Powstańcze Biogramy - Ewa Ponińska

Pseudonim:

"Ewa"

Funkcja:

łączniczka

Stopień:

plutonowy

Miejsce urodzenia:

Paryż

Imiona rodziców:

Alfred - Anna

Wykształcenie do 1944 r.:

Od czwartego roku życia mieszkała z matką w Polsce. W 1931 r., zagrożona gruźlicą, została wysłana do Rabki, gdzie uczęszczała do szkoły powszechnej Sióstr Nazaretanek. Od 1938 r. rozpoczęła naukę w gimnazjum sióstr Niepokalanek w Nowym Sączu. Po wybuchu II wojny światowej wyjechała z matką do Lwowa, skąd w lutym 1940 r. obie podjęły próbę dotarcia do ojca Ewy przebywającego w Bukareszcie. Zostały aresztowane w czasie przekraczania "zielonej granicy". Po miesiącu zwolniono czternastoletnią Ewę (jej matkę zesłano do gułagu). Dotarła do znajomych we Lwowie i tam podjęła naukę w II klasie gimnazjum. Po wkroczeniu Niemców do Lwowa w lipcu 1941 r. wyjechała do Warszawy, sprowadzona tam przez siostrę matki. Kontynuowała naukę w Gimnazjum Aleksandry Piłsudskiej na Żoliborzu, oficjalnie funkcjonującym jako szkoła ogrodnicza.

Udział w konspiracji 1939-1944:

W Warszawie wstąpiła do 33. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. Ukończyła kursy obsługi telefonów wojskowych. W lutym 1943 r. została zaprzysiężona w Armii Krajowej i jako żołnierz II Obwodu Żoliborz Okręgu Warszawa AK ukończyła kursy nauki o broni i przygotowania do walk ulicznych.

Oddział:

II Obwód Armii Krajowej "Żywiciel" (Żoliborz) - zgrupowanie "Żyrafa II" - pluton łączności 228. Pod koniec Powstania związania z harcerskim plutonem 227.

Szlak bojowy:

Żoliborz. Po walkach pierwszego dnia Powstania, wobec przewagi niemieckiej, zgrupowanie wycofało się do Kampinosu, ale następnego dnia, ostrzelane po drodze przez niemieckie czołgi, powróciło na Żoliborz. Tam "Ewa" obsługiwała telefony polowe i łącznice, reperowała linie telefoniczne uszkadzane przez pociski, a później jako kurierka ustnie przekazywała rozkazy. Pod koniec Powstania dołączyła do harcerskiego plutonu 227. W czasie skoncentrowanego natarcia wojsk niemieckich, "Ewa" zgłosiła się do nawiązania kontaktu z odciętym klasztorem Sióstr Zmartwychwstanek na Żoliborzu, w którym broniły się polskie oddziały.

Odznaczenia i awanse:

Rozkazem ppłk. Mieczysława Niedzielskiego "Żywiciela" z 30.09.1944 odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari i awansowana do stopnia plutonowego. Po wojnie odznaczona Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Partyzanckim, Medalem za Warszawę 1939-1945, Srebrnym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” z Mieczami, Srebrną Honorową Odznaką Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. W 2000 r. mianowana podporucznikiem, a w 2005 r. porucznikiem, a 11.11.2010 r. kapitanem WP w stanie spoczynku. 6.04.2010 r. postanowieniem Prezydenta RP odznaczona została za wybitne zasługi dla niepodległości RP oraz za działalność społeczną Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2013 roku uhonorowana w Ottawie Medalem "Pro Patria".

Losy po Powstaniu:

Po kapitulacji wyszła do niewoli, najpierw przebywała w Stalagu XI A Gross Lübars (podobóz Stalagu XI A Altengrabow), następnie w Stalagu VI C Oberlangen.

Numer jeniecki:

46661

Losy po wojnie:

Po uwolnieniu 12 kwietnia 1945 r. obozu jenieckiego przez 1. Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka wyjechała do Włoch. Jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego została odkomenderowana do II klasy licealnej i po roku zdała maturę w Porto-San-Giorgio. Wraz z 2. Korpusem wyjechała do Anglii, gdzie została zdemobilizowana w kwietniu 1946 r. w Camp Foxley. W 1947 r. uzyskała stypendium na studia do Irlandii i po trzech latach nauki otrzymała tytuł "Bachelor of Arts" ze specjalizacją w historii i socjologii. Uzyskała także specjalizację nauczycielską na Uniwersytecie Londyńskim, co uprawniało ją do uczenia w angielskich gimnazjach. Przez trzy lata uczyła w gimnazjum Sióstr Dominikanek w Port-of-Spain, w Trynidadzie. W lutym 1954 r. wyjechała do Kanady do Montrealu na stypendium studenckie. Tam pracowała, uczęszczając jednocześnie na wieczorowe wykłady na Uniwersytecie Montrealskim. W 1964 r. założyła w Ottawie Ogniwo Federacji Polek w Kanadzie i odtąd razem z mężem poświęciła się pomocy dla misji polskich (w 2003 r. otrzymała honorowe członkostwo Federacji Polek). Powróciła do pracy nauczycielskiej i przez prawie dwadzieścia lat uczyła w katolickich szkołach w Ottawie. Równocześnie ukończyła kursy malowania i rysunku ottawskiej Szkoły Sztuki. Po przejściu na emeryturę w 1983 r. zajęła się malarstwem. Jej obrazy znajdują się w prywatnych kolekcjach w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, w odbudowanym klasztorze Sióstr Zmartwychwstanek na Żoliborzu i w polskim kościele św. Jacka w Ottawie. Od 2004 r. członkini toruńskiego "Memoriału Generał Marii Wittek". Jest autorką historii Ottawy zatytułowanej Discovering Ottawa. Mieszka w Ottawie (Kanada)

Nazwisko po mężu:

Ewa Konopacka - w 1954 roku wyszła za mąż za żołnierza AK - Tadeusza Konopackiego.

Publikacje:

"Kombatant" Biuletyn Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nr 7-8/2013.

Uwagi:

Prawidłowa data urodzenia: 4 V 1926. Inna data podawana przez niektóre źródła (błędnie): 27.05.1927. Pomyłka powstała, gdy pani Ewa opuszczała obóz jeniecki VI C Oberlangen i wpisano jej wtedy datę urodzenia 4 maja 1927. Daty tej p. Ewa nigdy nie sprostowała, bo jak sama przyznała "była ta data już na zagranicznych dokumentach, a moja rodzina, zawsze znała właściwą datę również mój mąż i Środowisko Żoliborskie."

Źródła:

MPW-baza uczestników PW, MPW-zbiory (P/5603) oraz materiały w wersji elektronicznej udostępnione przez p. Ewę Ponińską - Konopacką w czerwcu 2016.