Data urodzenia:
1924-04-17
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 165 Miejsce: 45
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Stanisław - Franciszka z domu Kudlak
Udział w konspiracji 1939-1944:
III Obwód "Waligóra" (Wola) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 3. Rejon (Bema) - III Batalion OW PPS im. Stefana Okrzei
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Przyokopowa 8
Oddział:
III Obwód "Waligóra" (Wola) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 3. Rejon (Bema) - III Batalion OW PPS im. Stefana Okrzei, następnie batalion "Kiliński" - 9. kompania (włączona 4.08.1944 - dawna 41. kompania WSOP) - pluton 412
Szlak bojowy:
Wola - Śródmieście Północ
Odniesione rany:
Ciężko ranny 5.09.1944 r. na ul. Królewskiej (rana szarpana nogi prawej poniżej kolana). Umieszczony w szpitalu polowym przy ul. Wspólnej 27
Rodzeństwo biorące udział w Powstaniu Warszawskim:
Losy po Powstaniu :
Wywieziony do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, a następnie do KL Natzweiler-Struthof
Miejsce śmierci:
Zginął w obozie Dautmergen-Schömberg (utworzony 23.08.1944 r. podobóz KL Natzweiler-Struthof)
Miejsce pochówku :
Upamiętniony symbolicznie na Cmentarzu Wolskim w Warszawie.
Odznaczenia:
Według informacji z inskrypcji nagrobnej odznaczony został Krzyżem Walecznych i Krzyżem Zasługi z Mieczami
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego, Polski Czerwony Krzyż - kartoteka, UdsKiOR, Zdjęcie grobu autorstwa p. Adrianny Dukat, udostępnił Jan Wawszczyk. Archiwum rodzinne - informacje przekazane przez p. Elżbietę i p. Jolantę Wolańczyk
Uwagi :
APOLONIUSZ VEL APOLINARY - w dokumentach i publikacjach wymieniany jako Apoloniusz lub Apolinary Nowakowski ps. Grom II. Imię syna podawane przez matkę Franciszkę Nowakowską w trakcie poszukiwań, a także umieszczone na nagrobku rodzinnym - Apoloniusz. W literaturze poświęconej batalionowi oraz w Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powstania Warszawskiego spotykamy błędną informację o śmierci Apoloniusza Nowakowskiego w dniu 5.09.1944 na ul. Królewskiej lub - według innej wersji - w dniu 8.09.1944 w szpitalu polowym przy ul. Wspólnej 27. Bronisław Lubicz-Nycz w książce „Batalion ”Kiliński„ AK 1940-1944” pod red. Tomasza Strzembosza, cytuje relację
Tadeusza Nowakowskiego ps. „Wójcik” (brata „Groma„), według której Apoloniusz Nowakowski zlikwidował w dn. 17.08.1944 z posterunku Zielna 49 grupę Niemców z PAST-y, którzy mieli uciekać do Ogrodu Saskiego. Informacja ta pozostaje jednak niepotwierdzona. W tym samym fragmencie (Bronisław Lubicz-Nycz w książce „Batalion ”Kiliński„ AK 1940-1944”, s. 193) pojawia się błędna informacja o śmierci ”Groma„ na Królewskiej 16 dnia 5 września 1944). Okoliczności zranienia żołnierzy, w tym „Groma„ opisuje w swojej książce ”W cieniu Ogrodu Saskiego" Maciej Kledzik (Oficyna Wydawniczo-Dziennikarska, Warszawa 2000, s. 239-240, oraz: s. 74, 94, 335). Uwaga! w zapisach PCK pojawia się pseudonim ”Grąb II”
