Tadeusz Maciej Runge

"Witold"

dowódca batalionu

Oficer rezerwy piechoty: kapitan (1928) - major (10.04.1944) - podpułkownik (2.10.1944), cichociemny

Brody - województwo lwowskie

Tadeusz - Anna z domu Paprocka

Uczył się w Gimnazjum w Brodach, potem w Żółkwi, następnie we Lwowie. Od 1912 r. należał do tajnego wówczas skautingu.

Wybuch I wojny światowej zastał go na obozie skautowym w Skolem, skąd wraz ze swoją drużyną udał się do Lwowa i wstąpił do Legionu Wschodniego, ale z powodu stanu zdrowia (zapalenie opłucnej) został już po kilku dniach zwolniony. Przebywał w Cieszynie, potem w Wiedniu, następnie wrócił do Lwowa. Wcielony do armii austriackiej, po ukończeniu szkoły oficerów piechoty (maj - listopad 1916) został przydzielony do służby sanitarnej w szpitalu wojskowym we Lwowie. W listopadzie 1917 r. zbiegł z armii austriackiej i nielegalnie przedostał się do Królestwa Polskiego, gdzie został powiatowym inspektorem szkół powszechnych w Kozienicach. Używał wówczas dokumentów na nazwisko Witold Mirecki. Od marca 1918 r. komendant Obwodu Kozienice POW, był także objazdowym emisariuszem i instruktorem wojskowym tej organizacji. Czterokrotnie na krótko aresztowany. W listopadzie - grudniu 1918 r. pełnił funkcję komendanta garnizonu Kozienice, następnie dowodził kompanią kombinowanego batalionu POW, m.in. w obronie Lwowa, podczas której dowodził odcinkiem Bednarówka. Od stycznia 1919 r. dowódca kompanii 24. pułku piechoty. W sierpniu tego roku uczestniczył w I Powstaniu Śląskim dowodząc odcinkiem Jaworzna, gdzie sformował trzy bataliony powstańcze. Od listopada dowódca kompanii 32. pp, a od lipca 1920 r. dowódca kompanii ciężkich karabinów maszynowych 42. pp podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po ukończeniu kursu pirotechnicznego w Centralnej Szkole Pirotechnicznej (marzec 1921 - luty 1922) wrócił do 42. pp na stanowisko dowódcy kompanii, od lipca 1922 r. był oficerem broni pułku, a po ukończeniu kursu w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu (sierpień - grudzień 1923) ponownie dowodził kompanią ckm w 42. pp. Od maja 1924 r. wykładowca i instruktor na kursach oficerskich w CSS w Toruniu. W sierpniu 1926 r. powrócił do 42. pp na stanowisko dowódcy kompanii szkolnej., a od listopada 1927 r. dowodził kompanią samodzielnego batalionu ciężkich karabinów maszynowych w Różanie. W październiku 1929 r. przeniesiony do 21. pp (późniejszy 21. pułk piechoty "Dzieci Warszawy"), w którym dowodził kompanią ckm, a potem był oficerem mobilizacyjnym pułku. Przeniesiony do rezerwy z dniem 1 maja 1931 roku.

Po ukończeniu kursu administracji publicznej przy Min. Spraw Wewnętrznych od listopada 1931 r. był zastępcą naczelnika Wydziału Społeczno-Politycznego (nazywanego także Wydz. Bezpieczeństwa) w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, a od listopada 1932 r. - w Komisariacie Rządu na m.st. Warszawę, zaś od listopada 1937 r. był naczelnikiem Wydz. Społeczno-Politycznego w Urzędzie Wojewódzkim w Nowogródku.

Nie zmobilizowany - reklamowany od służby wojskowej, nie brał udziału w walkach. Po wkroczeniu Armii Czerwonej (17.09.1939) wyjechał z Nowogródka razem z rodziną na Łotwę. Tam internowany i osadzony w obozie w Sigaldzie. Zbiegł z obozu i przez Szwecję w listopadzie 1939 r. dotarł do Francji.

Od listopada 1939 r. przebywał w obozie oficerskim w Parthenay - a od kwietnia 1940 r. - w Sables d'Or. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 r. ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Początkowo oficer 4. KDS (Kadrowa Brygada Strzelców), następnie w sztabie 1. SBSpad. gen. Stanisława Sosabowskiego. W Brygadzie został adiutantem 12. batalionu kadrowego strzelców. Zgłosił akces do walki w okupowanej Polsce. Zakwalifikowany do przerzutu do kraju rozpoczął szkolenie konspiracyjne, początkowo na kursie strzeleckim (31.01-28.02.1941) i samochodowym (1-12.04.1941) w Leven, następnie przeszedł kurs spadochronowy i dywersyjny. Zaprzysiężony na rotę Związku Walki Zbrojnej 10 listopada 1941 r., miał być krótko potem zrzucony w kraju, ale jego odlot został wstrzymany 29.12.1941 r. na podstawie decyzji ministra spraw wewnętrznych Stanisława Kota, potwierdzonej następnie pisemnie 31.12.1941 r. Chodziło o zarzuty dotyczące okresu pełnienia przezeń służby w administracji państwowej w latach trzydziestych. Zastępca Szefa Sztabu Naczelnego Wodza płk Leon Mitkiewicz zadecydował 3 stycznia 1942 r. o wysłaniu kpt. Runge w następnej ekipie, ale Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski 3 lutego odrzucił możliwość wysłania go do kraju. Runge poprosił wówczas o zbadanie sprawy stawianych mu zarzutów przez sąd oficerski. 20 marca 1942 r. Sąd Honorowy dla Oficerów Młodszych przy Sztabie Naczelnego Wodza umorzył postępowanie stwierdzając, że przedstawione mu akta "nie zawierają zarzutów wystarczających dla oddania kpt. Rungego Tadeusza pod sąd honorowy". W latach 1942-1944 kpt. Runge co najmniej czterokrotnie, bezskutecznie prosił o przedstawienie do raportu u Naczelnego Wodza w sprawie przesuwania daty jego przerzutu do Kraju. Od 25 czerwca 1942 r. ponownie pełnił służbę w 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, na stanowisku szefa sekcji szkoleniowej sztabu brygady, a w listopadzie 1943 r. został przydzielony do Oddziału Personalnego Sztabu Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego.

"Paprocki", "Papa", "Mirecki", "Osa", "Witold".

Jan Kurcz, Witold Mirecki.

Do okupowanej Polski powrócił w nocy z 9/10 kwietnia 1944 r., zrzucony w ramach operacji lotniczej "Weller 2", z ekipą nr XXXIX. Zrzut przyjęła placówka odbiorcza "Imbryk", położona 15 km na północny zachód od Tłuszcza, w powiecie radzymińskim. Dowódcą operacji był kpt. naw. Kazimierz Wünsche. Oprócz "Witolda" skakali wówczas: ppor. Stefan Bałuk "Starba", kpt. Benon Łastowski "Łobuz" oraz kpr. Henryk Waniek "Pływak" - kurier Delegatury Rządu na Kraj. Z chwilą skoku awansowany do stopnia majora. Przydzielony został do Komendy Głównej Armii Krajowej. Po krótkiej aklimatyzacji przejął kierownictwo Centrali Zaopatrzenia Terenu (CZT), pełniącej funkcje kwatermistrzowskie dla Kedywów okręgów wschodnich. Początkowo mjr Runge posługiwał się konspiracyjnym nazwiskiem Jan Kurcz, następnie przybrał nazwisko Witold Mirecki, pod którym działał jeszcze jako członek POW. Pod koniec lipca 1944 r. przystąpił do formowania batalionu liniowego z podległych mu komórek CZT oraz jednostek przekazanych przez Wydz. Łączności Konspiracyjnej (krypt. "49") Oddziału V (Dowodzenie i Łączność) Komendy Głównej AK.

Wola - ul. Mireckiego - boisko "Skry"

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - batalion "Czata 49" - sztab - dowódca batalionu; w drugiej połowie września 1944 r. w związku z chorobą zdał dowodzenie oddziałem.

Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe - Górny Czerniaków - kanały - Mokotów - kanały - Śródmieście Południe

Dwukrotnie ranny; około 20 sierpnia 1944 r. w głowę i 28 sierpnia w rękę - podczas bombardowania kwater przy ul. Mławskiej 3/5. W połowie września 1944 r., na Górnym Czerniakowie zachorował (prawdopodobnie było to zaostrzenie choroby wrzodowej żołądka), był bardzo osłabiony i nie mógł bezpośrednio dowodzić. Dowództwo przekazał kpt. "Motylowi" (Zbigniew Ścibor-Rylski). Ostatnie dni Powstania spędził chory w szpitalu, a na stanowisku dowódcy batalionu zastępował go w tym czasie kpt. "Rolicz" (Józef Kaczmarek).

Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną; przebywał w obozach w Pruszkowie i Piastowie, skąd zbiegł 15 listopada 1944 r. Zatrzymał się w Milanówku następnie w Podkowie Leśnej. Powrócił do konspiracji podejmując służbę w ramach organizacji "Nie".

Od upadku Powstania Warszawskiego do lipca 1945 r. działał w organizacji "Nie". Zagrożony aresztowaniem przez UB przedostał się do Czechosłowacji i 5 września dotarł do stacjonującej w Bersenbrück w Niemczech 1. SBS. Zweryfikowany i przerzucony do Wielkiej Brytanii, gdzie 17 września 1945 r. został przydzielony do Oddziału VI Sztabu PSZ na Zachodzie. Do grudnia 1945 r. leczył się w Szpitalu Wojennym nr 4. W okresie od 13 marca 1946 r. do 13 lutego 1947 r. przebywał w Ośrodku Szkoleniowym Piechoty I Korpusu Polskiego, następnie od 24 września 1946 r. do 23 września 1948 r. służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji na stałe osiedlił się w Londynie, gdzie podjął pracę portiera w jednej z restauracji. W latach 1971 i 1972 dwukrotnie odwiedził Polskę. Fragment jego wspomnień "Na Czerniakowie" został ogłoszony w 1972 roku w "Drogach Cichociemnych". W 1973 roku powrócił na stałe do Polski i zamieszkał w Warszawie.

Medal Niepodległości, Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Virtuti Militari V klasy, Medal Wojska (Londyn, dwukrotnie: 1945, 1946).

Żonaty z Janiną z domu Brudkiewicz (1894-1944), nauczycielką, członkinią PPS, z którą miał trzech synów: Zbigniewa (ur. 1920), Adama (1923-1944) i Jerzego (1925-1979). Żona wraz z dwoma synami, Adamem i Jerzym, po zajęciu Łotwy przez wojska niemieckie w 1941 r. przyjechała do Warszawy. 2 lutego 1944 r. została aresztowana wraz z synem Adamem w mieszkaniu przy ul. Złotej 51 i osadzona na Pawiaku. Prawdopodobnie rozstrzelana 15 lutego 1944 r. w ostatniej jawnej egzekucji przy ul. Senatorskiej róg Miodowej, natomiast po synu ślad zaginął. Syn Jerzy pod przybranym nazwiskiem wstąpił do Organisation Todt i wyjechał do Finlandii. Ujęty podczas próby ucieczki do Szwecji został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen. Po wojnie ukończył studia na Wydz. Weterynarii Uniwersytetu we Wrocławiu. Najstarszy syn, Zbigniew, uczestnik wojny obronnej 1939 r., trzykrotnie aresztowany przez sowietów - trzykrotnie uciekał. Aresztowany po raz czwarty w listopadzie 1939 r. w Augustowie i osadzony w więzieniu w Grodnie, skazany na 8 lat obozu pracy (gułag), od sierpnia 1944 r. krótko służył w LWP. Po wojnie ekonomista, zamieszkał w Legnicy. Tadeusz Runge po raz drugi ożenił się w 1945 r. - z Anną z domu Nowosielską, lekarzem; po raz trzeci żonaty od 1973 r. z Heleną Maciuch z domu Habas; miał także czwartą żonę.

Warszawa

Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kwatera II C 28, rząd 19, grób 2