Działalność do 1939 r. :
Ewa i Herman Kirszbaumowie działali w partii BUND w Kutnie. W okresie dwudziestolecia międzywojennego Herman był przywódcą kutnowskiego Bundu. Oboje byli członkami Rady Miejskiej w Kutnie w latach 1919 - 1937. Ewa była pierwszą kobietą - radną i jedyną kobietą w Radzie Miejskiej w Kutnie przez 15 lat.
Okres okupacji niemieckiej:
Członkini Bundu, uczestniczka walk w getcie warszawskim. Od kwietnia 1943 roku wraz z mężem Hermanem w partyzantce GL w lasach koło Wyszkowa. Od sierpnia 1943 roku ponownie w Warszawie, gdzie ukrywała się przy ul. Leszno
Adres zamieszkania do 1943 r. :
Warszawa, ul. Nowolipie 53/6
Oddział :
Armia Ludowa - po 11 sierpnia 1944 r. przedostała się z rejonu ul. Leszno na Stare Miasto, gdzie dołączyła jako ochotniczka (sanitariuszka) do oddziałów AL. Ze Starówki ewakuowana wraz ze szpitalem AL kanałami na Żoliborz
Szlak bojowy:
Stare Miasto - kanały - Żoliborz.
Rodzina biorąca udział w Powstaniu Warszawskim:
Żona Hermana Kirszbauma, członka Bundu, uczestnika powstania w warszawskim getcie (1943) i Powstania Warszawskiego (1944).
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zmarła w marcu 1945 roku po przeprowadzonej ekshumacji męża, w trakcie pochówku.
Miejsce pochówku:
Cmentarz Żydowski w Warszawie, ul. Okopowa. Pochowana razem z mężem Hermanem Kirszbaumem
Uwagi:
Spotykane różne zapisy nazwiska: Kierszbaum/Kirszbaum (m. in. Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej), Kirszbaüm - listy ekshumowanych (zapis dotyczący Hieronima), Kirszenbaum - A. Przygoński, Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, B. Temkin-Bermanowa, "Dziennik z podziemia". W Dzienniku informacja o pognaniu Ewy przez Niemców w grupie kobiet z kościoła na Lesznie w kierunku zachodniej granicy miasta (Woli).
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego - Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego, tamże: A. Przygoński, Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawniczo-Handlowe "Graf" - Henryk Czerski 2008, s. 335 - w książce przytoczone nazwisko w wersji "Kirszenbaum". Relację z pogrzebu Hermana opisano w „Biuletynie Żydowskiej Agencji Prasowej” nr 21/31 z dnia 27 marca 1945 roku. Informacje dodatkowe dzięki pomocy p. Bożeny Gajewskiej (Projekt "Liderzy Dialogu") oraz Muzeum Polin (p. Krzysztof Bielawski).
Literatura:
Barbara Temkin-Bermanowa, Dziennik z podziemia, Warszawa 2000, s. 7, Marek Edelman, Paula Sawicka „I była miłość w getcie”, Wydawnictwo Czarne, sp. z o.o. Wołowiec 2021, s. 109-111
