Józefa Maria Lis-Błońska

Pseudonim:
"Jastrzębska"
Data urodzenia:
1902-01-06
Data śmierci:
1970-10-09
Funkcja:
-
Miejsce urodzenia:
Dąbrowa k. Mińska
Imiona rodziców :
Konstanty - Joanna
Nazwisko panieńskie:
Michałowska
Młodość i wykształcenie:
Dzieciństwo spędziła w Mińsku Litewskim, dokąd jej rodzice przenieśli się z Warszawy. Ojciec był właścicielem domu z ogrodem na przedmieściach Mińska. Na przełomie lat 1914 i 1915 Józefa przeniosła się z rodziną do Mińska, gdzie ukończyła gimnazjum. Działała w żeńskiej drużynie harcerskiej im. Emilii Platerówny oraz sekcji pocztowej Koła Polek im. księcia Józefa Poniatowskiego. Rozpoczęła współpracę (podobnie jak wiele skautek tej drużyny) z Mateuszem Stefanowskim, ps. „Żywy”, komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej na Białoruś. Żeński Oddział POW został zorganizowany w Mińsku przez Jadwigę Tejszerską w końcu 1918 roku i składał się głównie z miejscowych harcerek, uczennic ostatnich dwóch klas polskich szkół średnich działających w Mińsku. Szkołę średnią ukończyła w Mińsku w 1919 r. Po skończeniu szkoły przez rok pracowała jako nauczycielka w szkole wiejskiej. Następnie studiowała na Wydziale Humanistycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, który ukończyła w 1926 r.
Działalność niepodległościowa 1918-1921, odznaczenia:
W latach 1918-1921 wraz z siostrą Jadwigą (zam. Kuczyńską), ps. Żaba służyła w POW na terenie Mińska i Białorusi. W skład Oddziału Żeńskiego POW zorganizowanego przez Jadwigę Tejszerską oprócz sióstr Michałowskich wchodziły m in.: Jadwiga Falkowska, Maria i dwie Zofie Czernichowskie, Zofia Lejmbachówna, Maria Konopacka, Maria Mickiewiczówna, Agnieszka, Józefa i Maria Witkowskie, Celina i Maria Taborowskie, Felicja Sadowska i Kazimiera Gościńska. Jadwiga Michałowska w listopadzie 1921 r. została odznaczona Krzyżem Walecznych po raz 1. W lipcu 1921 r. Komenda Naczelna POW na Białoruś i Rosję Północno - Wschodnią wystąpiła z wnioskiem o nadanie Józefie Michałowskiej Orderu Virtuti Militari V klasy. W 1921 r. otrzymała Krzyż Walecznych, a w 1930 r. Krzyż Niepodległości. Była także odznaczona Krzyżem POW. W 1919 r. została mianowana na stopień porucznika Ochotniczej Legii Kobiet.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W czasie okupacji niemieckiej związała się ze Stefanem Szwedowskim ps. Wojciech. Od kwietnia 1941 do stycznia 1945 roku brała pod pseudonimem Jastrzębska czynny udział w działalności Związku Syndykalistów Polskich oraz Polskiego Związku Zachodniego w konspiracji, krypt. Kopalnia. Prowadziła sekretariaty redakcji dwóch czasopism ZSP: „Czynu” i „Sprawy Chłopskiej”. Współredagowała „Sprawę Chłopską”. Prowadziła sekretariat Wydziału Organizacyjnego ZSP. Pełniła służbę pomocniczą w Oddziałach Bojowych ZSP, przenosząc i przechowując broń. Była członkinią Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Organizowała pomoc materialną i mieszkania dla uciekinierów z getta. Ukrywała Żydów we własnym mieszkaniu lub mieszkaniach zaprzyjaźnionych osób. Pracowała także w Bratniej Pomocy Więziennej
Oddział:
Delegatura Rządu na Kraj - Departament Przemysłu i Handlu ("Huta", "Kopalnia", "560/H").
Rodzina walcząca w Powstaniu Warszawskim:
Jej córka Danuta Lis-Błońska ps. Dziecko brała udział w Powstaniu Warszawskim w ramach Grupy "Północ" - zgrupowanie "Róg" - 104. kompania Związku Syndykalistów Polskich, następnie w zgrupowaniu "Kryska". Poległa 21 września 1944 r. w wielu 20 lat.
Losy po Powstaniu:
Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną.
Losy po Powstaniu:
Po Powstaniu mieszkała na wsi pod Krakowem, później w Milanówku, w styczniu 1945 roku wróciła do Warszawy, do swego mieszkania przy ul. Piusa XI (obecnie ul. Piękna) 43. W lutym powróciła (jedynie na 3 miesiące) do pracy w Dyrekcji Programowej Polskiego Radia i przygotowywała audycje o tematyce okupacyjnej. Pisywała również artykuły prasowe do „Pioniera”, „Robotnika” oraz „Warszawskiego Niezależnego Dwutygodnika Literackiego”. W maju tego roku podjęła pracę w redakcji pisma „Teatr Ludowy” przy Zarządzie Głównym Związku Samopomocy Chłopskiej.
Nazwisko po mężu:
I-voto Lis-Błońska, II-voto Szwedowska. Latem 1923 roku wzięła ślub z poznanym jeszcze w Mińsku por. Stanisławem Lisem-Błońskim. 1 lipca 1924 roku urodziła się ich córka Danuta Teresa, która (poległa 21 września 1944 roku w czasie Powstania Warszawskiego). Mąż Józefy, por. Stanisława Lis-Błoński został zmobilizowany we wrześniu 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę ciężko ranny w nogi podczas potyczki z Armią Czerwoną, zmarł 31 października w szpitalu w Szczebrzeszynie. Po wojnie w roku 1949 wyszła za Stefana Szwedowskiego, z którym była w związku do 1965 roku.
Losy po wojnie:
W latach 1952–1963 pracowała w Państwowym Wydawnictwie Naukowym. Za swą działalność niepodległościową i konspiracyjną była inwigilowana przez Urząd Bezpieczeństwa
Miejsce śmierci:
Warszawa
Miejsce pochówku:
Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kwatera B 20, rząd 2, grób 5 wraz z mężem Stanisławem Lis-Błońskim
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza Ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Fundacja im. gen. Elżbiety Zawackiej - Teczka osobowa Józefy Michałowskiej [Lis-Błońskiej], dostęp on-line: Kujawsko - Pomorska Biblioteka Cyfrowa, kpbc.umk.pl.
Józefa Maria Lis-Błońska Pseudonim: "Ziunia", "Jastrzębska" Zobacz grób
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Józefa Lis-Błońska z domu Michałowska (1900-1970), działaczka POW, odznaczona Orderem Virtuti Militari 5 kl.

Józefa Lis-Błońska z domu Michałowska (1900-1970), działaczka POW, odznaczona Orderem Virtuti Militari 5 kl.

Nasz newsletter