Data urodzenia:
1917-01-06
Funkcja:
dowódca kompanii
Stopień:
porucznik rezerwy korpusu sanitarnego.
Miejsce urodzenia:
Brno Morawskie
Imiona rodziców:
Stanisław - Maria z domu Tokarska
Wykształcenie (w tym wojskowe):
Ukończył Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. W 1935 r. rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego jako słuchacz Szkoły Podchorążych Sanitarnych. W czasie okupacji niemieckiej kontynuował studia medyczne na Tajnym Uniwersytecie Warszawskim, praktyki odbywał w Szpitalu Ujazdowskim.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
We wrześniu 1939 r., jako podporucznik, był dowódcą plutonu obsługi pociągu sanitarnego.
Używane pseudonimy:
"Staszek", "Stasinek"
Adres przed Powstaniem:
Warszawa ul. Hauke-Bosaka 11.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od grudnia 1939 r. - oficer Służby Zwycięstwu Polski, następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Od 1939 r. do 1942 r. był instruktorem żoliborskiego oddziału "Fabryka" (późniejszy Batalion Ochrony Sztabu - "Baszta") i równocześnie dowódcą jednego z plutonów. W sierpniu 1942 r. zaczął organizować oddział dywersyjny złożony w większości z młodzieży inteligenckiej Żoliborza - dzielnicy, w której mieszkał. Oddział ten, będący zrazu w strukturach TOW (Tajnej Organizacji Wojskowej), po jej scaleniu z Armią Krajową wszedł w skład grupy "Andrzeja" (Józef Rybicki), nazwanej później Oddziałem Dyspozycyjnym "A", należącej do Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Żołnierze ppor. "Stasinka" brali udział w wielu głośnych akcjach bojowych. Jednym z jego przyjaciół z oddziału był kpr. pchor. "Kolumb" (Krzysztof Sobieszczański), którego pseudonim, użyty w tytule głośnej książki Romana Bratnego - jego przyjaciela - stał się symbolem całego pokolenia. Do najważniejszych akcji bojowych przeprowadzonych przez ppor. "Stasinka" i jego żołnierzy należą: - spalenie magazynu materiałów pędnych na Woli; - akcja w fabryce farmaceutycznej Spiessa, dzięki której zdobył lekarstwa i środki opatrunkowe; - likwidacja zdrajcy w szeregach AK - por. "Lasso" (NN szefa komórki likwidacyjnej Kedywu); - likwidacja Schmalza, zwanego "Panienką" - sadystycznego podoficera policji kolejowej (Bahnschutzpolizei) na Dworcu Zachodnim. Ta ostatnia akcja, jest uważana przez innych uczestników walki podziemnej, za jedną z najlepiej przemyślanych i wzorowo wykonanych.
Powstanie Warszawskie - oddział:
Kedyw Okręgu Warszawskiego - Oddział Dyspozycyjny "A" - dowódca, od 2.08.1944 w zgrupowaniu "Radosław" - dowódca oddziału dyspozycyjnego
Szlak bojowy:
Wola: przed godziną "W" - koncentracja Oddziału Dyspozycyjnego "A" w Urzędzie Celnym (Zollamt) na ul. Inflanckiej. O godzinie 17:00 oddział wykonał udany atak na kompleks magazynów ulokowanych przy bocznicy kolejowej Stawki 4 (dawne magazyny "Bacutil"). W czasie okupacji były to magazyny wojskowe Waffen-SS. Brawurowy atak, poprzedzony kilkudniowym rozpoznaniem obiektu, 1.08.1944 o godz. 17:00 przeprowadziły trzy grupy szturmowe. Załogę niemiecką w części wybito, a niektórym jej członkom udało się zbiec w kierunku pobliskich ruin dawnego getta, gdzie zapewne zasilili załogi "Gęsiówki" lub "Pawiaka". Po 15 minutach magazyny znalazły się w polskich rękach. Zdobyto: 1 pm, 4 kbk, około 400 sztuk amunicji do kbk oraz samochód osobowy, a ponadto bardzo dużo mundurów, oporządzenia, butów, konserw, cukru, win, wódek, sucharów i innych artykułów. Straty po stronie szturmujących były niskie: ranę odniósł ppor. "Kolumb" (Krzysztof Sobieszczański), atakujący ze swoją drużyną bunkier przed bramą główną. Po zdobyciu magazynów, wobec niestawienia się Dywizjonu 1806 rtm. "Nowaka", przewidzianego do działań zaczepnych w tym rejonie, Oddział Dyspozycyjny "A" uderzył na pobliski kompleks szkół (ul. Stawki 21 - ul. Niska 20; - dawne Publiczne Szkoły Powszechne nr 153 i nr 175), gdzie o godzinie 19:30 uwolnił ponad 50 Żydów węgierskich i rumuńskich, którzy do 1.08.1944 prawdopodobnie byli wykorzystywani przez Niemców jako personel magazynów i rampy kolejowej. Do późnej nocy kompania por. "Stasinka" stanowiła jedyną obsadę zdobytych obiektów, by nad ranem 2.08.1944, na rozkaz przekazany przez kpt. "Jana", dowódcę "Brody 53", przejść w rejon m.p. dowództwa zgrupowania Kedywu KG AK na ul. Okopową 41, jako oddział dyspozycyjny ppłk. "Radosława".
Odniesione rany:
W nocy z 4/5 sierpnia 1944 (wg innych relacji stało się to 4 sierpnia o godz. 14:15), w czasie natarcia na szkołę przy skrzyżowaniu Leszna i Żelaznej por. "Stasinek" został ciężko ranny w twarz i utracił wzrok w prawym oku (lewe oko stracił w wypadku w dzieciństwie). Znalazł się w Szpitalu św. Łazarza na Woli. Wyprowadzony w ostatniej chwili przez żonę Krystynę, uniknął śmierci w dokonanej przez niemieckich żołdaków masakrze personelu szpitala oraz rannych i chorych. Następnie został przetransportowany na Stare Miasto (szpital powstańczy "Pod Krzywą Latarnią przy ul. Podwale 25), z którego przeprowadzono go kanałami do Śródmieścia. We wrześniu przebywał w szpitalu polowym nr 7 przy ul. Marszałkowskiej 74 - róg Hoża 31.
Odznaczenia:
Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy (1944), Krzyż Walecznych - dwukrotnie (1943 i 1944), Medal "Za udział w wojnie obronnej 1939"
Losy po wojnie:
Wkrótce po wojnie, dzięki staraniom ojca, wyjechał do Anglii. Kolejne operacje nie przywróciły mu wzroku. "Przez 56 lat nie poskarżył się na swój los. Nie znam nikogo o takiej sile charakteru" - powiedział o nim Stanisław Likiernik. Dzięki uporowi i pracy udało się Sosabowskiemu uzyskać dyplom lekarski. Pracował w szpitalu jako reumatolog i prowadził gabinet fizjoterapii.
Miejsce śmierci:
Wimborne Dorset - Wielka Brytania.
Źródła:
Archiwum rodzinne: www.sosabowski.com
