Data urodzenia:
1917-08-30
Funkcja:
dowódca kompanii
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 186 Miejsce: 69
Nazwisko konspiracyjne:
Edward Zahorski
Stopień:
harcmistrz, porucznik rezerwy artylerii
Imiona rodziców:
Edward - Róża z domu Lövy
Wykształcenie i praca zawodowa do 1939 r.:
Po zakończeniu I wojny światowej przyjechał z rodzicami do Warszawy, a od 1924 r. zamieszkał w Bydgoszczy. Od tego roku uczył się w tamtejszym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika i w maju 1936 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Od października 1937 r. studiował na Wydziale Finansowo-Ekonomicznym Szkoły Nauk Politycznych (SNP) w Warszawie. Równocześnie od tego roku pracował jako urzędnik w dziale zaopatrzenia Polskich Zakładów Philips S.A.
Działalność w ZHP w latach 1926-1939:
Od września 1926 r. należał do Związku Harcerstwa Polskiego w Bydgoszczy, od 1932 r. był zastępowym, a od 1933 r. sekretarzem 6. Bydgoskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki i wodzem gromady zuchów. W latach 1934-1935 był kierownikiem referatu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Hufcu Bydgoszcz II. Jednocześnie od października 1934 r. był drużynowym 6. Bydgoskiej Drużyny Harcerzy, w 1936 r. przeniósł się do 16. Bydgoskiej Żeglarskiej Drużyny Harcerzy im. Mariusza Zaruskiego. W grudniu 1934 r. uzyskał tytuł Harcerza Rzeczypospolitej, a w 1938 r. został mianowany podharcmistrzem. Po rozpoczęciu studiów w Warszawie był współorganizatorem, a od 1938 r. kierownikiem Akademickiego Kręgu Starszoharcerskiego Studentów SNP.
Służba wojskowa do 1939 r.:
W latach 1936-1937 był elewem Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
Udział w wojnie obronnej 1939:
We wrześniu 1939 r. w stopniu podporucznika rezerwy był dowódcą plutonu w składzie 15. Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej. Uczestniczył w bitwie pod Bzurą, a następnie w obronie stolicy. Za walki pod Bzurą odznaczony Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli, ale zbiegł z obozu przejściowego w Sochaczewie i 2 października wrócił do Warszawy.
Pseudonimy:
"Brodowski", "Edek", "Gniewosz", "J. Gniewosz", "Jacek Gniewosz", "Jacek", "Krogulec", "Zahorski"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od października 1939 r. - członek Szarych Szeregów. Początkowo posługiwał się dokumentami na nazwisko Edward Zahorski, a po ślubie zawartym 22.09.1940 r. z Marią Jędrzejkiewicz powrócił do rodowego nazwiska. Jako zbiegły z niewoli oficer WP często zmieniał lokale, mieszkając przy ul. Poznańskiej, Częstochowskiej, Marszałkowskiej 55 i Świętokrzyskiej 28 (mieszkanie to było wykorzystywane także jako lokal konspiracyjny). Nadal pracował w dziale zaopatrzenia Zakładów Philips, a jednocześnie od jesieni 1939 r. prowadził sklep papierniczy - wykorzystywany jako skrzynka kontaktowa i magazyn broni. W konspiracji był początkowo łącznikiem pomiędzy "Pasieką" (Kwatera Główna Szarych Szeregów) i Chorągwiami w Łodzi oraz we Lwowie. Z końcem 1941 r. został instruktorem szkolenia wojskowego (w zakresie wyszkolenia pojedynczego strzelca piechoty) w Chorągwi Warszawskiej (Ul "Wisła"). Od 1942 r. do czerwca 1944 r. był wizytatorem "Pasieki" na tereny Polski Zachodniej, a od 1943 r. równocześnie drugim zastępcą kierownika Wydz. Zachodniego "Pasieki". Po ukończeniu pierwszego kursu harcmistrzowskiego mianowany harcmistrzem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1943 r. Czynny także w akcji "N", prowadzonej przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ-AK. Od czerwca 1944 r., po Eugeniuszu Stasieckim ("Piotr Pomian"), objął funkcję szefa "Pasieki", wchodząc w skład ścisłej Kwatery Głównej Szarych Szeregów. Rozkazem L.400/BP z 25 lipca 1944 r. mianowany porucznikiem rezerwy artylerii ze starszeństwem z 3 maja 1944 r. Jednocześnie od 1940 r. czynny w Polskim Związku Wolności.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Świętokrzyska 28
Oddział:
Delegatura Rządu na Kraj - Starostwo Warszawa-Północ - p.o. starosty dzielnicy; następnie - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Bartkiewicz" - 2. kompania - od 16.08.1944 r. dowódca kompanii.
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ.
Rodzina walcząca w Powstaniu Warszawskim:
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych (1939). Przewodniczący ZHP 26 września 1944 r. wystąpił o odznaczenie Krzyżem Walecznych po raz drugi "za wybitną odwagę i pogardę śmierci w kierowaniu pracami harcerskimi".
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Poległ trafiony w głowę odłamkami pocisku czołgowego, na barykadzie przy ul. Mazowieckiej 11.
Miejsce pochówku :
Pochowany tymczasowo w ogródku restauracji "Batawia” przy ul. Mazowieckiej 9. Po wojnie ekshumowany i pochowany wraz z bratem
Tadeuszem Zürnem na Powązkach Wojskowych, kw. A 20, rząd: 4, grób: 19
Źródła:
MPW-baza uczestników PW. MPW-zbiory: Fotografia z Powstania Warszawskiego autorstwa Tadeusza Bukowskiego ps. "Bończa" Grób powstańczy na cmentarzu na podwórzu na tyłach kamienicy przy Mazowieckiej 9 w ogródku restauracji "Batawia”. Na drewnianym krzyżu częściowo widoczny napis: Por. harcm. "JACEK" EDWARD ZÜRN/poległ/23 VIII 44" Na krzyżu plakietka z lilijką harcerską i biało-czerwona wstążeczka. Grób ozdobiony jest gladiolami i kwiatami doniczkowymi.. U podstawy przewiązana szeroka biało-czerwona szarfa z częściowo czytelnym napisem; "hm. por. >JACKOWI<". Sygn. MPW-IN/12238 (MPW-IN/12238 A15-25)
Publikacje:
Zbigniew Zürn-Zahorski: Pseudonim "Jacek", Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski 1939-45 : słownik biograficzny. T. 1 / [prace badawcze i red. Alina Eleonora z Rudzkich Janowska et al. ; Komisja Ochrony Pamiątek, Stołeczny Instytut Historyczny przy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie]Warszawa: Oficyna Wydawnicza Mentor; Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy, 2007.
Uwagi:
W wyszukiwarce grobów Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Warszawie (www.cmentarzekomunalne.com.pl) podano
błędne daty urodzenia i śmierci Edwarda ur. 24-09-1925, data zgonu: 19-09-1944. 24 września 1925 to data urodzenia młodszego brata Edwarda - Tadeusza Zürn ps. "Karolek" - porównaj:
biogram.
