Data urodzenia:
1922-01-02
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 166 Miejsce: 18
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Franciszek - Maria Zofia z domu Olszańska
Wojna obronna 1939 r. :
Jako 17-letni chłopak bierze udział w obronie Lwowa
Wykształcenie (w tym wojskowe):
W 1938 roku ukończył Gimnazjum im. Króla Władysława IV w Warszawie i rozpoczął naukę w Korpusie Kadetów w Rawiczu. Naukę przerwał wybuch II wojny światowej. W czasie okupacji kontynuuje naukę w ramach tajnych kompletów Liceum Władysława IV (matura najprawdopodobniej w czerwcu 1942 roku). Po maturze kształci się w Prywatnej Szkole Zawodowej Dr. J. Zaorskiego dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego w Warszawie (szkoła ta pod przykrywką szkoły średniej kształciła w zakresie pierwszych lat studiów medycznych i funkcjonowała do lipca 1944 roku).
Harcerstwo i udział w konspiracji 1939 -1944:
Harcerz 17 WDH. Od listopada 1939 uczestniczy w spotkaniach konspiracyjnych organizowanych przez jego szkolnego kolegę Zbigniewa Klimasa: Szare Szeregi - Hufiec CP (Centrum Pragi) - sekcyjny w CP-300, od listopada 1942 drużynowy BS-PR-300 / BS-Praga (Bojowe Szkoły) następnie od marca 1944 r. zastępca drużynowego GS-PR-100 w plutonie „Jurand„ ( d-ca hm ”Jurand„ - Mieczysław Słoń), następnie nowe Grupy Szturmowe - Blok ”Bazylika„ (Praga) - jako dowódca I drużyny w plutonie ”Jurand„. Jerzy Dybczak w 1942 roku odbywa kilkumiesięczne szkolenie wojskowe o nazwie ”Wiarus" (porównaj: G. Nowik: "Straż nad Wisłą"). Od czerwca do grudnia 1942 uczestniczy w tzw. II turnusie Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty " "Agricola" (klasa B). Zajęcia terenowe odbywają się m. in. w Sękocinie, Czarnej Strudze, Lesie Kabackim. Według informacji Zbigniewa Klimasa to właśnie w mieszkaniu Dybczaków przy ul. Targowej 44/25 odbywa się 24.12.1942 roku nominacja całej klasy B na kaprali podchorążych. Po przejściu do kadry instruktorskiej sam szkoli członków Szkoły Podchorążych , m. in. z drużyny 400 i przeprowadza egzaminy.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Targowa 44 m. 25
Miejsce koncentracji na godzinę "W" :
Tuż przed wybuchem Powstania Jerzy Dybczak jest dowódcą I drużyny w III plutonie „Jurand” dowodzonym przez Zbigniewa Klimasa ps. „Rawicz„. Latem 1944 r. oddział ten jako III pluton ”Jurand„ miał wejść do nowej, 3. kompanii ”Giewonta„ w batalionie Kedywu KG AK ”Zośka„ jednak wybuch Powstania Warszawskiego uniemożliwił przeprowadzenie tej reorganizacji. Dowódca ”Juranda„, Z. Klimas 31.07.1944 r. otrzymuje rozkaz przerzucenia swojego plutonu na lewy brzeg Wisły. Żołnierze ”Juranda„ mają być rozlokowani w trzech kwaterach mobilizacyjnych i tam oczekiwać na rozkaz, gdzie należy się stawić o godzinie ”W„. .Jerzy wraz z bratem Bogusławem ps. ”Georg„ zostają zakwaterowani w mieszkaniu kolegi z tegoż plutonu, Wojciecha Lewandowskiego ps. ”Krak„ przy ul. Długiej. Niestety, do żadnej z trzech wyznaczonych kwater rozkaz mobilizacyjny nie dociera. Wobec tego żołnierze zgłaszają się do majora ”Roga„ i otrzymują przydział do walczącego na Starym Mieście batalionu ”Dzik". [MPW-ankieta: dane na podstawie informacji Zbigniewa Klimasa i Wiktora Szelińskiego].
Oddział:
Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Róg" - I batalion WSOP "Dzik" (Wojskowa Służba Ochrony Powstania) - 15 kompania.
Szlak bojowy:
Stare Miasto
Odznaczenia :
Krzyż Walecznych
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Poległ 21 sierpnia 1944 r. podczas walk na Rybakach - prawdopodobnie śmiertelnie ranny na terenie Szkoły Powszechnej nr 3 im. Emilii Plater przy ul. Rybaki 32 lub na placówce "Pekin-Madryt" (Dom Polonii Zagranicznej, ul. Rybaki 14/16).
Miejsce pochówku :
Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kw. A 25, rząd 16, grób 24-25. Wraz z Jerzym w tej samej mogile pochowani są rodzice: Franciszek Dybczak (1895-1972) i Maria Zofia Dybczak z Olszańskich (1896-1982) oraz siostra Teresa Zielińska z domu Dybczak (1928 - 2015)
Informacje dodatkowe - losy rodziny :
Jego ojciec, Franciszek Dybczak, kapitan WP, internowany w Rumunii, od lutego 1942 roku przebywał w Oflagach na terenie Niemiec. Pod jego nieobecność, Jerzy jako najstarszy z czwórki dzieci starał się być odpowiedzialnym opiekunem dla matki i młodszego rodzeństwa. Żeby utrzymać rodzinę podejmował się różnych prac dorywczych oraz udzielał korepetycji. Od wiosny 1942 roku do wybuchu Powstania pracował także jako zaopatrzeniowiec i sprzedawca na Bazarze Różyckiego w zakupionej przez matkę budce. Według informacji rodzinnych budka ta wykorzystywana była jako konspiracyjny punk kontaktowy, zaś w mieszkaniu "Dęba" przy Targowej 44/25 mają miejsce zajęcia tajnych kursów "Agricoli"
Źródła:
MPW-baza uczestników PW, MPW-zbiory, w tym zaświadczenie Komisji Likwidacyjnej B. Armii Krajowej dotyczące udziału braci Jerzego i Bogusława Dybczaków w Powstaniu Warszawskim, MPW-teczka, MPW-ankieta, Arch. środowiska "Róg" - "Dzik"
Publikacje :
Grzegorz Nowik: Straż nad Wisłą. Uwaga! w książce G. Nowika pojawia się błędna informacja, że Jerzy był uczniem Szkoły Wawelberga, podczas gdy w rzeczywistości był studentem medycznej Szkoły Zaorskiego. Uczniem Wawelberga był młodszy brat Jerzego, Bogusław Dybczak.
