Alina Glińska

"Ala"

łączniczka, reporterka wojenna

podporucznik

Kiszyniów (Mołdawia)

Władysław - Stanisława z domu Korczyc-Brochwicz

Zadzierska

Teresa Jabłońska, Wanda Górska, Alina Barbara Kowalik

"Ala", "Teresa", "Basia", "Setka", "100"

Uczennica gimnazjum w Równem, a potem w Zdołbunowie. W 1937 r. zdała maturę i wstąpiła w Warszawie na Wydział Prawa Uniwersytetu im. J.Piłsudskiego. Wybuch wojny przerywa studia. Podczas okupacji przeszła przeszkolenie konspiracyjne wojskowe (m.in. w zakresie łączności i służby wartowniczej) oraz sanitarne. W latach 1943 – 1944 uczęszczała na tajne Wyższe Kursy Dziennikarskie. (WKD) Po wojnie nie powróciła na Wydział Prawa , ale podjęła studia w sekcji historii Wydziału Filozofii Uniwersytetu i m. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1949 r. uzyskała magisterium.

W czasie kampanii wrześniowej należała do Lotnej Brygady Frontowej. Zadaniem jej uczestniczek było docieranie do oddziałów frontowych w najbardziej wysuniętych punktach obrony Warszawy (w przypadku Aliny do Frontu Mokotowskiego)

W konspiracji od 1940 roku - Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW) - Armia Krajowa (AK) - batalion "Gustaw":

