Data urodzenia:
1929-06-06
Miejsce urodzenia:
Zegrze
Imiona rodziców:
Antoni - Benedyktyna z domu Dobrowolska
Działalność harcerska do 1944 r.:
W okresie przedwojennym jako uczeń szkoły podstawowej wstąpił do harcerstwa. Po zorganizowaniu konspiracyjnego harcerstwa w 1942 roku stał się członkiem organizacji Szare Szeregi drużyny "Dąb" hufca "Rój-Tom" w Legionowie, gdzie został przeszkolony jako łącznik i wywiadowca. W tym charakterze skierowano go jako instruktora do zastępów harcerskich w Płudach i na Żeraniu. Zgodnie ze swym wyszkoleniem brał udział w wielu akcjach organizowanych przez Armię Krajową, także w akcjach powstańczych na terenie Legionowa w I batalionie I Rejonu VII Obwodu AK " Obroża".
Udział w konspiracji 1939-1944:
VII Obwód "Obroża" (powiat warszawski) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 1 Rejon "Brzozów" (Legionowo) - pluton 705
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Leszno 45
Godzina "W":
W dniu wybuchu Powstania znajdował się na zgrupowaniu przy ul. Batorego 12 w Legionowie i otrzymał z dowództwa I Rejonu rozkaz przekazania depeszy do Warszawy na ulicę Radną i niezwłocznego powrotu z odpowiedzią. Po przybyciu do lewobrzeżnej Warszawy w miejscu kontaktowym nikogo już nie zastał, a jednocześnie powrót na praską stronę stał się niemożliwy z uwagi na zablokowanie przez Niemców przejścia przez most. Aby nie dopuścić do przejęcia wiadomości przez patrol niemiecki, Lucjan zniszczył go, a nastęnie przedostał się ul. Leszno 45, gdzie jego ojciec był kierownikiem składnicy sprzętu radiołączności i broni zrzutowej. Tam też został zaprzysiężony i rozpoczął wraz z załogą składnicy wydawanie sprzętu i broni oddziałom powstańczym. Uczestniczył w organizowaniu punktu łączności (polowej radiostacji) przy ul. Ogrodowej oraz w gmachu Sądów na Lesznie.
Oddział:
Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział V (Dowodzenie i Łączność) - składnica radiotechniczna, następnie w Grupie "Północ".
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto do 8.08.1944 r.
W dniu wybuchu Powstania znajdował się na zgrupowaniu przy ul. Batorego 12 w Legionowie. 1 sierpnia 1944 otrzymał z dowództwa I Rejonu rozkaz przekazania szyfrogramu do Warszawy lewobrzeżnej na ulicę Radną i szybkiego powrotu z odpowiedzią. Po przybyciu do Warszawy na miejscu kontaktowym już nikogo nie było, a równocześnie ponowne przedostanie się na praską stronę stało się niemożliwe z uwagi na zablokowanie przez Niemców przejścia przez most. Aby nie dopuścić do przejęcia szyfrogramu przez patrol niemiecki, Lucjan zniszczył go i udał się do zakonspirowanej składnicy sprzętu radiołączności i broni zrzutowej znajdującej się przy ul. Leszno 45. Kierownikiem tej składnicy był jego ojciec. Tam Lucjan ponownie został zaprzysiężony i rozpoczął wraz z załogą składnicy wydawanie sprzętu i broni oddziałom powstańczym. Brał udział w organizowaniu punktu łączności (polowej radiostacji) przy ul. Ogrodowej i w gmachu Sądów oraz prowadził obserwacje w celu aktualizowania niemieckich punktów snajperskich. Wykonywał także zadania łącznikowe i zaopatrzeniowe między oddziałami powstańczymi w obrębie ulic: Leszno, Ogrodowa, Żelazna. Uczestniczył w akcjach zdobywania żywności na użytek powstańców i ludności cywilnej.
Losy po Powstaniu:
Około 8 sierpnia po próbie przedarcia się na Stare Miasto został ujęty i wraz z innymi osobami (cywilami) skierowany do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd do Niemiec, do obozu Gross Rosen (KL Groß-Rosen) gdzie pracował przymusowo w zakładach naprawczych parowozów. Po przejściu frontu około 10 lutego 1945 roku powrócił do Warszawy.
Losy po wojnie:
Aresztowany w Łodzi w mieszkaniu przy ul. Pogonowskiego 80, gdzie znajdował się punkt kontaktowy. Po kilku miesiącach został zwolniony. W latach 1946-1947 należał do Związku Harcerstwa Polskiego przy Doświadczalnych Zakładach Lotniczych w Łodzi, gdzie równocześnie uczył się i pracował. W 1949 roku przybył do Legionowa i wystąpił do miejscowych władz z wnioskiem o wzniesienie pomnika kolegom-harcerzom, którzy polegli w pierwszych dniach Powstania na terenie Legionowa. Jednak ówczesne władze nie wyraziły na to zgody.
W 1950 roku Lucjan Spletsteser został aresztowany w Legionowie. Następnie był więziony w areszcie Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. Sierakowskiego i przy ul. 11 Listopada. W 1951 roku Wojskowy Sąd Rejonowy bezprawnie skazał go na 5 lat wiezienia. Wyrok odbywał w więzieniach w Rawiczu i Strzelcach Opolskich. Dopiero 18 lutego 1993 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie unieważnił postanowienie Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 20.03.1951 roku (syg. Akt VII ko/674/92/Un). Po wyjściu z więzienia długo nie mógł otrzymać pracy. Dzięki staraniom kolegów z Armii Krajowej został zatrudniony w Domu Mody "Astra" w Warszawie. Jednak władze partyjne poleciły zlikwidowanie tego zakładu, ponieważ nikt z jego kierownictwa nie należał do PZPR. Nie mogąc znaleźć zatrudnienia w instytucjach państwowych Lucjan Spletsteser prowadził drobną, prywatną działalność gospodarczą. W tym czasie był wielokrotnie przesłuchiwany w Stołecznej Komendzie Milicji w Pałacu Mostowskich.
Odznaczenia:
Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Armii Krajowej, Srebrny Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Partyzancki, Medal za Warszawę. W 2008 roku został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Nazwisko:
Spletstösser-Spletsteser
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Urodził się 6 czerwca 1929 roku w Zegrzu Północnym w rodzinie wojskowej. Jego ojciec
Antoni (ps. "Reguła") po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do obozu w Mathausen i tam w grudniu 1944 zamordowany. Matka Lucjana działała w konspiracyjnej kompanii "Orbis" AK w Łodzi, za co w lecie 1945 roku została aresztowana przez Służbę Bezpieczeństwa i osadzona w więzieniu przy ul. Gdańskiej w Łodzi. Od 2002 roku Lucjan Spletsteser jest Honorowym Obywatelem Legionowa.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, baza uczestników PW, informację o śmierci przekazał p. Tomasz Spletsteser, syn. Artykuł prasowy: Zmarł Lucjan Spletsteser pseud. "Kawka" - Honorowy Obywatel Miasta Legionowo [dostęp on-line: https://legionowo.pl]
Archiwum Historii Mówionej:
