Feliks Teodor Widy

"Rosław"

lekarz

podporucznik rezerwy służby sanitarnej Wojska Polskiego (ok.1933)

Lwów

Józef - Matylda z domu Ileczko

Uczył się w niemieckim gimnazjum w Grudziądzu, następnie w gimnazjum klasycznym w Brodnicy, gdzie w 1924 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. Po maturze studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego i w czerwcu 1931 r. uzyskał dyplom lekarza.

W czasie studiów działał w Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (w 1930 r. prezes Wydz. Wykonawczego), był jednym z czołowych działaczy Lewicy Akademickiej na Uniwersytecie Poznańskim. Po otrzymaniu uprawnień do wykonywania praktyki lekarskiej (wrzesień 1932) pracował przez 4 lata jako lekarz w szpitalu ginekologicznym, potem w Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu. Działacz NPR-Lewicy (Narodowa Partia Robotnicza), przekształconej w 1932 r. w Narodowe Stronnictwo Pracy (przez pewien czas wiceprezes Zarządu Okręgu w Poznaniu) i w latach 1936-1937 był przewodniczącym Frontu Ludowego w Poznaniu. Członek Zarządu Okręgu Związku Rezerwistów.

We wrześniu 1939 r. referent szefa sanitarnego, potem p.o. szefa sanitarnego 18. Dywizji Piechoty walczącej w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Narew". 12 września ranny w bitwie pod Andrzejewem i wzięty do niewoli; wrócił jako inwalida po czym przedostał się na Litwę.

W połowie grudnia 1939 r. podczas próby wyjazdu przez Tallin do Szwecji na statku "Estonia" ujęty już na Bałtyku koło Swinemünde, został osadzony w obozie jenieckim Gross-Born, a potem przewieziony do Warszawy i osadzony na Pawiaku. Zwolniony 8 czerwca 1940 r. jako lekarz, od jesieni tego roku pracował w Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie. Mieszkał przy ul. Poselskiej, Zwycięzców 14, Żulińskiego 3, w Sulejówku i przy ul. Orlej w Podkowie Leśnej Zachodniej.

W konspiracji stał na czele grupy byłych działaczy NPR-Lewicy, która w 1940 r. weszła do konspiracyjnego Stronnictwa Pracy. Kiedy w październiku 1942 r. doszło do usunięcia z PKP (Polityczny Komitet Porozumiewawczy) przedstawiciela SP Zygmunta Felczaka i następnie do rozłamu w stronnictwie, Felczak i Widy stanęli na czele grupy "Zryw", która po połączeniu z KPN (Kadra Polski Niepodległej) w maju 1943 r. utworzyła Stronnictwo Zrywu Narodowego. I wiceprezesem nowo utworzonego stronnictwa został Felczak, funkcję II wiceprezesa pełnił Widy. Jednocześnie był zastępcą komendanta głównego KPN, por. Józefa Celicy ps. "Lechicz".

I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Bartkiewicz" - 3. kompania - lekarz kompanii, następnie "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Polowy - ul. Chmielna 20

Śródmieście Północ

Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną - ukrywał się w Podkowie Leśnej Zachodniej. 30 listopada 1944 r. odbyła się z jego udziałem w Milanówku konferencja działaczy "Zrywu", na której uznano PKWN za jedyną legalną władzę i opowiedziano się za współpracą z komunistyczną PPR. Dwa miesiące później kierownictwo ujawniło organizację, zaś Felczak i Widy w piśmie do Sekretariatu KC PPR z 10 lutego 1945 r. zaproponował odrodzenie SP na bazie Stronnictwa Zrywu Narodowego. Na początku tego roku wstąpił do PPR, ale wkrótce został skierowany przez partię do reaktywowania "Zrywu". Po zajęciu kolejnych terenów przez oddziały Armii Czerwonej skierowany do Poznania, od początku lutego 1945 r. był wicewojewodą a od końca lutego wojewodą poznańskim.

Od 1945 r. używał nazwiska Widy-Wirski. Od lipca 1946 r. wiceminister, od września tego roku kierownik ministerstwa, a od lutego 1947 r. minister informacji i propagandy. Od kwietnia 1947 r. wiceminister kultury i sztuki, od kwietnia 1948 do lipca 1950 r. wiceminister żeglugi, potem dyrektor Państwowych Zakładów Wydawnictw Lekarskich. Równocześnie kontynuował działalność polityczną. Na konferencji w Bydgoszczy (lipiec 1945) nastąpiło połączenie grup "Zrywu" i Stronnictwa Pracy, od listopada tego roku Widy-Wirski pełnił funkcję jednego z wiceprezesów Zarządu Głównego zjednoczonego SP. W lipcu 1946 r. po wyeliminowaniu Karola Popiela został prezesem ZG SP, a na I Kongresie stronnictwa w grudniu tego roku wybrano go I wiceprezesem. Od lutego 1949 r. sekretarz generalny ZG SP, w październiku tego roku wystąpił ze stronnictwa. Z ramienia SP był od grudnia 1945 r. posłem do Krajowej Rady Narodowej, a od stycznia 1947 r. - posłem do Sejmu Ustawodawczego RP. Aresztowany 2 grudnia 1952 roku, został zwolniony z więzienia 14 grudnia 1954 r., a śledztwo umorzono. Był potem kolejno dyrektorem Państwowego Szpitala Klinicznego Nr 2 w Warszawie, od maja 1961 do grudnia 1964 r. wiceministrem zdrowia i opieki społecznej (jednocześnie wiceprzewodniczącym Światowej Organizacji Zdrowia), kierownikiem Stacji Naukowej PAN w Paryżu, a od stycznia 1971 do października 1981 r. dyrektorem Głównej Biblioteki Lekarskiej w Warszawie. W 1959 r. habilitował się na podstawie rozprawy "Z podstawowych zagadnień historii medycyny", a w grudniu 1964 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym. Od 1960 r. zastępca sekretarza Wydziału Nauk Medycznych PAN, potem redaktor naukowy "Polskiej Bibliografii Lekarskiej", członek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, pełnomocnik ministra zdrowia i opieki społecznej do spraw naukowej informacji medycznej. Kontynuował także działalność polityczną. W 1956 r. uchwałą Sekretariatu KC PZPR przyjęty do partii "bez stażu kandydackiego z mającym nastąpić zaliczeniem całej poprzedniej działalności". W latach 1957-1965 poseł do Sejmu. Uczestniczył jako delegat w III (1959) i IV (1964) Zjeździe PZPR, przez pewien czas wchodził w skład Komisji Socjalnej i Komisji Naukowej KC PZPR. Czynny również w organizacjach kombatanckich: we wrześniu 1945 r. był współzałożycielem Związku Uczestników Walki Zbrojnej z Niemcami o Niepodległość i Demokrację, we wrześniu 1949 r. zasiadał w Prezydium Zjazdu Połączeniowego ZBoWiD, następnie wchodził w skład Głównej Komisji Odznaczeniowej i ZG ZBoWiD. Ogłosił wiele publikacji fachowych oraz fragmenty wspomnień "Szlakiem wyzwolenia. Z historii wojskowej organizacji konspiracyjnej Kadra Polski Niepodległej 1940-1944" (Warszawa - 1974).

Krzyż Walecznych (dwukrotnie - 1944, 1945), Krzyż Grunwaldu III klasy (1945, Order Sztandaru Pracy I klasy (1959), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1964), Krzyż Armii Krajowej (1981).

Warszawa, pochowany w Alei Zasłużonych na Wojskowych Powązkach.