Do pracy konspiracyjnej przystąpiła wczesną wiosną 1940 r. w Centralnym Wydziale Propagandy Stronnictwa Narodowego. Należała do pierwszych kolporterek i kurierek „Walki” wraz z Marią Mirecką, Anną Matyjanką, Heleną Kruszewską i paru innymi. Alina dostarczała tajną prasę głównie na teren dawnego COP oraz Lublina, Zamościa, Siedlec, Krakowa, Częstochowy, Koluszek, Radomia, Piotrkowa Trybunalskiego przewożąc nieraz kilkaset egzemplarzy w dwóch dużych walizkach. Już na początku grudnia 1940 roku nastąpiła wielka „wsypa”. Matyjankę oraz Wądołowską aresztowano i zesłano do obozu Ravensbrück. Gestapo odkryło tez drukarnię „Walki” na Sadybie przy ul. Okrężnej. Gdy 4.12 usiłowało wkroczyć na jej teren doszło do walki. Zginęli broniący się drukarze i redaktor Ryszard Szczęsny, którego żonę Wandę wywieziono ranną do Ravensbrück i tam rozstrzelano. Po Alinę gestapo przyszło do domu, ale jej nie zastało. Matka, której udało się umknąć z mieszkania ostrzegła córkę. Do mieszkania nie wróciły już nigdy. Alina nie mogła również powrócić do pracy w PWPW, gdyż tam też była poszukiwana. Odtąd obie z matką żyły na nielegalnych papierach, a za Aliną do końca okupacji krążyły listy gończe gestapo. Okres konspiracyjnej „kwarantanny” przebyła w Częstochowie, współpracując w Komendzie tamtejszego Działu Organizacyjnego SN z jego komendantką Zofią Kanczewską. Po powrocie do Warszawy w 1941 r. Alina podlegała komendantowi Okręgu Stołecznego SN Tadeuszowi Macińskiemu (ps. Prus, 3097) Należała też do pierwszej utworzonej piątki NOWK, w której skład wchodziły: Maria Mirecka ps. Marta, Halina Lesicka ps. Ewa, Alina Zadzierska ps. Ala, 100, Zofia Miniewska-Kardaszewicz ps. Nina i Helena Kruszewska ps. Ciocia. Pracą NOWK kierowała wtedy Władysława Stroynowska ps. Maria, 41. Alina przeszła przeszkolenie konspiracyjne, ideowe i wojskowe wraz z nauką łączności, obchodzenia z bronią, szkoleniem sanitarnym. Pracowała odtąd jako instruktorka szkolenia wojskowego kobiet i łączności konspiracyjnej - zarówno w centralnych organach SN jak i w jego kręgu stołecznym – z prawem werbowania. Przeszkoliła dziesiątki kobiet i dziewcząt. Rok 1941 był dla rodziny Zadzierskich bardzo ciężki: ojciec podjął się nawiązania łączności z członkami SN na dobrze znanym sobie terenie Wołynia i po udanej pierwszej, bardzo trudnej wyprawie , podczas drugiej zaginął bez śladu. Starszy brat Aliny – Edmund, który w 1939 r. jako oficer-ochotnik dostał się do niewoli sowieckiej, więziony w Starobielsku zginął rozstrzelany najprawdopodobniej w Charkowie. W 1942 r. Alina nadal prowadziła szkolenie wojskowe kobiet jeżdżąc ponadto po całym terenie GG jako łączniczka, kurierka, kolporterka. W czerwcu gestapo znów wpadło na jej trop i obstawiło dom przy ul. Kopińskiej w Warszawie, w którym mieszkała z matką. Ocalała, jak napisała „tylko dzięki solidarności ludzkiej – sąsiadów, którzy wystawili posterunki ostrzegawcze na obu najbliższych przystankach tramwajowych i gdy Alina wysiadła z tramwaju, nieznana pani, mijając ją powiedziała „Gestapo – wracać natychmiast”. Po tym zdarzeniu Alina, nie chcąc narażać matki, nigdy już z nią nie zamieszkała. Pani Zadzierska pod nazwiskiem Maria Chamera zginęła w czasie powstania warszawskiego pod gruzami kościoła sióstr Sakramentek na Starym Mieście.Alina, jako Wanda Górska wyjechała do COP-u i razem z Marią Mirecką i jej siostrą Heleną jeździła rowerem do różnych wiosek, prowadząc rozległa działalność konspiracyjną. W drodze powrotnej do warszawy została zatrzymana w łapance w pociągu, udało jej się uciec, straciła jednak dokumenty. Od tej pory nosiła zatem nowe nazwisko: Alina Barbara Kowalik. W kwietniu 1943 r. Alina została kierowniczką inspektoratu terenowego Zarządu Głównego NOW-AK, podporządkowanego już w tym czasie WSK AK. Znów jeździła po Polsce przeprowadzając inspekcje szkolenia wojskowego w zarządach okręgów i w komórkach powiatowych. Pracowała też nadal w Okręgu Stołecznym NOW pod komendą „Prusa” –Macińskiego. W początkach lutego 1944 r. na punkt kontaktowy w Radomiu, znajdujący się w mieszkaniu komendantki radomskiego okręgu NOW H. Zdzitowieckiej wtargnęło gestapo i po szczegółowej rewizji osadziło w więzieniu obie znajdujące się w mieszkaniu kobiety – H. Zdzitowiecką i Alinę Zadzierską – Glińską. Na szczęście podczas śledztwa Alina nie została zidentyfikowana , pomimo, że była stale poszukiwana listami gończymi. Dzięki usilnym staraniom organizacji kobiety po 4 miesiącach zostały uwolnione (Alina 29.05.1944 r.) Po powrocie do Warszawy, po zaledwie dwóch tygodniach „kwarantanny” ( z rozkazu organizacji) powróciła do intensywnej pracy konspiracyjnej. Alina co roku brała udział jako przedstawicielka w tajnej pielgrzymce młodzieży akademickiej na Jasną Górę, w której również w roku 1942 i 1943 brał udział Karol Wojtyła.

Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Róg" - batalion NOW-AK "Gustaw" - sztab -oddelegowana jako redaktor do pisma powstańczego „Walka Śródmieście”

Śródmieście Północ

Reporterka wojenna, dziennikarka, redaktorka powstańczego pisma. Okresowo pełniła również funkcję łączniczki oddziałów NOW-AK Gustaw – Harnaś.

