Data urodzenia:
1920-04-06
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców :
Paulin - Teodozja
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od 1942 roku - II Obwód „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 4. Rejon (Powązki) - zgrupowanie „Żyrafa”- pluton 222. W „Żywicielu„ dowodzony przez ppor. Edwarda Bołbotowskiego ”Bródkę" i sierż. Edwarda Jankowskiego ps. "Orzeł" (1908-1944), poległego 2 sierpnia 1944 r. na ulicy Powązkowskiej.
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Powązki, ul. Elbląska. Szeregowy Stanisław Kruszewski "Miś" znalazł się w grupie żołnierzy plutonu 222, która wobec silnego ostrzeliwania ul. Powązkowskiej przez Niemców nie dotarła na miejsce koncentracji macierzystego oddziału. Wobec tego grupa wycofała się i zajęła stanowiska obronne przy ul. Błońskiej i Konarskiego.
Oddział :
II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żyrafa" - pluton 222, następnie Armia Krajowa - XII zgrupowanie im. Łukasińskiego - oddział por. "Gozdawy" (batalion im. Stefana Czarnieckiego) do 12.08.1944 r.* Nie mając możliwości dotarcia na swoje miejsce koncentracji Stanisław Kruszewski wraz z kolegami z plutonu w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 przedostał się przez cmentarze: powązkowski oraz żydowski do najbliższej jednostki powstańczej, skąd zostali skierowani na ul. Stawki 4 do obrony magazynów żywnościowych Waffen-SS (przedwojenne magazyny firmy „Bacutil”), które zostały zdobyte 01.08.44 przez pluton por. Stanisława Janusza Sosabowskiego „Stasinka” z Kolegium „A” Kedywu OW AK. Obroną odcinka dowodził por. „Roma„ z batalionu ”Gozdawa". W dniach 8-12.08 Niemcy prowadzili nieprzerwane natarcia na magazyny. Około godziny 9:00 Niemcy gwałtownym uderzeniem zdobyli magazyny i zepchnęli obrońców na ul. Muranowską. Po dalszych zaciętych walkach część wykrwawionych oddziałów wycofała się na Stare Miasto. Stanisław Kruszewski znalazł się w grupie obrońców, którzy pozostali na miejscu, ale udało im się wymieszać z ludnością cywilną. Jako cywile opuścili Warszawę drogą przez Wolę z postojem w kościele Św. Wojciecha przy ul. Wolskiej.
Szlak bojowy:
Powązki - Wola - cmentarze - Stawki (do 12.08.1944)
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Po selekcji dokonanej przez Niemców w kościele św. Wojciecha na Woli został skierowany do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd udało mu się zbiec w nocy z 13 na 14 sierpnia. Dotarł do Ursusa i pracował w Polskim Czerwonym Krzyżu.
Losy po wojnie:
Mieszkał we Wrocławiu
Miejsce pochówku :
Wrocław, Cmentarz Komunalny Psie Pole, lokalizacja grobu: pole 59, grób 61, rząd 6
Uwagi:
*Możliwy przydział w Powstaniu Warszawskim - Armia Krajowa - Grupa „Północ” - zgrupowanie „Sienkiewicz”, następnie odcinek „Kuba”-„Sosna” - batalion „Gozdawa” - 2. kompania „Szturmowa”. Porównaj: inne biogramy żołnierzy plutonu 222 z okresu konspiracji, którzy dołączyli do batalionu ”Gozdawa": Tadeusz Michalak "Sekundnik", Stanisław Nyc "Kozioł", Kazimierz Seler "Wicher", Jerzy Oględzki "Jur".
Źródła:
Zaświadczenie ZBoWiD - Środowiska Żołnierzy AK "Żywiciel" z dn. 09.09.1982, podpisane przez Przewodniczącego Środowiska Władysława Jasińskiego wraz z dołączoną notatką i
ankietą uczestnika Powstania Warszawskiego - skany dokumentów przekazane MPW dzięki uprzejmości Środowiska B. Żołnierzy AK "Żywiciel" oraz Stowarzyszenia Żołnierzy AK "Żywiciel" i Miłośników Ich Tradycji. Kontakt - p. Tomasz Michałowski. Data zgonu i miejsce pochowania na podstawie serwisu Zarządu Cmentarzy Komunalnych we Wrocławiu.
