznym Politechniki Warszawskiej.
Awanse:
Stopnie oficerskie:
-
1928 – po przeszkoleniu oficerów rezerwy został mianowany podporucznikiem
- wrzesień 1939 roku – nominacja na porucznika
- 3 maja 1942 roku - awans do stopnia kapitana
Działalność do 1939 r. :
Studia na Politechnice Warszawskiej ukończył we wrześniu 1932 roku składając pracę dyplomową u profesora Wolfkego. W latach 1933-1939 był asystentem a następnie starszym asystentem Wydziału Elektrotechnicznego Politechniki Warszawskiej specjalizując się w budowie nadajników radiowych. Od roku 1937 do wybuchu wojny pracował ponadto w Komisji Stypendialnej przy Wydziale Kultury Prezydium Rady Ministrów.
Odznaczenia:
11.11.1936 roku za zasługi w służbie państwowej otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi
Wrzesień 1939 r. - udział w wojnie obronnej:
We wrześniu 1939 roku nie został powołany do służby wojskowej, natomiast pozostał w Warszawie uruchamiając 12 września 1939 roku wraz z inż. Grutzmanem i Janem Pokorskim (dziennikarzem z "Robotnika" i sekretarzem Związku Krótkofalowców Polskich) nadajnik krótkofalowy „Błyskawica”. Nadajnik uzupełniał wojskową sieć łączności z ambasadami polskimi w Paryżu i Londynie oraz przekazywał komunikaty prezydenta Starzyńskiego i Mieczysława Niedziałkowskiego.
Udział w konspiracji 1939 -1944:
Latem 1940 roku pod pseudonimem „Słupecki” objął funkcję kierownika służby łączności radiowej GL PPS - WRN. Od początku roku 1942 reprezentował służbę łączności GL PPS - WRN w Wydziale V (łączność) Komendy Głównej AK, gdzie dla Szefostwa Łączności Operacyjnej współorganizował batalion łączności przewodowej KG AK „Malina” oraz sieć terenową łączności kolejowej. W latach 1939-1944 utrzymywał łączność radiową pomiędzy CKW PPS – WRN i Komitetem Zagranicznym PPS.
Praca w czasie okupacji niemieckiej:
W latach 1940-1941 pracował jako monter w zakładzie naprawczym gramofonów elektrycznych Firmy Ruszkowski przy ul. Marszałkowskiej. Zakład ten współpracował ze służbą łączności radiowej ZWZ. Po aresztowaniu w roku 1942 Jana Pokorskiego Tadeusz Toniszewski podjął pracę jako woźnica i w ten sposób zarabiał na życie do wybuchu Powstania Warszawskiego.
Oddział:
OW PPS (Oddziały Wojskowe Pogotowia Powstańczego Socjalistów) - Szef Służby Łączności
Odniesione rany :
12 sierpnia 1944 został ciężko ranny w nogę obok budynku Centrali firmy Alfa-Laval przy ul. Tamka 3 róg Smulikowskiego. Jako ranny umieszczony został w szpitalu powstańczym znajdującym się w budynku Związku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego, gdzie przebywał do momentu zajęcia Powiśla przez wojska niemieckie.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Po wycofaniu się oddziałów powstańczych razem z innymi rannymi nie nadającymi się do transportu pozostał w szpitalu na ul. Smulikowskiego. 6 września 1944 r. został zamordowany w grupie rannych przez żołnierzy z brygady Dirlewangera podczas pacyfikacji Powiśla.
Źródła:
MPW-baza uczestników, archiwum rodzinne z archiwum wnuka, p. Mariusza Toniszewskiego. Prezentowane w biogramie zdjęcia pochodzą ze zbiorów rodzinnych
Publikacje:
Adam de Michelis, Alicja Rudniewska: Pod rozkazami „Konrada”. Pierwsza monografia III Zgrupowania Obwodu Warszawskiego AK. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 1993