W czasie Powstania Warszawskiego Alina miała skierowanie na Stare Miasto, lecz wybuch zastał ją na ul. Polnej na zebraniu u kierowniczki działu Narodowej Organizacji Kobiet w wydziale organizacyjnym ZG SN, Haliny Podczaskiej ps. „Jadwiga” , „Klara” i nie zdołała wydostać się ze Śródmieścia. Nad ranem 02.08 dotarła do szpitala, w którym mieściła się również Szkoła Pielęgniarska ( ul. Koszykowa róg Niepodległości ) gdzie była świadkiem skazanych na niepowodzenie walk III kompanii batalionu Golski. Następnie przeszła na teren szpitala Dzieciątka Jezus i dotarła do Poczty Dworcowej w Al. Jerozolimskich. Nie mogąc przedostać się na Stare Miasto zgłosiła się do punktu konspiracyjnego organizacji przy ul. Czackiego. Tam zastała swojego męża Mariana Glińskiego ps. Marian i Henryka Grabowskiego ps. „Ambroży”, którzy wrócili z nieudanego przebicia na Starówkę. Zaproponowano jej pracę w redakcji, tak więc w porozumieniu z dowódcą oddziału NOW-AK por./ kpt Marianem Eustachym Krawczykiem ps. „Harnaś" została oddelegowana do zespołu redakcyjnego „Walki Śródmieścia”. ( w latach 1943 – 1944 Alina uczęszczała na tajne Wyższe Kursy Dziennikarskie(WKD). Została reporterką i dziennikarką , docierając do miejsc najbardziej zaciętych walk, przeprowadzała wywiady z żołnierzami i dowódcami. Działała na terenie całego Śródmieścia. Łączność ze Śródmieściem Pd. utrzymywała poprzez tzw. „barykadę śmierci” w Al. Jerozolimskich ( na wys. domów o nr 17-22). Jako dziennikarka miała przepustkę stałą na przejście przez tę barykadę. Pisała pod pseudonimami „Alina”, „Ala”, „Setka”. Reportaże jej ukazywały się w rubryce „Na barykadach Warszawy”. Okresowo pełniła również funkcję łączniczki oddziałów NOW-AK Gustaw – Harnaś.

Mąż por. Marian Gliński (pobrali się w 1943 r.) prawnik, przedwojenny członek SN i bardzo czynny działacz SN i NOW. był m.in. kierownikiem Biura Legalizacji NOW. W Powstaniu pracował w redakcji "Walki". Siostra Maria była pielęgniarką na Powiślu. Alina i Maria były siostrami Józefa Zadzierskiego ps. Wołyniak-"żołnierza wyklętego". Drugi brat - por. Edmund Zadzierski zginął w Charkowie. Zostanie uhonorowany uroczystością posadzenia dębu katyńskiego w kwietniu 2013 r. Matka - Stanisława Zadzierska pod nazwiskiem Maria Chamera zginęła w czasie Powstania Warszawskiego pod gruzami kościoła sióstr Sakramentek na Starym Mieście.

Z chwilą upadku powstania Alina zdecydowała się wraz z mężem na opuszczenie Warszawy wśród ludności cywilnej, by kontynuować tajną działalność w GG. W tym celu Glińscy udali się do Krakowa. Marian od pierwszych chwil rządów komunistycznych był poszukiwany przez władze bezpieczeństwa, musiał się tułać, ukrywać, pracować pod fałszywymi nazwiskami.

Po wojnie ukochany młodszy brat Aliny, Józef Zadzierski, pozostał w partyzantce na Zasaniu jako „Zawisza”, potem sławny „Wołyniak”. Siostra odwiedzała go po kryjomu, zarówno podczas okupacji niemieckiej jak i w latach 1945 – 1946, do jego śmierci na przełomie 1946/1947. Jedne z tych odwiedzin – w czerwcu 1945 r. skończyły się tragedią. Spotkania odbywały się u państwa Kowalików ( jedna z córek pani Kowalikowej - Maria Kornasowa ps. Weronika była zastępczynią Komendantki Głównej NOW-AK Haliny Jabłońskiej) Podczas wizyty w wiosce Kryłówka Alina dostała bardzo silnych bólów, tak, że nie była w stanie pojechać do brata do lasu. W nocy poroniła swego synka, miała wysoką gorączkę, o świcie została zawieziona furmanką do Leżajska. Sprowadzono lekarza i przeprowadzono ratującą życie operację. Jednak w tym samym czasie UB otrzymało 2 donosy adresowe informujące że „do Wołyniaka przyjechała narzeczona i ukrywa się w Leżajsku”. Znaleziono więc dla Aliny ciężarówkę , w której miała jechać z towarem do Krakowa. Ucieczka udała się. Półtora roku później Józef zginął, ale mimo to UB nękało Alinę pytaniami o brata. W tych ciężkich latach przyszły na świat dwie córeczki państwa Glińskich w 1946 r. Maria, a w 1947 r. Barbara. Alina po wojnie nie powróciła na Wydział Prawa , ale wbrew wszelkim trudnościom i przeszkodom podjęła studia w sekcji historii Wydziału Filozofii Uniwersytetu i m. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1949 r. uzyskała magisterium. W 1950 r. rodzina podjęła próbę powrotu do wspólnego normalnego życia. Marian przestał się ukrywać i zawierzając kolejnym amnestiom powrócił do prawdziwego nazwiska i pracy w adwokaturze. Zamieszkali w Józefowie pod Warszawą. Jednak już 01.12.1951 r. UB wtargnęło w nocy do ich mieszkania. Marian otrzymał wyrok 12 lat więzienia i spędzał je w najcięższych zakładach karnych.

