Jadwiga Bałabuszko

"Blizna", "Jadzia"

sanitariuszka i łączniczka

strzelec

Ciechanowa Słoboda w powiecie stołpeckim województwa nowogródzkiego

Stefan - ...

Miała czworo rodzeństwa, dwóch braci i dwie siostry. Ojciec Stefan Bałabuszko przez piętnaście lat służył w carskim wojsku w Erywaniu. Najstarszy brat, Marian, był zawodowym wojskowym. Walczył we wrześniu 1939 roku. 14 października przekroczył wraz z piętnastoma kolegami granicę węgierską. Przebywał najpierw w Mohaczu, potem we Francji, aż w końcu trafił do naszej armii w Wielkiej Brytanii. Po wojnie nie miał dokąd wracać, pozostał więc na Zachodzie. Do szkoły powszechnej Jadwiga uczęszczała do Rubieżewicz. W Rubieżewiczach chodziła również na zbiórki harcerskie. Początkowo była zastępową, a następnie drużynową.

Nowogródzki Okręg Armii Krajowej "Nów" - Stołpecko-Nalibockie zgrupowanie AK por. "Góry" ("Doliny"). W konspiracji w Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej od 1941 roku. Od początku wojny organizowała i prowadziła w domu swoich rodziców, w Ciechanowej Słobodzie, tajne nauczanie dzieci. Zaprzysiężona 8 września 1941 roku. Była łączniczką między Rubieżewiczami, Stołpcami, Mińskiem, Iwieńcem, Derewnem, placówkami ZWZ-AK, rozmieszczonymi w okolicznych zaściankach i innych bardziej odległych miejscowościach. Kolportowała podziemne biuletyny, zapisywała numery rejestracyjne niemieckich samochodów jadących na front wschodni. W marcu 1944 roku została sanitariuszką szpitala polowego w Gilikach, pod Iwieńcem, gdzie opiekowała się pod kierunkiem dr Antoniego Banisa ps. "Kleszczyk" rannymi w bojach partyzantami, a następnie wraz ze zgrupowaniem Stołpecko - Nalibockim, pod dowództwem por. Adolfa Pilcha ps. "Góra", "Dolina", przeszła drogę spod Iwieńca do Puszczy Kampinoskiej.

Armia Krajowa - Grupa "Kampinos" - szpital polowy, następnie 25. pułk piechoty AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej (Okręg Łódzki Armii Krajowej - Podokręg Piotrków). W Kampinosie sanitariuszka w szpitalu polowym 27 Pułku Ułanów AK im. Króla Stefana Batorego w Krogulcu, na terenie przedwojennej Szkoły Powszechnej, pod dowództwem chor. "Nieczaja" Zdzisława Nurkiewicza, a następnie od końca sierpnia 1944 roku pełni rolę łącznika sanitariuszki przy sztabie głównym dowództwa pułku Palmiry - Młociny Grupy "Kampinos". Brała udział w pomocy udzielanej rannym w bitwach: Lotnisko Bielańskie, Truskaw, Pociecha, Pilaszków, Krogulec, Piaski - Tartak, Buraków, Młociny, Łomianki, Kiścinne, a następnie w bitwie pod Jaktorowem w bezpośredniej bliskości z dowódcą tego odcinka, którym dowodził poległy w walce por. Aleksander Wolski, ps. "Sokół", "Jastrząb".

Przeszła cały szlak bojowy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego, z Nowogródczyzny - Puszczy Nalibockiej, przez Berezynę, Szczarę, Bug i Wisłę, aż do Puszczy Kampinoskiej. Powstanie Warszawskie: Kampinos - Jaktorów - Kieleckie.

Ranna w bitwie pod Jaktorowem.

Po bitwie pod Jaktorowem, po odwiezieniu ciężko rannej Pani Janiny Stefkowej - dyplomowanej pielęgniarki ze Stołpc, do szpitala polowego w Klasztorze w Szymanowie, wraz z Jadwigą Górską dociera do Skierniewic, do pp. Nielubowiczów, placówki AK, działającej dalej na tamtym terenie. W Skierniewicach pomagała razem z st. uł. sanitariuszką Jadwigą Górską, rozpoznawać Pani Krystynie Mieszkowskiej, de domo Nielubowiczównie, żonie oficera WP przebywającego w niewoli niemieckiej, w oflagu, i wywozić z niemieckiego obozu przejściowego, zagarniętych z pola bitwy pod Jaktorowem pojmanych partyzantów, a także pełniła wraz z Jadwigą Górską nocne dyżury przy rannych przebywających w szpitalu w Skierniewicach. Po skontaktowaniu się, za pośrednictwem pana mjr wojsk lot. Waleriana Górskiego (z Baranowicz), ojca Jadwigi, który w tym czasie w Skierniewicach ukrywał się i współdziałał ze swoimi krewnymi pp. Nielubowiczami w AK z por. Bohdanem Jaworskim ps. "Wyrwa", szefem sztabu, adiutantem pułku "Palmiry - Młociny", po bitwie Jaktorowskiej ostatnim dowódcą grupy "Kampinos", przeszła do pracy konspiracyjnej w Żyrardowie. W Żyrardowie, razem z Irką Szczygłowską oraz "Ziutką" i "Sową", docierała do zakonspirowanych po bitwie jaktorowskiej, partyzantach zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego żołnierzy, zaopatrując ich w dokumenty. Jako łączniczka trzykrotnie dociera do swoich dowódców: por. / kpt. Adolfa Pilcha ps. "Góra", "Dolina" i chor. / ppor. Zdzisława Nurkiewicza, ps. "Noc", "Nieczaj", działających wówczas w lasach piotrkowsko - opoczyńskich i okolicy. Po opuszczeniu Puszczy Kampinoskiej działa dalej na stanowisku konspiracyjnym. Przewozi dokumenty ukrywającym się chorych i rannym. Opiekuje się nimi i ich dogląda, dowozi pieniądze, cywilne ubrania, wyszukuje ukrytych w terenie rannych kresowiaków z dawnego rozproszonego oddziału i ukrywających się w lasach i bagnach Kampinosu oraz okolicy, przewożąc ich o ile jest to możliwe, do szpitala w Laskach i na inne bezpieczne podwarszawskie miejsca.

