Data urodzenia:
1901-12-08
Miejsce urodzenia:
Kronsztad (Rosja - Zatoka Fińska)
Wykształcenie (w tym wojskowe):
Od 1917 uczeń gimnazjum Korpusu Paziów Jego Imperatorskiej Wysokości w Piotrogrodzie, w 1918 absolwent tamtejszego Gimnazjum Ministerstwa Wojny. W oczekiwaniu na repatriację rodziny do Polski zdał wstępne egzaminy do Instytutu Inżynierów Komunikacji, studiów nie rozpoczął. W październiku 1918 przyjechał do Warszawy, w listopadzie brał udział w rozbrajaniu Niemców. 6 grudnia1918 podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim, przerwał je i wstąpił do Wojska Polskiego. Służył jako szeregowiec w dowództwie twierdzy w Zegrzu, od listopada 1919 do maja 1920 uczył się w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu, od czerwca 1920 do 1921 służył w 16. Pułku Artylerii Polowej w Grudziądzu, w 1922 skierowany do rezerwy w stopniu podporucznika artylerii.
Od 1922 studiował na Wydziale Inżynierii Wodnej (Sekcja Budownictwa Wodnego) Politechniki Warszawskiej. Jednocześnie pracował w Zarządzie Zakładów Graficznych „Warszawska Spółka Drzewna”. Od 2 VI do 30 sierpnia 1927 odbył praktykę studencką przy budowie portu w Gdyni. W ramach pracy dyplomowej kierował od 27 czerwca 1929 studiami terenowymi i pomiarami hydrograficznymi wykorzystanymi do projektu portu we Władysławowie. 7 kwietnia 1930 otrzymał dyplom inżyniera hydrotechnika.
Działalność do 1939 r. :
Inżynier hydrotechnik. Od maja 1930 do 1936 pracował we Francji, w latach 1930–1931 w Oddziale Śródziemnomorskim belgijskiego przedsiębiorstwa pogłębiarskiego Enterprise Ackermans et van Haaren w Port-de-Bouc, 1931–1933 był kierownikiem biura studiów, 1934–1936 naczelnym inżynierem i kierownikiem robót pogłębiarskich przy rozbudowie portów afrykańskich zachodniej części Morza Śródziemnego. W sierpniu 1936 powrócił do Polski. Od września 1936 do grudnia 1937 roku pracował jako inżynier oraz doradca firm. W latach 1938–1939 był przedstawicielem na Polskę francuskiego towarzystwa akcyjnego Dragage, Derochage, et Transport (byłe Enterprise Ackermans et van Haaren) w Koninie, kierował budową kanału śródlądowego Warta–Gopło. Od września 1939 mieszkał w Warszawie.
Praca w okresie okupacji niemieckiej:
W czasie okupacji pracował jako kierownik robót w polskich przedsiębiorstwach budowlanych, w latach 1939–1940 w Fabryce Wyrobów Chemicznych „Estra”, 1940–1942 w Towarzystwie Robót Kolejowych i Inżynieryjnych TOR Spółka Akcyjna, 1942–1943 w firmie Inżynier J. Marynowski i L. Muszyński, w 1944 w firmie inżyniera Godnego.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział III (Operacyjno-Szkoleniowy) - Wydział Marynarki Wojennej ("Alfa", "Ostryga"). W konspiracji od 1942: członek Wydziału Marynarki Wojennej „Alfa” Komendy Głównej Armii Krajowej (pseudonim Ignacy), był szefem Służby Artylerii i Uzbrojenia.
Miejsce koncentracji na godzinę „W”:
W przeddzień Powstania Warszawskiego Wydział Marynarki Wojennej wystawił do walki oddział bojowy o kryptonimie „Szczupak” dowodzony przez kmdr. ppor. Władysława Maciocha ps. Mizio, Szczupak w sile ok. 50 żołnierzy. Głównym zadaniem „Szczupaka” było zajęcie Portu Czerniakowskiego w tym m.in. opanowanie niemieckiej kanonierki "Pionier" (byłego polskiego Ciężkiego Kutra Uzbrojonego CKU "Nieuchwytny") oraz uruchomienie przeprawy przez Wisłę w razie wysadzenia przez wroga warszawskich mostów. W dniu 1 sierpnia 1944 r. jako rejon koncentracji oddziału wyznaczono okolice siedziby Zarządu Dróg Wodnych przy ul. Solec 4 (obecnie nieistniejący). Jednak zadanie okazało się niewykonalne, ponieważ ok. godz. 16.00, czyli na godzinę przed wybuchem Powstania, Niemcy ogłosili alarm całego garnizonu i wyprowadzili z portu wszystkie zdolne do walki jednostki pływające. "Pionier" - cel ataku oddziału, odpłynął z nabrzeża eskortując statek "Halka" (dawniej "Polska"), kierujący się w stronę Żoliborza, gdzie zatopiono "Halkę" (naprzeciwko wylotu ul. Krasińskiego). Tymczasem żołnierze z oddziału "Szczupak" musieli stawić czoła przeważającym siłom niemieckim. Oddział uległ rozproszeniu, a jego poszczególne grupy wzięły udział w walkach w ramach innych zgrupowań.
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Kryska" - I batalion "Tur" - 2. kompania - pluton "Szczupak". Pluton pod komendą Piotra Szawernowskiego ps. Ignacy wszedł w skład kompanii ppor. Eugeniusza Kozłowskiego ps. Łazarz z batalionu "Tur" Zgrupowania "Kryska" pod kpt. Zygmuntem Netzerem ps. Kryska.
