Data urodzenia:
1916-12-04
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 196 Miejsce: 52
Miejsce urodzenia:
Łapsze Niżne (Spisz)
Imiona rodziców:
Józef - Agnieszka z domu Nowak
Działalność do 1944 r.:
Po maturze (1935) wstąpił do Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego. W 1937 r. rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Pallotynów w Ołtarzewie, gdzie zastał go wybuch wojny.
W wrześniu 1939 r. wraz z innymi klerykami z seminarium został ewakuowany przed nadciągającym frontem na wschód. Trafił do sowieckiej niewoli, z której udało mu się zbiec i powrócić do Ołtarzewa. W kwietniu 1941 roku przyjął święcenia kapłańskie. W tym samym czasie rozpoczął studia na tajnym Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Do wybuchu Powstania Warszawskiego pracował jako duszpasterz i kapelan szpitala w Zakładzie Sióstr Rodziny Maryi na Koszykach przy ul. Hożej w Warszawie. W konspiracji w Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej.
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Kryska" - Służba Duszpasterska - kapelan zgrupowania.(od II połowy sierpnia 1944 r.) Podczas Powstania odprawia msze polowe dla żołnierzy AK i cywilów, spowiada, odwiedza pacjentów w szpitalach, ratuje rannych, wynosząc ich z pierwszej linii frontu. W ostatnich dniach Powstania na Przyczółku Czerniakowskim poświęca się ratowaniu życia innych, odmawiając ewakuacji na praski brzeg Wisły i oddając swe miejsce w pontonie rannemu żołnierzowi.
Dzielnica:
Górny Czerniaków
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Po zajęciu dzielnicy przez oddziały niemieckie został powieszony przez SS-mana na zapleczu budynku Solec 51.
Miejsce pochówku:
W 1945 r. zwłoki kapelana zostały ekshumowane i złożone w zbiorowej mogile przy ul. Solec w Warszawie. Rok później przeniesiono je na Cmentarz Powązkowski, a w 1987 r. złożono w kwaterze zgrupowania AK „Kryska" . W 2004 roku przechowywane dotychczas w świątyni Ojców Pallotynów z Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie relikwie błogosławionego ks. Józefa Stanka zostają uroczyście złożone jako dar Prowincji dla muzealnej kaplicy w mensie ołtarzowej.
Informacje dodatkowe:
Ks. Józef Stanek był najmłodszy z ośmiorga rodzeństwa. Na skutek panującej zarazy tyfusu w 1923 roku, przedwcześnie zmarli oboje rodzice i dziadkowie. Opiekę nad chłopcem przejęło wówczas starsze rodzeństwo. Po 4 latach nauki w miejscowej szkole, w 1929 roku oddano go do szkoły "Collegium Marianum" Księży Pallotynów w Wadowicach na Kopcu. Po zakończeniu nauki wstąpił do nowicjatu Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego Księży Pallotynów w Sucharach nad Notecią. Święcenia kapłańskie otrzymał 7 kwietnia 1941 roku w katedrze metropolitarnej Św. Jana Chrzciciela w Warszawie. 23 września 1944 r. ks. Stanek brał udział w pertraktacjach z Niemcami w celu uratowania jak największej ilości powstańców. Zatrzymany przez SS w charakterze zakładnika był torturowany i jeszcze tego samego dnia został powieszony, wedle niektórych przekazów - powieszony na własnej stule. W 1999 r. ks. Józef Stanek został ogłoszony przez papieża Jana Pawła II błogosławionym w gronie 108 męczenników II wojny światowej.
W 2004 r. błogosławionego pallotyna ustanowiono patronem kaplicy w Muzeum Powstania Warszawskiego.
Publikacje:
Ryszard Czugajewski, Henryk Kietliński, Rudy„ : kapelan Czerniakowa bł. ks. Józef Stanek SAC, Apostolicum, Ząbki 2004., Ryszard Czugajewski, Umiłował do końca: ksiądz Józef Stanek ps. ”Rudy„ kapelan Armii Krajowej na Czerniakowskim Przyczółku, Ząbki”Apostolicum„ 1999, Julian Kowalczy, Czcigodny Sługa Boży ze Spisza - Pallotyn Józef Stanek, w: Na Spiszu, Gazeta Związku Polskiego Spisza, wydanie specjalne, Łapsze Niżne 1994, Błogosławiony ks. Józef Stanek, kapelan AK, w drodze na ołtarze, wyd. Środowisko Żołnierzy Armii Krajowej Zgrupowania ”Kryska", Warszawa 2009, Gdy zaczniemy walczyć miłością ... portrety kapelanów powstania warszawskiego, pod red. Grzegorza Górnego i Aleksandra Kopińskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego, 2004.
Źródła:
MPW-baza uczestników PW. Fot. MPW-IH/316