Po 17 stycznia 1945 powróciła do uzupełnienia wykształcenia pod zmienionym nazwiskiem. Po ukończeniu Gimnazjum u SS Niepokalanek w 1945 r. w Szymanowie, kształciła się w Liceum Gospodarstwa Wiejskiego im. Cecylii Plater - Zyberkówny w Chyliczkach, Piasecznie (na trzecim roku nauki w Liceum, podjęła, jako wolny słuchacz studia w Wyższej Szkole Higieny Psychicznej w Warszawie). Po ukończeniu Liceum w 1948 r. kształciła się na Uniwersytecie Warszawskim w zakresie Psychologii i Pedagogiki, uzyskując dyplom magistra w 1952 r. Była słuchaczem wykładów prof. Władysława Witwickiego, prof. Stefana Baleya, prof. Tadeusza Kotarbińskiego, prof. Bogdana Suchodolskiego, prof. prof. Ossowskich, prof. Władysława Tatarkiewicza, prof. Wacława Borowego. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich została służbowo skierowana w 1953 r. nakazem pracy w szkolnictwie. Od 1956 roku pracuje jednocześnie w psychiatrycznej służbie zdrowia. Od 1962 roku pracowała w młodzieżowym Zakładzie Poprawczym, a następnie jako lekarz psycholog więzienny odbywając w tym czasie seminarium z psychologii klinicznej, penitencjarnej i seminarium doktorskie, pod kierunkiem prof. Andrzeja Lewickiego (kierownika katedry psychologii klinicznej na Uniwersytecie Poznańskim) w Poznaniu. Jako specjalista zgłębiała problem "Wpływu alkoholu na zmianę procesów psychicznych." Prowadziła przez 11 lat zajęcia z psychologii klinicznej i penitencjarnej na Uniwersytecie Warszawskim, współpracując z prof. Lidią Grzesiuk. Jednocześnie uczestniczyła w szeregu konferencjach krajowych i zagranicznych poświęconych tym problemom. Po uzyskaniu doktoratu (pod kierunkiem prof. Lidii Mościckiej), w zakresie psychologii klinicznej i penitencjarnej w 1979 r. na Uniwersytecie Wrocławskim, została powołana do Instytutu Badania Prawa Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości, do zbadania problemu "Nasilenia odchyleń od normy psychicznej wśród więźniów w Polsce". Jednocześnie prowadziła zajęcia z "Podstaw diagnozowania psychologicznego człowieka dorosłego" na Uniwersytecie Wrocławskim a także badania, nad "Nasileniem używania alkoholu wśród studentów i maturzystów w Polsce". Po ogłoszeniu stanu wojennego, z dniem 31 stycznia 1982 r. została odesłana na emeryturę, a z dniem 1 lutego 1982 roku rozpoczęła pracę w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, w Zakładzie Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami. Podczas pracy w Instytucie Psychiatrii i Neurologii, uczestniczyła w szeregu konferencjach organizowanych w Polsce i poza granicami Polski. Współpracowała, z prof. Ruth Engs z Uniwersytetu W Bloomington w USA nad "Porównaniem wyników badań nad nasileniem używania alkoholu wśród studentów polskich i amerykańskich". Z pracy w Instytucie odeszła w 1992 roku by zająć się odrodzeniem Szkoły Cecylii Plater Zyberkówny w Chyliczkach, gdzie w 1998 r. zostało powołane Liceum Ogólnokształcące im. Cecylii Plater Zyberkówny, które w tym roku będzie obchodzić osiemnastolecie działalności od reaktywowania.

Awansowana do stopnia majora. Odznaczona Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Wojska, Krzyżem z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości na wstędze, Krzyżem Zasługi, , Odznaką Stołpecko-Nalibocką, 27 p. uł. Szwadronu Kawalerii WP oraz innymi odznaczeniami.

Sławińska

Warszawa

Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach - Panteon Żołnierzy Polski Walczącej

MPW-baza uczestników PW. ŚZŻAK - Koło Środowiska Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego, tamże: wspomnienie o Jadwidze Bałabuszko autorstwa Mariana Podgórecznego ps. "Żbik", wspomnienie o Zmarłej Zarządu środowsiak Stołpecko - Nalibockiego i rodzin AK - ŚZŻAK, autorzy Maciej Downar Zapolski - Nurkiewicz, por. mgr inż. Piotr Kosowicz [www.ak-kresy.pl/aktualnosci,odeszla-mjr-dr-jadwiga-balabuszko-slawinska,84.html]