Szlak bojowy:
Górny Czerniaków
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną - przebywał w obozie przejściowym w Pruszkowie (Dulag 121), skąd zbiegł i ukrywał się w Milanówku.
Losy po wojnie:
Od 4 lutego 1945 pracował w Departamencie Morskim Ministerstwa Przemysłu, skąd został skierowany do Morskiej Grupy Operacyjnej. Od kwietnia 1945 w Gdańsku. Współorganizator Biura Odbudowy Portów (BOP) w Gdańsku, od 20 maja do września 1945 był kierownikiem Wydziału Zaopatrzenia Technicznego. Od września 1945 do sierpnia 1946 przebywał w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie jako ekspert Ministerstwa Żeglugi i Handlu Zagranicznego do odbudowy portów przy Polskiej Misji Ekonomicznej w Waszyngtonie oraz we Francji i Wielkiej Brytanii jako delegat tej misji przy Polskiej Misji Demobilowej w Paryżu i Londynie. Zabiegał o zakup sprzętu dla polskiej gospodarki morskiej. Po powrocie do Gdańska jesienią 1946 był w BOP kierownikiem robót czerpalnych i podwodnych, nadzorował roboty czerpalne w portach w Gdańsku i w Szczecinie. Od września 1947 do 1 X 1950 był naczelnym dyrektorem Przedsiębiorstwa Robót Czerpalnych i Podwodnych w Gdańsku. Przeprowadził wydobycie i remont zatopionego taboru, dokonał zakupu i zlecił przebudowę sprzętu pogłębiarskiego (za pośrednictwem Polskiej Misji Morskiej w Londynie i Amsterdamie), szkolił kadry pogłębiarskie i nurkowe. Jednocześnie w latach 1946–1949 pracował na Politechnice Gdańskiej, od listopada 1949 do 1951 w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie i w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej w Gdańsku. Od 1 X 1950 do listopada 1951 pracował w Morskim Instytucie Technicznym, od grudnia 1951 do października 1970 w Instytucie Morskim. W latach 1950–1959 był kierownikiem Działu Portów, od 26 października 1955 do 1959 kierownikiem Zakładu Budownictwa Morskiego i Portowego. Od 1955 pracował na stanowisku docenta, a 1 października 1959 został mianowany samodzielnym pracownikiem naukowym. 19 października 1964 otrzymał tytuł profesora (nadzwyczajnego). Jako ekspert Biura Pomocy Technicznej w Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w latach 1960–1962 był w Indiach doradcą tamtejszego rządu zakresie pogłębiania portów i utrzymania żeglowności torów wodnych portów Kalkuta i Bombaj. Od 1 września 1962 do 25 października 1965 kierował Zakładem Eksploatacji Technicznej Portów i Ochrony Brzegów Morskich w Instytucie Morskim. Ponownie jako ekspert ONZ od 25 października 1965 do 20 sierpnia 1966 był w Kongu doradcą rządu przy prowadzeniu robót pogłębiarskich oraz utrzymaniu żeglowności dróg wodnych. Od 1 listopada 1966 do 30 września1970 w Instytucie Morskim kierował Zakładem Hydrotechniki Morskiej. Od 1 października 1970 na emeryturze, nadal współpracował z Instytutem Morskim jako konsultant naukowy. Autor prac na temat pogłębiarstwa morskiego, żeglugi, w tym m.in. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy robotach pogłębiarskich (1953), Mechaniczna urabialność gruntów („Prace Instytut Morskiego” 1956, nr 7), Roboty pogłębiarskie śródlądowe i morskie (1957), Sztuczne zasilanie brzegów morskich w rumowisko („Materiały Instytutu Morskiego” 1971, nr 765), artykułów w „Archiwum Hydrotechniki”, „Technice Morza i Wybrzeża”, „Technice i Gospodarce Morskiej”. Pośmiertnie ukazały się Materiały do 6-języcznego słownika pogłębiarskiego, z. 1: Słownik polsko-angielsko-francusko-holendersko-niemiecki, z. 2: Indeks rosyjski (1977–1978). Od 1961 był dożywotnim członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Kongresów Żeglugi i stałym przedstawicielem Polski w Komisji Morskiej. Należał do Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych, Oddziału Bałtyckiego Towarzystwa Hydrologiczno-Meteorologicznego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Komitetu Gospodarki Wodnej Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Badań Morza, Związku Nauczycielstwa Polskiego. Członek rad naukowych Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Morskiego, Rady Naukowej Techniczno-Ekonomicznej w Ministerstwie Żeglugi i Gospodarki Wodnej (1957–1959).
Odznaczenia:
Odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1964), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1970), dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony Pracownik Morza” oraz Honorową Odznaką Gryfa Pomorskiego.
Miejsce pochówku:
Gdański, Cmentarz Centralny Srebrzysko, Rejon: VII, kwatera TAR III, rząd 1, grób 599
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza Ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Kadry Morskie Rzeczypospolitej, t. 2, Polska Marynarka Wojenna, cz. 1, Korpus oficerów 1918–1947, red. Jan K. Sawicki, Gdynia 1996, s. 613, informacje przekazane przez p. Zbigniewa Jana Tyszkę. Miejsce pochówku na podstawie serwisu Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni: cmentarze-gdanskie.pl: Wyszukiwarka miejsca pochówku w Gdańsku.
Literatura:
Polski Słownik Biograficzny t. 47 s. 165 SZAWERNOWSKI Piotr (1901-1975) inżynier hydrotechnik, żołnierz AK
