Adam Bratysław Słomczyński

"Kiliński"

-

Kleczew w pow. słupeckim

Józef - Janina z domu Piętek

W latach 1914–1917 uczył się w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie, a następnie w Gimnazjum im. Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach, gdzie w czerwcu 1923 zdał maturę. W latach 1923–1925 uczęszczał na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a także przez rok kształcił się na aktora w Instytucie Reduty w Warszawie. W latach 1927–1929 studiował historię na Wydz. Humanistycznym UW. W czasie studiów działał w Bratniej Pomocy Studentów Uniw. Warsz., w Akademickim Kole Polskiej Macierzy Szkolnej i w Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

W r. 1920 wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 222. pp Armii Ochotniczej.

Przez ponad rok był urzędnikiem Wydziału Statystycznego Magistratu m. st. Warszawy. Od maja 1928 do czerwca 1934 był opiekunem sal muzealnych, oprowadzającym wycieczki, a w końcu kasjerem biletów Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 1935–1936 przeszedł kurs archiwalny zorganizowany przez Archiwum Akt Dawnych w Warszawie. Pracował na stanowisku pomocnika archiwisty, a następnie adiunkta Archiwum Miejskiego m. st. Warszawy. Współpracował przy skontrum zbiorów Archiwum Miejskiego, brał udział w brakowaniu, porządkowaniu oraz egzekwowaniu akt wypożyczonych z Archiwum i przyczynił się do przekształcenia składnicy akt, jaką było Archiwum, w placówkę naukową. Wraz z dyrektorem Archiwum Adamem Englertem uczestniczył w naradach koordynacyjnych, dotyczących przebudowy i wyposażenia Arsenału, przydzielonego Archiwum na siedzibę. W l. 1938–1939 kierował, w ramach pracy archiwalnej, zespołem zbierającym materiały do bibliografii Warszawy i wraz z Eugeniuszem Szwankowskim opracował wstęp do tej pracy (materiały te spaliły się w r. 1944). W latach 1937–1939 był sekretarzem sekcji Historii Warszawy i Mazowsza Tow. Miłośników Historii; współpracował także ze Związkiem Propagandy Turystycznej m. st. Warszawy, oprowadzając wycieczki po Warszawie i wykładając na kursach dla przewodników.

Podczas oblężenia Warszawy we wrześniu 1939, w związku ze skierowaniem A. Englerta do Komendy Cywilnej Obrony Przeciwlotniczej, na polecenie prezydenta Stefana Starzyńskiego, pełnił obowiązki dyrektora Archiwum i zamieszkał w Arsenale.

Do wybuchu Powstania Warszawskiego pracował w Archiwum Miejskim przy ul. Długiej 52. W pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej zajmował się głównie sprawami gospodarczymi i administracyjnymi Archiwum, a zwłaszcza remontem gmachu, uszkodzonego w czasie bombardowania miasta. Brał też udział w zabezpieczaniu i przejmowaniu akt od warszawskich instytucji i placówek społecznych likwidowanych przez Niemców. Od r. 1940 Archiwum Miejskie było miejscem konspiracyjnego przechowywania akt Wojskowego Biura Historycznego, Delegatury Rządu na Kraj i Polskich Socjalistów, później Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, egzemplarzy podziemnej prasy warszawskiej i prowincjonalnej różnych kierunków politycznych, a także fotografii, dokumentujących zbrodnie niemieckie w Polsce. Od połowy r. 1942 S. został wciągnięty do pracy przy tym zbiorze, a po aresztowaniu A. Englerta w kwietniu 1943 został jego kierownikiem i opiekunem. Zbiór ten uległ zniszczeniu wraz z całym archiwum, spalonym przez Niemców w listopadzie 1944.

Warszawa, ul. Długa 52 (Arsenał)

Armia Krajowa - Grupa "Północ" - odcinek "Kuba"-"Sosna" - batalion "Chrobry I"

Stare Miasto - Śródmieście.

Żona Helena Słomczyńska ps. „Magdalena”ppor. (09.01.1909 - 06.02.1971) była lekarzem batalionu „Chrobry I”, działaczką społeczną i oświatową, syn Marek był pomocnikiem sanitarnym "Chrobrego I", jednym z najmłodszych uczestników Powstania. Ciężko ranny na ul. Długiej, zmarł z ran 28.08.1944. Miał 10 lat.

Ciężko ranny 28.08.1944, przebywał w szpitalu powstańczym przy ul. Miodowej 23. *

Po zajęciu Starego Miasta przez Niemców ewakuowany jako ranny do szpitala na Płockiej, a potem do Szpitala św. Stanisława. Następnie udało mu się wraz z żoną przedostać do Milanówka, skąd w końcu października został przewieziony do Rawy Mazowieckiej. Do Warszawy 1 lutego 1945. W związku ze spaleniem zbiorów Archiwum Miejskiego złożył 19 lutego wiceprezydentowi Warszawy Władysławowi Czernemu pismo z obszernym projektem reaktywowania tej instytucji. W początku kwietnia t.r. został mianowany zastępcą dyrektora Archiwum m. st. Warszawy. Przyczynił się w znacznym stopniu do stworzenia od nowa tej placówki. Zajmował się przede wszystkim akcją rewindykacyjną i gromadzeniem materiałów zastępczych, takich jak zbiory biblioteczne, plany miasta, wycinki prasowe, fotografie, relacje i wspomnienia pracowników miejskich i warszawiaków.

