Seweryn Wielanier

"Sapieżyński"

inżynier-konstruktor

sierżant z cenzusem

Częstochowa

"Witold Sapieżyński", "PR"

W 1924 roku rozpoczął studia wyższe w szkole im. Wawelberga. W okresie międzywojennym był konstruktorem w Zakładach Amunicyjnych "Pocisk" w Warszawie, a następnie w biurze narzędziowym fabryki amunicji w Skarżysku.

W czasie okupacji wciągnięty do ZWZ-AK. W latach 1941 - 1942 zajmował się wyrobem narzędzi do produkcji spłonek i części do nich (tulejek) oraz iglic do granatów i karabinów. Przydział: Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział IV (Kwatermistrzowski) - Szefostwo Produkcji Konspiracyjnej "Cieśla" ("Perkun", "Waga", "Drzewo"). We wrześniu 1942 roku w lokalu przy ul. Lwowskiej nastąpiło spotkanie Seweryna Wielaniera z Wacławem Zawrotnym inicjatorem i organizatorem produkcji peemów "Błyskawica" (porównaj: Kazimierz Satora: "Podziemne zbrojownie polskie 1939-1944", Wydawnictwo "Bellona" 2001, str.106). Obaj inżynierowie uzyskali na dwa dni egzemplarz zrzutowego ''Stena” jako podstawę do opracowania założeń konstrukcyjnych i technologicznych. Na ich podstawie Wielanier sporządził w okresie od stycznia do kwietnia 1943 roku rysunki projektowe nowej broni. Wykonał szkice poszczególnych elementów, ustalając wszystkie wielkości i wzajemne powiązania oraz określając niezbędne tolerancje. Opracował też rysunek zestawieniowy peemu. Jako kierownik techniczny Wytwórni Sprawdzianów i Przyrządów firmy "Florian Juchnikowski" w Warszawie miał kontakty z wieloma warsztatami na terenie stolicy i mógł liczy na dobór do produkcji ludzi zaufanych. Opracowano więc system wytwarzania, polegający na sieci legalnych warsztatów ukrywających wśród swojej bieżącej produkcji elementy broni. W sierpniu lub we wrześniu 1943 roku prototyp pistoletu był złożony i kompletny. W stadium prac montażowych inż. Wielanierowi przydzielono do współpracy inż. Tadeusza Jastrzębskiego, zaś na etapie usuwania usterek pracowano z konstruktorem z Suchedniowa, Kazimierzem Czerniewskimps. "Korebko" (1909-1980)

Warszawa, ul. Lwowska 9

Komenda Główna Armii Krajowej - Kierownictwo Produkcji Uzbrojenia - rusznikarnia

Wyszedł z miasta z ludnością cywilną.

Warszawa

Polski konspiracyjny pistolet maszynowy skonstruowany przez inżynierów Wacława Zawrotnego i Seweryna Wielaniera. Nazwa broni pochodzi od pseudonimu pierwszego z konstruktorów oraz trzech błyskawic zdobiących stopkę kolby. W konstrukcji "Błyskawicy" wykorzystano niektóre rozwiązania stosowane w brytyjskim pistolecie maszynowym Sten Mk II i niemieckim MP 40. Przede wszystkim jednak "Błyskawica" musiała być przystosowana do warunków walki konspiracyjnej: dzięki niedużej wadze, magazynkowi wkładanemu od dołu oraz składanej kolbie łatwo było ją ukryć pod płaszczem. Broń zasilano z magazynków pudełkowych na 32 naboje kal. 9 mm, taką samą jak w przypadku Stena i MP 40. Umiejscowiony przed spustem mały język pełnił funkcję bezpiecznika: miał chronić spust przed przypadkowym ściągnięciem. Przyrządy celownicze - przeziernik i muszka - nie podlegały regulacji, ponieważ były zamocowane na stałe. Z "Błyskawicy" można było prowadzić tylko ogień ciągły. Poszczególne części pistoletu produkowano w różnych warsztatach, np. lufy i magazynki w wytwórni polskich stenów inżyniera Ryszarda Białostockiego przy ul. Leszno 18 w Warszawie. Ostateczny montaż broni odbywał się w warszawskim zakładzie Franciszka Makowieckiego na Placu Grzybowskim. W zakładzie tym oficjalnie produkowano siatki ogrodzeniowe. Montownia mieściła się w małym schronie, w którym także przestrzeliwano broń. Fabryka działała do wybuchu Powstania. W trakcie walk powstańczych kontynuowano składanie "Błyskawic" w rusznikarni przy Boduena 2 (około 40 sztuk). Ogółem wyprodukowano ponad 700 egzemplarzy pistoletu.(źródło: "Leksykon militariów Powstania Warszawskiego" pod redakcją Michała Komudy, Warszawa, Muzeum Powstania Warszawskiego : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012.)

Kazimierz Satora: "Podziemne zbrojownie polskie 1939-1944", Wydawnictwo "Bellona" 2001, str.106-130