Maria Halina Garbowska

"Marzena"

sanitariuszka

Piotrków Trybunalski

Wincenty - Irena z domu Płoska

Od lipca 1939 roku wychowywała się w Warszawie u Stanisława Płoskiego (brata jej matki Ireny), który stał się jej prawnym opiekunem po śmierci obojga rodziców. Podczas obrony Warszawy razem z babcią ucieka z Bielan do Miejskiego Domu Kobiety przy ul. Leszno, gdzie pozostają do kapitulacji Warszawy. Po zakończeniu działań powracają na ul. Kleczewską 51.

W trakcie okupacji ukończyła Szkołę Powszechną na Bielanach. Następnie kontynuowała naukę w Szkole Sióstr Zmartwychwstanek na Żoliborzu przy ul. Krasińskiego 31 (lata 1941-1944).

W początkowym okresie wojny była nigdzie nie przydzielonym łącznikiem między mieszkaniem Zofii Prauss na ul. Żurawiej i Miejskim Domem Kobiety na ul. Leszno. Od 1942 roku należała do Szarych Szeregów (zaprzysiężona formalnie w maju 1943 roku). Regularne zbiórki harcerskie i szkolenia odbywały się od jesieni 1942 roku w Domu Inwalidy przy ul. Lipińskiej. Ćwiczenia i szkolenia terenowe odbywały się na Wawrzyszewie, w Lasku Bielańskim, w Miłosnej pod Warszawą np. warty nocne, alarmy. Maria Garbowska odbyła przeszkolenie na kursie pielęgniarskim ze specjalizacją sanitariuszki patrolowej. W Domu Inwalidy przy ul. Lipińskiej 8 mieścił się punkt RGO. Maria pracowała więc również społecznie przy organizowaniu imprez na rzecz sierot i inwalidów. Jej koleżankami z drużyny były koleżanki szkolne: Danuta Lesser (zginęła po wojnie w wypadku samochodowym), Natalia Olędzka, Alicja Mikosz, Maria Szymańska. Zastępową była Maria Dębowska „Marta”, drużynową Janina Chełmińska ps. Inka. W Domu Inwalidy pracowali także koledzy: Kazimierz Kraków, Maciej Maciejewski (poległ),Wiesław Nowak, Bohdan Taros, Hubert Karney, Jerzy Stańczyk (poległ w Kampinosie), Andrzej Wysocki inni.

Warszawa, ul. Kleczewska 51 (Bielany)

II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - sanitariat - Punkt Opatrunkowy nr 203 ul. Kasprowicza - "Nasz Dom" pl. Konfederacji 42/44 (al. Zjednoczenia). Komendantem szpitala był dr Mieczysław Czyżewski, szefem sanitarnym dr Mieczysław Pobiega-Pobieżyński, przełożoną sióstr – siostra “Wira”, była również dr Jadwiga Czyżewska.

Bielany - wymarsz do Kampinosu w nocy z 1 na 2 VIII 1944 - Bielany (od 3 VIII)

2 października 1944 roku została ewakuowana wraz z rannymi i personelem szpitala do Pruszkowa (do obozu przejściowego Dulag 121), skąd z hal kolejowych, wagonami towarowymi przewieziono wszystkich do Koniecpola. Z Koniecpola przewieziono rannych i personel furmankami do Irządz, a potem do Witowa. W Witowie zaczęły interesować się grupą z Warszawy władze niemieckie. Wówczas kierownictwo szpitala zadecydowało, by wszyscy, którzy mają szanse odnalezienia rodziny i zatrzymania się z dala od Witowa powinni wyjechać. Około 10 października 1944 roku Maria Garbowska razem z Danutą Lesser wyjechały do Koniecpola, a stamtąd na dachu pociągu osobowego do Częstochowy. W Częstochowie dziewczęta chciały zatrzymać się u Sióstr Zmartwychwstanek, ale przebywało już tam tak dużo osób, że nie mogły u sióstr pozostać. Pojechały więc dalej do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie Danka pozostała u rodziny, ja Maria po skontaktowaniu się z ciotką po kilku dniach została zabrana przez wuja Stefana Garbowskiego, który w październik 1944 zorganizował dla niej przejście przez “zieloną granicę” do wsi Janów, 20 km od Piotrkowa. Wieś Janów administracyjnie należała wtedy do III Rzeszy.

