Pseudonim:
"Sęp"
Data urodzenia:
1905-02-25
Data śmierci:
1976-05-14
Funkcja:
lekarz
Stopień:
porucznik
Miejsce urodzenia:
Kcynia
Wykształcenie i praca zawodowa do 1939 r.:
W wieku 10 lat wstąpił do 1. Drużyny Harcerzy "Lech" w Gnieźnie. Uczestniczył jako siła pomocnicza w Powstaniu Wielkopolskim. Po odzyskaniu niepodległości kontynuował naukę w gimnazjum gnieźnieńskim, równocześnie pełniąc funkcję drużynowego 2. DH im. Zawiszy Czarnego. Przeprowadził się do Poznania - maturę zdał w Gimnazjum im. Bergera, gdzie pełnił funkcję drużynowego 13. Poznańskiej Drużyny Harcerzy im. Jana Zamojskiego (tzw. "Poznańska Czarna Trzynastka"). W okresie studiów medycznych na Uniwersytecie Poznańskim (1925-1933) był członkiem Akademickiego Koła Harcerskiego im. Heliodora Święcickiego, pełnił również ważne funkcje w Komendzie Chorągwi. Uzyskał stopień podharcmistrza, a później harcmistrza. W latach 1930-1939 pracował w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
We wrześniu 1939 r., jako lekarz rezerwy, zgłosił się do władz wojskowych w Poznaniu, skierowany do Łodzi, przez Kłodawę dotarł do Łowicza, tam aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i wkrótce uwolniony. Wyjechał do 1 Okręgowego Szpitala Wojskowego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, docierając na miejsce w chwili jego ewakuacji. Pociągiem ewakuacyjnym dotarł do Kowla, tam przydzielony do Szpitala Polowego nr 703. Po wkroczeniu Sowietów (17.09.1939) internowany w grupie lekarzy i oficerów i wieziony pociągiem towarowym w głąb ZSRR. Dzięki jego inicjatywie, podczas postoju na stacji w Równem, polscy kolejarze otworzyli wagony i jeńcy uciekli (unikając prawdopodobnie Katynia). Po kolejnych perypetiach, przez Lwów i Jarosław powrócił 21.10.1939 do Poznania, gdzie odnalazł swoją rodzinę.
Pseudonimy:
"Siwy Sęp", "Sęp"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od października 1939 r. Wokół siebie zebrał grupę pozostałych w Poznaniu instruktorów, którzy stworzyli podwaliny organizacyjne i merytoryczne dalszej pracy harcerskiej w podziemiu. Wspólnie z druhem Stanisławem Powaliszem, powstańcem wielkopolskim, był autorem kryptonimu "Szare Szeregi" dla konspiracyjnej Chorągwi Wielkopolskiej. Wiadomość o działaniach w Poznaniu i przyjętym kryptonimie dotarła przez łącznika do druha Floriana Marciniaka - Naczelnika Harcerzy, który kryptonim ten przyjął dla całego ZHP działającego w konspiracji. Pod pseudonimem "Siwy Sęp" pełnił funkcję komendanta Chorągwi Wielkopolskiej (Ul "Przemysław") do kwietnia 1940 roku. Poszukiwany przez Gestapo uciekł do Warszawy, kierownictwo Chorągwi przekazując hm. Franciszkowi Firlikowi. W stolicy pozostawał w kontaktach z przebywającymi tam instruktorami wielkopolskimi oraz członkami AKH. W utworzonym przy "Pasiece" (Głównej Kwaterze) Wydziale Zachodnim, objął jego kierownictwo. Organizowano tam różne formy pomocy dla Ziem Zachodnich, utworzono "Ul Chrobry" złożony z harcerzy, którzy znaleźli się na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Był członkiem Rady Programowej przy Naczelniku Harcerzy. W nocy 26/27 marca 1943 - po "Akcji pod Arsenałem" udzielał pomocy medycznej, skatowanemu przez Gestapo "Rudemu" Janowi Bytnarowi.
Praca w latach okupacji niemieckiej:
Po usunięciu przez Niemców wszystkich pracowników naukowych z Uniwersytetu Poznańskiego, pracował jako bakteriolog w Fabryce Farmaceutycznej Barcikowskiego, następnie w laboratorium spółki "Catgut Polski-Serowac". Po przyjeździe do Warszawy, w latach 1940-1941 pracował w Fabryce Farmaceutyków "Klawe-Asid", w dziale produkcji szczepionek. Od 1941 do wybuchu Powstania Warszawskiego pracował w Ubezpieczalni Społecznej na stanowisku kierownika Centralnego Laboratorium Chemiczno-Bakteriologicznego. Równocześnie, od 1942 prowadził prywatne laboratorium przy ul. Marszałkowskiej 72 (lokal wykorzystywany także do działalności konspiracyjnej).
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Puławska 13.
Oddział:
Armia Krajowa - I Obwód "Radwan" - Podobwód "Sławbor" - batalion "Iwo" - sanitariat.
Szlak bojowy:
Śródmieście Południe
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z miasta z ludnością cywilną.
Losy po wojnie:
W latach 1945-1946 kierownik Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej UP i filii Państwowego Zakładu Higieny. Od 1946 r. na stanowisku adiunkta w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej UP i kierownika Oddziału Bakteriologii filii Państwowego Zakładu Higieny. W latach 1959-1975 kierownik Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej Akademii Medycznej (od 1970 Zakład Bakteriologii i Wirusologii Klinicznej AM).
Miejsce śmierci:
Poznań
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Józef Wiza - zdjęcie powojenne

Józef Wiza - zdjęcie powojenne

Józef Wiza - zdjęcie powojenne

Józef Wiza - zdjęcie powojenne

Nasz newsletter