Data urodzenia:
1923-04-04
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 160 Miejsce: 31
Miejsce urodzenia:
Młociny - wieś
Imiona rodziców:
Piotr - Bronisława z domu Borkowska
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Młociny 109
Oddział:
II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żubr" - 1. kompania por. "Starży” (Jerzy Tarczyński). Jako sanitariuszka brała udział w próbie ataku na CIWF (1.08.1944), a następnie pełniła służbę sanitarną w punkcie przy ul. Lipińskiej.
Szlak bojowy:
Żoliborz (Bielany)
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Poległa na Bielanach 3 sierpnia 1944 roku, podczas próby przeniesienia do szpitala rannego Powstańca leżącego na polanie przy Alei Zjednoczenia. W patrolu sanitarnym wyruszyły cztery sanitariuszki: trzy należały do tzw. patrolu młocińskiego stacjonującego w punkcie przy ul. Lipińskiej, były to: „Małgosia”(Irena Karczmarczyk), „Sabina”(Sabina Pacholska) i „Hala„(Anna Zofia Kołakowska). Czwarta nieznana sanitariuszka dołączyła w szpitalu, do którgo dziewczęta wstąpiły po drodze, ponieważ obawiały się, że same nie udźwigną rannego. Gdy patrol po załadowaniu rannego na nosze powracał na punkt w sam jego środek uderzył pocisk artyleryjski, likwidując rannego i dwie noszowe-sanitariuszki, w tym Irenę Karczmarczyk ”Małgosię". Historię tę dokładnie opisuje w swoich wspomnieniach Hanna Marczewska ps. Czarna ("Zapiski z Powstania Warszawskiego na Bielanach - Na północ od Żoliborza).
Miejsce pochówku:
Po zajściu na miejsce trafienia patrolu udała się łącz. Hanna Marczewska „Czarna" wraz z sanitariuszkami, które przeżyły. Odnaleziono tylko fragmenty szczątków (głowę), które w kolejnym dniu zebrano i uroczyście pochowano w ogrodzie punktu sanitarnego przy ul. Lipińskiej, ok. 5-6.08.1944. Po zakończeniu działań wojennych szczątki ”Małgosi„ zostały złożone w grobie rodzinnym na Cmentarzu Wawrzyszewskim w kwaterze 7C, rząd 2, grób 4.
Informacje dodatkowe:
Żoliborz - Harcerskie Patrole Sanitarne
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego: Karczmarczyk Irena "Małgorzata", w tym ankieta Uczestnika Powstania Warszawskiego wypełniona przez Środowisko Żołnierzy AK "Żywiciel" - przewodniczący Komisji Historycznej: Jan Kępiński, MPW-ankieta-biogram, zgłoszenie p. Ireny Biernat, p. Agnieszki Grabowskiej, p. Moniki Tomkiel (bratanic Ireny Karczmarczyk) - 2022 r.; kopia aktu urodzenia (księgi parafialne Parafii M. B. Królowej Polski, nr. II-102/79/23, zgodność potwierdzona przez USC Warszawa, Wydział Archiwalnych Ksiąg Stanu Cywilnego), zasób Pokoju Kombatanta MPW, P/7649/13, dar Henryka Karczmarczyka, brata Ireny.
Literatura:
Hanna Marczewska (1911-2007), Zapiski z powstania warszawskiego na Bielanach, Wydawca: Przestrzeń Wyobraźni, Katowice 2020, ISBN : 9788394911270, s. 16,18,19, 34-35, 38, 47; Bożena Urbanek: "Pielęgniarki i sanitariuszki w Powstaniu Warszawskim w 1944r." s. 399, Warszawa 1988. PWN
Uwagi:
Inna często spotykana pisownia nazwiska: Kaczmarczyk (błędna). Bożena Urbanek w książce "Pielęgniarki i sanitariuszki w Powstaniu Warszawskim w 1944r. podaje jakoby Irena miała polec 4 sierpnia 1944 roku na Polach Bielańskich. W książce także zniekształcone nazwisko - jako Kaczmarczyk Irena.