Pod koniec listopada 1944 we wsi Janów zjawili się niemieccy żandarmi i aresztowano wuja Stefana Garbowskiego (już nie powrócił - zginął w Radogoszczy) oraz aresztowano Marię. Dom został poddany kilkugodzinnej rewizji, podczas której Maria Garbowska była zamknięta w piwnicy. W czasie rewizji znaleziono jej dokumenty i opaskę powstańczą. Po rewizji zabrano wuja i Marię na posterunek żandarmerii do Grocholic, 7 km od Janowa. Wuja już więcej nie zobaczyła. Była dwukrotnie przesłuchiwana, postawiono jej zarzut prowadzenia wrogiej działalności, nielegalne przejście granicy, żądano podania kontaktów. Planowano wywiezienie jej do Niemiec, ale po usilnych staraniach ciotki u burmistrza niemieckiego zwolniono Marię do pracy i pomocy w gospodarstwie rolnym w Janowie. Jednocześnie zalecono załatwienie zezwolenia na pobyt w III Rzeszy i do czasu uzyskania dokumentów cotygodniowe meldowanie się u komisarza niemieckiego. Tak doczekała 17 stycznia 1945 r.

Po wyzwoleniu pozostała na wsi, a od lutego 1945 roku aż do wakacji na prośbą sołtysa uczyła tamtejsze dzieci. Po wakacjach wyjechała we wrześniu 1945 roku do przyjaciółki ciotki do Łodzi. W Łodzi rozpoczęła pracę w Sądzie Apelacyjnym, który po wojnie z racji zniszczenia Warszawy ulokował się w Łodzi), jednocześnie uczyła się. W czerwcu 1946 roku ukończyła IV-klasę gimnazjum i zdała tzw. „małą maturę”. We wrześniu 1946 roku powróciła do Warszawy, gdzie otrzymała wsparcie i utrzymanie od wuja - Stanisława Płoskiego (1899-1966), wiceprezesa Rady Naczelnej ZBOWiD, od 1945 roku wicedyrektora Instytutu Pamięci Narodowej, a od września 1946 r. jego dyrektora (placówka ta, powołana do życia jeszcze w 1944 r. z inicjatywy dwojga literatów Boguszewskiej i Kornackiego, miała po niszczącym kataklizmie wojny i okupacji gromadzić wszelkie dokumenty dotyczące przeszłości narodowej. W rezultacie Instytut Pamięci Narodowej został z początkiem 1948 r. przemianowany na Instytut Historii Najnowszej). W tym okresie Maria Garbowska kontynuowała naukę w liceum i nie pracowała. W lipcu 1947 roku wyszyła za mąż. W roku 1948 ukończyła szkołę średnią i otrzymała świadectwo dojrzałości, a w lipcu 1948 roku urodziła córkę. Do 1950 roku zajmowała się dzieckiem. W 1950 roku pracowała przez 3 miesiące w Prezydium Rady Ministrów. W czerwcu wyjechała z Warszawy do Krakowa, gdzie jej mąż kontynuował studia i był asystentem na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1952 roku urodziła drugą córkę. W roku 1954 powróciła z rodziną do Warszawy. Do 1957 roku była na utrzymaniu męża i zajmowała się wyłącznie dziećmi i domem. Od 1957 roku podjęła pracę z mężem, początkowo jako asystentka, a później od 1962 roku, po egzaminie jako artystka estradowa - specjalność iluzjonistka. Od października 1964 roku pracowała na etacie w RSW „Prasa Książka-Ruch” w Wydawnictwie Artystyczno-Graficznym, później w Krajowej Agencji Wydawniczej i równocześnie pracowała w „Estradzie”. W październiku 1981 ze względu na zły stan zdrowia przeszła na wcześniejszą emeryturę. Należała do Stowarzyszenia Środowiska Żołnierzy AK „Żywiciel", Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK) w Kraju, Oddział w Warszawie, Związku Inwalidów Wojennych oraz do ZBoWiDu.

Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Armii Krajowej, Medal za Warszawę 1939 - 1945, Krzyż Partyzancki. Odznaka Weterana Walk o Niepodległość (1995), Odznaka Pamiątkowa Akcji „Burza”, Odznaka Pamiątkowa „Syn Pułku„(1989), Odznaka Środowiska Żołnierzy 8 DP AK im. Romualda Traugutta ”Żywiciel", Krzyż Za Zasługi dla ZHP, z Rozetą i Mieczami.

W 2000 roku awansowana do stopnia podporucznika WP, w 2003 r. mianowana na stopień porucznika.

Maria Kieres - w 1947 roku wyszła za mąż za Władysława Kieresa.

Cmentarz "Stary" Parafii Św. Katarzyny na Służewie - ul. Fosa 17,

Muzeum Powstania Warszawskiego, baza uczestników PW, MPW-ankieta, informacje uzupełniające, fotografie, kopie dokumentów oraz tekst wspomnień z okresu Powstania Warszawskiego (Enc. Medyków PW) udostępniła p. Joanna Kozłowska, córka p. Marii Garbowskiej - Kieres. Skany wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego w październiku 2021 r.