W końcu czerwca 1947 otrzymał polecenie, aby równolegle z pracą archiwalną zająć się tworzeniem Muz. m. st. Warszawy. Obie instytucje działały w tym samym prowizorycznym lokalu przy Marszałkowskiej 8. W latach 1945–1949 opublikował dwie broszury O dawnym i odnowionym Archiwum m. st. Warszawy (W. 1945) i Muzeum m. stoł. Warszawy na Rynku Starego Miasta (W. 1948), liczne artykuły związane z działalnością Archiwum i Muz. Miejskiego, a także o tematyce varsavianistycznej w czasopismach: „Pracownik Stolicy”, „Skarpa Warszawska”, „Stolica”, „Życie Warszawy”. Ogłoszone w „Stolicy” (pod pseud. Przechodzień 3361) wspomnienie Wrażenia z getta (1947 nr 38–9) zostało wyróżnione w konkursie tego czasopisma. W grudniu 1949 został dyrektorem Muz. m. st. Warszawy i zrezygnował z pracy w Archiwum. Całą energię poświęcił budowie siedziby, gromadzeniu eksponatów i tworzeniu warsztatu pracy naukowej Muzeum. W okresie kierowania Muzeum przez S-ego przeniosło się ono do nowej siedziby w kamienicy «Pod Murzynkiem» na Rynku Starego Miasta oraz zostało upaństwowione i połączone z Muz. Pracy i Rozwoju Społecznego. W grudniu 1950, w wyniku konfliktu z władzami, zrezygnował z funkcji dyrektora Muzeum. Brał udział w organizacji wystawy «Odbudowa Starego Miasta» otwartej w Muz. Historycznym m. st. Warszawy w lipcu 1952. Od marca 1951 do czerwca 1952 był S. kierownikiem wydz. w Dziale Propagandy i Wydawnictw Zarządu Głównego Polskiego Tow. Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), od lipca 1952 do czerwca 1955 sekretarzem Komisji Wydawniczej, a następnie do maja 1957 starszym inspektorem propagandy i wydawnictw w Dziale Propagandowo-Krajoznawczym PTTK. Opublikował kilka przewodników: Ciechocinek (W. 1953, Wyd. 4 Kr. 1971), Kaszubskim szlakiem (W. 1955), Nałęczów (W. 1955, Wyd. 2 W. 1958) oraz liczne artykuły i noty z zakresu krajoznawstwa i varsavianistyki. W l. 1955–6 był konsultantem oświatowych filmów krajoznawczych. W lutym 1956 został przewodniczącym Rady Programowej wydawnictwa «Sport i Turystyka» w Warszawie. Otrzymał członkostwo honorowe PTTK i współpracował z tym towarzystwem do końca życia; był m. in. współredaktorem wydawnictwa „Pamiętnik jubileuszowy. W 50. rocznicę założenia Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego 1906–1956” (W. 1958), a w l. 1960–65 przewodniczącym Komisji Turystyki Pieszej. Brał udział w zebraniach i przygotowaniu publikacji Pracowni Dziejów Warszawy IH PAN. Od czerwca 1957 do emerytury, na którą przeszedł w końcu r. 1968, był kustoszem Archiwum Państwowego m. st. Warszawy (dawne Archiwum Miejskie). Dwukrotnie żonaty: z Heleną z Witkowskich (ślub w r. 1931) "Magdaleną", a po jej śmierci w r. 1971, z Reginą z Makowskich, 1.v. Witkowską (ślub w r. 1975)

Cmentarz Powązkowski w Warszawie (Stare Powązki), kw. 157, rząd 1, miejsce 9-10 (grobowiec rodzinny Zielińskich, Piętków i Słomczyńskich z 1858 r.)

Był synem Józefa, notariusza w Kleczewie, potem sędziego i wiceprezesa Sądu Okręgowego w Siedlcach oraz Janiny z Piętków. Według PSB w czasie Powstania 1944 r. do 22 VIII 1944 przebywał wraz z rodziną w Arsenale i opuścił go na polecenie dowódcy kwaterującego tam oddziału Armii Krajowej. * Uwaga! Według WIEPW ciężko ranny dn. 17.09.1944, leczony w Warszawie, następnie w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Milanówku (Spacerowa 3). Natomiast w kartotece PCK data 17.09.1944 r. podawana jest jako data przybycia do szpitala Dzieciątka Jezus, nie zaś data zranienia.

MPW-baza uczestników PW. PCK-kartoteka. Nota biograficzna w w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego, Kronika Batalionu Chrobry I - cz. II

Wielka ilustrowana encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. 6, Wykaz uczestników-żołnierzy powstania warszawskiego Kr-Ż / red. nauk. Piotr Rozwadowski. Wyd. "Bellona", Fundacja " Warszawa Walczy 1939-1945", 2004, str. 467