Powstańcze Biogramy - Krystyna Dembska (Włodarczyk)

Pseudonim:

„Wanda”, „Krysia"-"Wisia"

Funkcja:

łączniczka

Miejsce urodzenia:

Ryga - Łotwa (po zmianie nazwiska i dokumentów: ur. 19.08.1921 w Wilnie)

Imiona rodziców:

Antoni - Eliza z domu Hartman

Wykształcenie do 1944 r. :

Uczennica Liceum Pedagogicznego w Milanówku, szkoły Sióstr Urszulanek (tajne komplety). Maturę zdała po Powstaniu, w 1945 roku.

Udział w konspiracji 1939-1944:

W konspiracji uczestniczyła od jesieni 1939 r. , początkowo w tajnym harcerstwie, od jesieni 1942 w „Wachlarzu„ - wydzielonej organizacji dywersyjnej Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej w komórce kwatermistrzowskiej - łączniczka główna na terenie Warszawy. Od zimy 1943/1944: Kedyw - Komórki Dywersyjne - kwatermistrzostwo, szef Tadeusz Derengowski ”Janusz„,Szary„, ”Zrąb ” (1912-1944). Łączniczka Oddziału I.

Praca w czasie okupacji niemieckiej:

RGO ul. Nowogrodzka 49

Adres zamieszkania przed Powstaniem:

Warszawa, ul. Pańska (?). Uwaga! adres zamieszkania w kenkarcie z roku 1942: Radzymin

Miejsce koncentracji na godzinę „W”:

Wola, ul. Karolkowa

Oddział :

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - kompania "Topolnicki", dowódca kpt. Janusz Misiurewicz "Topolnicki".

Szlak bojowy:

Wola - Stare Miasto

Odniesione rany:

Ranna podczas walk na Starym Mieście na ul. Rybaki na wysokości kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny przy ul. Przyrynek 2.

Odznaczenia:

Krzyż Armii Krajowej (1969), Warszawski Krzyż Powstańczy (1982), Odznaka Pamiątkowa Organizacji Dywersyjnej „Wachlarz„ (podpisana przez Przewodniczącego Środowiska b. Żołnierzy ”Wachlarza„, Stanisława Wierzyńskiego ”Smotrycz„, ”Klara„), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Zwycięstwa i Wolności 1939-1945 (1974), Medal za Warszawę 1939-1945 (1975), Krzyż Partyzancki (1975). Według przekazu p. Krystyny Włodarczyk, za swą działalność konspiracyjną w styczniu 1944 roku otrzymała z inicjatywy kpt. Janusza Misiurewicza ”Topolnickiego”(1905-1944) Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (ustanowiony w 1942 r.), jednak w jej archiwum rodzinnym nie zachował się żaden dokument potwierdzający ww. odznaczenie. Posiadała także: Odznakę Pamiątkową Akcji "Burza", Odznakę Pamiątkową Zgrupowania AK „Radosław", krzyż harcerski.

Losy po wojnie:

W styczniu 1945 roku zdała egzamin maturalny. Studiowała na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Łódzkiego. W czerwcu 1952 roku uzyskała tytuł magistra filozofii w zakresie pedagogiki społecznej. Następnie pracowała w Instytucie Filmów Dokumentalnych, a od 1951 roku do przejścia na emeryturę w Dziale Naukowo-Badawczym Instytutu Gruźlicy. Po wojnie utrzymywała kontakt z Marią Kann ,,Murką”(1906-1995), Stanisławem Wierzyńskim „Smotryczem” (1910-1988), Ireną Markunas ps. Irys (1909-2000), Alfredem Paczkowskim, Heleną Konopacką ps. Magda (1914-1992).

Nazwiska, nazwisko po wojnie:

właśc. Wiktoria Telesiewicz. W czasie okupacji niemieckiej zmieniła nazwisko na Krystyna Wanda Dembska (nazwisko w 1944 r. - Dembska). Po wojnie nosiła nazwisko po mężu: Włodarczyk | Krystyna Wanda Włodarczyk.

Miejsce pochówku:

Cmentarz parafialny we wsi Wiga, powiat Garwolin, woj. mazowieckie

Źródła:

Muzeum Powstania Warszawskiego, Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego: Dembska Krystyna Wanda, w tym kserokopia kennkarty, zaświadczenia ZBoWiD, kopia aktu zgonu, ankieta-biogram, archiwum rodzinne - życiorys p. Krystyny Włodarczyk z 1995 r. oraz uzupełnienie biogramu nadesłane przez p. Katarzynę Włodarczyk, córkę

Literatura:

Cezary Chlebowski, "Wachlarz AK", Wydawnictwo PAX, Warszawa 1985, Maria Kann, Niebo nieznane s. 102-103.

Uwagi:

Jako Wiktoria Telesiewicz urodzona 19 grudnia 1919 r. w Rydze. Po zmianie tożsamości - jako Krystyna Wanda Dembska ur. 19.08.1921 w Wilnie (i ta data i to miejsce urodzenia są w dokumentach powojennych, dyplomach oraz skróconym akcie zgonu). Jej koleżanką była Krystyna Frycz ps. Danka, która poległa na Starym Mieście i pochowana jest na Powązkach Wojskowych niedaleko kpt. Janusza Misiurewicza ”Topolnickiego”

Krystyna Dembska (Włodarczyk)

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter