Pseudonim:
"Dentystka"
Data urodzenia:
1909-04-30
Data śmierci:
1988-12-13
Funkcja:
lekarz
Pseudonimy:
"Nana", "Dentystka"
Miejsce urodzenia:
Siedlce
Imiona rodziców:
Hipolit Michał Gościcki - Wanda Ida z domu Harych (Harich) 2. v. Graff.
Nazwisko rodowe:
Gościcka
Wykształcenie:
W r. 1929 rozpoczęła studia w Państwowym Instytucie Dentystycznym w Warszawie, a 08.12.1933 otrzymała dyplom lekarza dentysty w Akademii Stomatologicznej w Warszawie (powstałej 15 marca 1933 z przekształcenia Państwowego Instytutu Dentystycznego) jeszcze na nazwisko Gościcka.
Praca przed wojną:
Po ukończeniu studiów prowadziła gabinet dentystyczny zrazu przy ul. Żelaznej 84, następnie przy ul. Złotej 27 m. 2.
Okres okupacji niemieckiej i działalność konspiracyjna:
W czasie okupacji niemieckiej Anna Gościcka - Sipowicz została aresztowana 17.05.1941 wraz z mężem Witoldem Sipowiczem, żołnierzem Związku Walki Zbrojnej, za udostępnianie mieszkania na kontaktowy lokal konspiracyjny. Osadzona została w więzieniu policji bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei-Gefängnis) na Pawiaku i pracowała tamże jako lekarz stomatolog-więzień. Mając swobodę poruszania się po całym terenie więzienia, zarówno po oddziale kobiecym «Serbia», jak i po męskim, stała się rychło łącznikiem między nimi. W czasie przyjęć w gabinecie dentystycznym przekazywała ustnie wiadomości poszczególnym więźniom, przenosiła grypsy i drobne przesyłki m. in. w fartuchu, narzędziach, fiolkach. W gabinecie dentystycznym dokonywało się także zakażanie tyfusem wybranych więźniów, co umożliwiało przeniesienie ich do szpitala na wolności, a stamtąd dalszą ucieczkę (m. in. znany przypadek Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego). Świadczyła również pomoc medyczną na miarę możliwości jej więziennego gabinetu. Przez więźniów nazywana była: «złota Ania» bądź «Anioł Pawiaka». Jej sposób bycia, pełna godności postawa, znajomość niemieckiego i fachowość sprawiały, iż pacjentami jej była również nie tylko niemiecka załoga Pawiaka, lecz także funkcjonariusze policji bezpieczeństwa z Al. Szucha. Przy okazji tych wizyt uzyskiwała niekiedy istotne wiadomości od gestapowców. Anna Gościcka - Sipowicz stała się w krótkim czasie łącznikiem wewnętrznej komórki więziennej z komórką zewnętrzną wywiadu więziennego za pośrednictwem innych zatrudnionych więźniów funkcyjnych, lekarzy dochodzących na Pawiak (do 30 III 1944) oraz strażniczek i strażników polskich. Była również (obok Anny Czuperskiej, Felicjana Lotha i Zygmunta Śliwickiego) członkiem ścisłego kierownictwa komórki wewnętrznej złożonego w znacznej mierze z lekarzy współwięźniów. Komórka ta działała skutecznie aż do lipca 1944 włącznie. Zwolniona z Pawiaka wraz z grupą lekarzy-więźniów po południu 31lipca 1944 r.
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Chmielna
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - w czasie powstania warszawskiego pracowała w szpitalu polowym zgrupowania «Gurt» przy ul. Złotej 22. Uczestniczyła w organizacji Pomoc Żołnierzowi w lokalu Adria przy ul. Moniuszki.
Rodzeństwo walczące w Powstaniu Warszawskim:
Siostra Rajmunda Romualda Gościckiego (1908–1989), lekarza weterynarii, żołnierza Armii Krajowej, pseud. "Lis", działającego w rejonie 8 (Łomianki) Obwodu VII "Obroża", w czasie Powstania Warszawskiego także czynnego w szpitalu polowym zgrupowania "Gurt"
Losy po Powstaniu:
Po upadku powstania opuściła miasto z ludnością cywilną.
Losy po wojnie:
Po wojnie zamieszkała we Włochach pod Warszawą (obecnie zachodnia dzielnica Warszawy), gdzie prowadziła ponownie gabinet dentystyczny. Od r. 1948 była członkiem Związku b. Więźniów Politycznych Obozów i Więzień Hitlerowskich, a następnie ZBoWiD, nie udzielała się jednak szerzej poza środowskiem byłych więźniów Pawiaka, nie ogłosiła swych wspomnień czy relacji, choć była członkiem Komitetu Redakcyjnego wydawnictwa „Wspomnienia więźniów Pawiaka” (W. 1964). Złożyła natomiast zeznania w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich (obecnie Główna Komisja Badania Zbrodni wobec Narodu Polskiego – IPN) znajdujące się w materiałach archiwalnych tejże Komisji oznaczonych sygn. 96 Ob. Była również w sierpniu 1972 świadkiem na toczącym się w Hamburgu procesie komendanta policji bezpieczeństwa w Warszawie, Ludwiga Hahna.
Miejsce śmierci:
Warszawa. Pochowana została na Cmentarzu Powązkowskim (Stare Powązki) w grobie rodzinnym Gościckich (kw. 301-4-19).
Odznaczenia:
Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Walecznych.
Nazwisko po mężu:
Mąż - Witold Cyprian Sipowicz (ur. 27 X 1906 w Warszawie), inżynier budowy dróg i mostów, po krótkim pobycie na Pawiaku został 24 lipca 1941 wysłany transportem zbiorowym do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, gdzie jako więzień nr 18613 zginął już 1 grudnia 1941.
Źródła i publikacje:
"Polski Słownik Biograficzny" t.XXXVII - tamże: Anna Izabela Sipowicz-Gościcka
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Dr Anna Sipowicz domu Gościcka "Nana", "Dentystka" (1909–1988). Fot. ze zbiorów  Muzeum Niepodległości w Warszawie

Dr Anna Sipowicz domu Gościcka "Nana", "Dentystka" (1909–1988). Fot. ze zbiorów Muzeum Niepodległości w Warszawie

Dr Anna Sipowicz-Gościcka na Pawiaku. Fot. zbiory Muzeum Niepodległości w Warszawie

Dr Anna Sipowicz-Gościcka na Pawiaku. Fot. zbiory Muzeum Niepodległości w Warszawie

Dr Anna Sipowicz-Gościcka, 1949 r. Fot. z Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Dr Anna Sipowicz-Gościcka, 1949 r. Fot. z Archiwum Muzeum Więzienia Pawiak

Fotografia powojenna autorstwa  Józefa Jerzego Karpińskiego ps. „Jerzy”. Warszawa, lata 70-te. Uczestnicy zjazdu byłych więźniów Pawiaka. Od lewej kolejno: Józef Jerzy Karpiński, Anna Sipowicz-Gościcka (ps. "Dentystka", "Nana", lekarz stomatolog na Pawiaku), NN, Leon Wanat. Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/6552

Fotografia powojenna autorstwa Józefa Jerzego Karpińskiego ps. „Jerzy”. Warszawa, lata 70-te. Uczestnicy zjazdu byłych więźniów Pawiaka. Od lewej kolejno: Józef Jerzy Karpiński, Anna Sipowicz-Gościcka (ps. "Dentystka", "Nana", lekarz stomatolog na Pawiaku), NN, Leon Wanat. Fot. ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, sygn. MPW-IP/6552

Nasz newsletter