Data urodzenia:
1886-05-25
Stopień:
Oficer służby stałej piechoty: pułkownik (1924), generał brygady (1945)
Miejsce urodzenia:
Rosica koło Dźwińska (po wojnie Daugavpils)
Imiona rodziców:
Donat - Maria z domu Łukaszewicz
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
Po ukończeniu Korpusu Kadetów w Orle (1906) i szkoły oficerskiej w Tyfilisie (Tbilisi) od sierpnia 1909 służył w armii carskiej, początkowo jako dowódca plutonu, a od listopada - instruktor w szkole podoficerskiej 28. pułku piechoty. Przeniesiony w maju 1911 do 141. pp, był tam kolejno dowódcą plutonu zwiadu, od listopada 1912 dowódcą kompanii łączności, a od lipca 1914 adiutantem dowódcy pułku. W sierpniu 1914 ranny, dostał się do niewoli niemieckiej, umieszczony w szpitalu w Göttingen (mimo leczenia jego prawa ręka pozostała bezwładna). Od maja do sierpnia 1917 przebywał na rekonwalescencji w Danii, następnie powrócił do służby w armii rosyjskiej na stanowisko dowódcy batalionu 141. pp, które zajmował do lutego 1918. W międzyczasie uczestniczył w Międzynarodowej Konferencji Czerwonego Krzyża w Kopenhadze (wrzesień - październik 1917). Od czerwca 1918 dowodził samodzielnym oddziałem polskim formowanym w Murmaniu, a od września pełnił funkcję dowódcy Wojsk Polskich w Północnej Rosji. Po powrocie do kraju we wrześniu 1919 służył w Wojsku Polskim, początkowo w 64 pp, w skład którego wcielono dowodzony przez niego oddział murmański. Od czerwca 1920 dowódca 47. pułku Strzelców Kresowych, od września 1921 dowódca 6. pułku strzelców pieszych (dawny 47. pułku Strzelców Kresowych), od maja 1927 dowódca piechoty dywizyjnej 19. Dywizji Piechoty. W 1930 mianowany oficerem do spraw wyszkolenia rezerw przy II wiceministrze spraw wojskowych, od 1935 był oficerem do zleceń I wiceministra spraw wojskowych. Pełnił w tym czasie także funkcję Inspektora Głównego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny i Związku Rezerwistów.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
We wrześniu 1939 dowódca piechoty dywizyjnej 25. DP walczącej w składzie Armii "Poznań", od 18 września dowodził Grupą "Palmiry" z zadaniem obrony tamtejszych składów amunicji.
Pseudonimy:
"Sulima", "Zaborski"
Udział w konspiracji 1939-1944:
Do 1941 inspektor wyszkolenia Związku Jaszczurczego w Okręgu Warszawa-Miasto. Po odejściu z ZJ został komendantem tej części Gwardii Obrony Narodowej, która w czerwcu 1942 wyłamała się z Konfederacji Narodu. Kiedy w kwietniu 1943 GON włączona została do nowo utworzonej Polskiej Armii Ludowej, był kolejno komendantem Okręgu Warszawa, szefem Oddziału III Komendy Głównej PAL, szefem sztabu i zastępcą Komendanta Głównego PAL. Razem z Komendantem Głównym PAL gen. "Czarnym" (Henryk Borucki) podpisał odezwę ogłoszoną 29.07.1944 na łamach "Kuriera" (pismo PAL), w której zarzucał dowództwu Armii Krajowej opuszczenie stolicy, równocześnie nawołując do ochotniczego wstępowania w szeregi PAL. Pismo podpisał jako generał dywizji PAL i od tego dnia używał tego stopnia.
Oddział:
Komenda Główna Polskiej Armii Ludowej - szef sztabu, następnie Połączone Siły Zbrojne AL, PAL, KB - komendant.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ. W czasie Powstania Warszawskiego dowodził oddziałami PAL, podporządkowanymi taktycznie AK. 4 sierpnia Dowódca AK gen. "Bór"-Komorowski zażądał od niego odwołania na łamach "Kuriera" bezpodstawnego posądzenia dowództwa AK o ucieczkę. 16 września 1944 podpisał - ogłoszony tegoż dnia w piśmie "Armia Ludowa" (Nr 32) - rozkaz o utworzeniu Połączonych Sił Zbrojnych AL, PAL i KB w Warszawie i objęciu nad nimi dowództwa. Formacja ta uznała zwierzchnictwo gen. Michała Roli-Żymierskiego, a następnie zwierzchnictwo Powstańczego Porozumienia Demokratycznego (utworzonego 25.09.1944 przez przedstawicieli Centralnego Komitetu Ludowego i Krajowej Rady Narodowej).
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną, wyciągnięty z obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121) przez działaczy PPR - AL. Po rozwiązaniu PAL (styczeń 1945) wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. W lutym 1945 mianowany generałem brygady, przez kilka miesięcy dowodził Krakowskim Okręgiem Wojskowym.
Losy po wojnie:
W październiku 1945 przeniesiony w stan spoczynku. Aresztowany w 1948; wyrokiem Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie został w 1951 skazany na 15 lat więzienia. Zwolniony w 1955, postanowieniem Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy został w czerwcu 1957 zrehabilitowany.
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych (czterokrotnie), Krzyż Kawalerski Polonia Restituta (1929), Krzyż Niepodległości (1932).
Miejsce śmierci:
Warszawa.
Źródła:
A.K. Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, tom I, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1987
