Andrzej Samsonowicz

"Xiążę"

zastępca / dowódca plutonu

Kolumna: 186 Miejsce: 41

plutonowy podchorąży - podporucznik rezerwy piechoty (08.1944).

Warszawa

Jan - Henryka z domu Korwin-Krukowska

Uczył się w Prywatnym Męskim Gimnazjum i Liceum Towarzystwa im. Jana Zamojskiego, gdzie w czerwcu 1939 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach nauki wstąpił do ZHP; harcerz, następnie zastępowy 2. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Reytana. Wykazywał wybitne uzdolnienia humanistyczne, szczególnie pasjonował się literaturą francuską - i niewątpliwie w tym kierunku rozwijałby swoje zainteresowania, gdyby nie wybuch wojny. Jednak w 1941 r. rozpoczął studia medyczne w Prywatnej Szkole Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego (tzw. Szkoła Zaorskiego), czyli na Tajnym Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Praktyki i część zajęć odbywał w Szpitalu Wolskim przy ul. Płockiej 26. Szczególnie interesowała go chirurgia, dlatego o kilka miesięcy przedłużał swój udział w zajęciach prowadzonych przez prof. Leona Manteuffela.

"Xiążę" (sam upierał się przy takiej pisowni), "Xsiążę", "Książę".

Podczas nauki w Szkole Zaorskiego poznał Kazimierza Łodzińskiego "Markiza", dzięki któremu znalazł się w Szarych Szeregach, wśród podkomendnych dh Feliksa Pendelskiego "Felka" (CR-200). W latach 1943-1944 uczestniczył w następujących akcjach bojowych warszawskich Grup Szturmowych, Kedywu KG AK oraz batalionu "Zośka": akcja "Góral" (12.08.1943) - sanitariusz, akcja "Taśma" - "Sieczychy" (20.08.1943) - grupa "atak III" atakująca budynek szkolny - dowódca grupy, akcja "Wilanów" (26.09.1943) - grupa "posterunek I", likwidująca żandarmerię niemiecką oraz policję granatową - podczas tej akcji został ranny w głowę; akcja "Pogorzel" (23/24.10.1943) - wysadzanie pociągu z wojskiem; akcja "Jula" (5/6.04.1944) - przerwanie ruchu kolejowego na linii Rzeszów-Przeworsk pod Rogoźnem. W maju 1944 r. ukończył z czwartą lokatą zastępczy kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola" otrzymując stopień plutonowego podchorążego. W czerwcu i lipcu 1944 r. brał udział w szkoleniu terenowym w "Bazie Leśnej" pod Wyszkowem (akcja "Par II"). Przydział w lipcu 1944 roku - Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej - Brygada Dywersyjna "Broda 53" - batalion "Zośka" - 2. kompania "Rudy” - III pluton "Felek".

Warszawa ul. Wilcza 22 m.5

Armia Krajowa - zgrupowanie "Radosław" - pułk "Broda 53" - batalion "Zośka" - 2. kompania "Rudy” - III pluton "Felek” - zastępca dowódcy; od 3 września 1944 r. w II plutonie "Alek" - dowódca.

Wola - Kampinos - Żoliborz - kanały - Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe - Górny Czerniaków. 1 sierpnia 1944 r. ok. godz. 16:00 "Xiążę" stawił się w miejscu koncentracji, w fabryce "Telefunken" przy ul. Mireckiego na Woli. W ciągu kolejnych dni brał udział we wszystkich działaniach bojowych oddziału. 11 sierpnia 1944 r. niemieckie kleszcze wokół Woli zaciskają się. Następuje dramatyczny odwrót z "Twierdzy" (szkoła przy ul. św. Kingi róg Okopowej 55a). Na ul. Kolskiej w pobliżu fabryki Cygana ginie dowódca "Felka" - sierż. pchor. "Kuba" (Konrad Okolski). Pięciu żołnierzy i trzy łączniczki z plutonu zostało odciętych od reszty oddziału: Jerzy Gawin "Słoń", Andrzej Samsonowicz "Xiążę" - tego dnia ranny, Jerzy Rządkowski "Kieros", Tadeusz Sumiński "Leszczyc", Wojciech Markowski "Sęp", Irena Kołodziejska "Irena", Stefania Grzeszczak "Stefa", Grażyna Zasacka "Grażyna". Droga do batalionu będzie dla nich dwutygodniową odyseją; przez Wolę, Laski dojdą do Kampinosu, tam znajdą grupę mjr. "Okonia" (Alfons Kotowski), z którą przejdą na Żoliborz. Następnie, po nieudanych atakach na Dworzec Gdański, 24 sierpnia 1944 r. kanałami przeprawią się na Stare Miasto, gdzie dołączą do bardzo już wykrwawionego baonu "Zośka". Dowództwo plutonu "Felek" po rannym "Cielaku" (Tadeusz Szajnoch) obejmuje "Słoń", a "Xiążę" zostaje jego zastępcą. Ze swoim plutonem uczestniczy w walkach na terenie Zakładów Fiata przy ul. Sapieżyńskiej. Po kilku dniach następuje próba przebicia oddziałów AK Grupy "Północ" ze Starego Miasta do Śródmieścia. Tylko 2. kompania "Rudy" i pluton "Kolegium A" przechodzą górą przez Ogród Saski i ul. Królewską, docierając do pozycji polskich na ul. Zielnej. "Xiążę" ranny i odcięty od trzonu grupy na początku natarcia, do Śródmieścia przechodzi kanałami z resztą oddziału. 3.09.1944 r. następuje reorganizacja baonu "Zośka". "Xiążę" z plutonu "Felek" przechodzi do plutonu "Alek" obejmując jego dowództwo - jako kolejny, piąty już dowódca. Po kilku dniach odpoczynku "Zośka" zajmuje pozycje na Górnym Czerniakowie, gdzie "Xiążę" zasłynął obroną placówki przy ul. Książęcej 1 - węzłowego punktu łączności ze Śródmieściem Południe. Placówkę opuścili dopiero 13 września, w związku ze skracaniem odcinka obrony przez dowodzącego dzielnicą ppłk. "Radosława" (Jan Mazurkiewicz), dużymi stratami własnymi oraz silnym, dwustronnym naporem jednostek niemieckich wspieranych przez artylerię, czołgi i działa szturmowe.

Ranny odłamkiem granatnika w łokieć, 11 sierpnia 1944 r. podczas walk na Woli. Lekko ranny podczas akcji przebicia ze Starego Miasta do Śródmieścia nocą 30/31.08.1944 r. Według powojennej relacji por. "Anody" ppor. "Xiążę" został ponownie ranny, tym razem ciężko, w nocy 14/15.09.1944 r. - podczas ataku na pozycje niemieckie przy statku "Bajka" - w tej akcji zaginął.

Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych (dwukrotnie).

Awansowany do stopnia podporucznika rezerwy piechoty rozkazem Dowódcy Grupy "Północ" pod koniec sierpnia 1944 r. na Starym Mieście.

Poległ (zaginął) w nocy 14/15.09.1944 r. w rejonie ul. Solec, przy zatopionym statku "Bajka", podczas akcji oczyszczania brzegu Wisły z Niemców, w związku z zapowiedzianym desantem żołnierzy 1. Armii Wojska Polskiego. Po wojnie, pomimo wielomiesięcznych poszukiwań, prowadzonych przez siostrę Annę i towarzyszy broni - jego ciała nie odnaleziono. Symboliczna tabliczka poświęcona jego pamięci, znajduje się na grobie ojca, prof. Jana Samsonowicza, w Alei Katakumbowej na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.