Alina po uwięzieniu męża z trudem utrzymywała siebie i córeczki. Wreszcie w 1954 r. została redaktorem merytorycznym w Wydawnictwie PAX i pracowała tam aż do emerytury w 1983 r. zajmowała się merytoryczną redakcją , pisała wstępy i przedmowy do takich książek jak „Zamojszczyzna w okresie okupacji hitlerowskiej. Relacje wysiedlonych i partyzantów.” A . Borkiewicza, „Powstanie warszawskie” K. Malinowskiego, „Żołnierze łączności walczącej Warszawy” Kwapiszewskiego, „Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech” i inne. Redagowała też pozycje z dziejów Kościoła w Polsce jak „sobory powszechne a Polska „ T. Silnickiego czy też „Arcybiskup Jakub Świnka i jego epoka”. Pisywała też artykuły prasowe. Była członkiem Stowarzyszenia PAX. Gdy powstało środowisko batalionów powstańczych „Gustaw – Harnaś” przyłączyła się do niego i brała udział w jego pracach. (zwana przez kolegów „Żelazną Alą”.) Była członkiem ŚZŻAK oraz Związku Powstańców Warszawskich. Mieszkała w Warszawie.W 1996 r. straciła męża. Zmarła 28.04.2004 r., do końca czynna mimo swych prawie 90 lat.

Warszawa. Pogrzeb odbył się 5 maja 2004 r. Pochowana na Cmentarzu Warszawa - Grabów, w grobie rodzinnym

Warszawski Krzyż Powstańczy (nr 11-94-27, nadany dn.28.07.1994); Krzyż Armii Krajowej (nr 25098 dn. 30.11.1981); Medal Wojska po raz 1, 2, 3, 4 ( nr 28233, dn.15.08.1948); Odznaka Weterana Walk o Niepodległość; Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka Pamiątkowa „Akcji Burza” nr. I-22-5621

„Marabut” - Walka nr 65(4) z dn. 16.08.1944; „Szczury schronowe” – Walka nr 66 (5) z dn. 17.08.1944; „Pomóżmy pogorzelcom i uchodźcom” – Walka nr 67 (6) z dn. 18.08.1944; „W gościnie u naszych najmłodszych” – Walka nr 68 (7) z dn. 19.08.1944; „Kwiaty i chwasty” – Walka nr 70 (9) z dn. 22.08.1944; „Bohaterstwo i poświęcenie łamie PAST-ę” – Walka nr 71(10) z dn. 23.08.1944; „Ty, co Jasnej bronisz Góry …” – Walka nr 75 (14) z dn. 27.08.1944; „Harcerstwo walczy i pracuje” – Walka nr 76 (15) z dn. 28.08.1944; „Powstańcze mogiły” - Walka nr 77 (16) z dn. 29.08.1944; „Hieny” – Walka nr 78 (17) z dn. 30.08.1944; „Podchorąży Andy” Walka nr 79 (18) z dn. 31.08.1944;

MPW-baza uczestników PW, archiwum rodzinne p. Barbary Glińskiej, MPW-zbiory: wspomnienia Aliny Glińskiej w zbiorach MPW. Publikacje: Artykuł Ewy Krasnowolskiej „Alina Glińska ps.Alina, Ala, Setka i In. (1916 – 2004) Zawsze w awangardzie walki „ (cykl Kobiety – żołnierze w walce) „Kombatant” nr.12/2006. „Sylwetki kobiet – żołnierzy (II) pod red. Krystyny Kabzińskiej wyd. Fundacja „archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Polek” Toruń 2006, str. 88 Mirosław Orłowski „Prasa konspiracyjna Stronnictwa Narodowego w latach 1939 – 1947” Wydawnictwo Poznańskie 2006. Data śmierci zgłoszona przez córkę.