Pseudonim:
-
Data urodzenia:
1922-05-15
Data śmierci:
2003-10-07
Funkcja:
sanitariuszka
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców :
Antoni Wacław - Helena z domu Grudowska
Wykształcenie do 1944 r. :
Przed wojną uczęszczała do szkoły powszechnej w Warszawie. Należała do harcerstwa. W czasie wojny była uczennicą szkoły zawodowej (technikum odzieżowego) u zbiegu ulic Kazimierzowskiej i Narbutta (lata 1940-1943) W okresie konspiracji odbyła przeszkolenie sanitarne.
Praca w okresie okupacji niemieckiej :
W okresie okupacji zatrudniona była przez firmę "Gorzkowski Antoni i Syn, Warszawa, ul. Ząbkowska 19".
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Brzeska 20 m. 8
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Wybuch Powstania Warszawskiego zastał ją na Służewie, skąd dotarła do Śródmieścia na ul. Jaworzyńską (nieopodal Placu Zbawiciela).
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Polowy ul. Mokotowska 13 / ul. Jaworzyńska 2.
Szlak bojowy :
Śródmieście Południe
Rodzeństwo biorące udział w Powstaniu Warszawskim:
Starsza siostra Teresy Gorzkowskiej (rocznik 1925) również pełniącej służbę w szpitalu przy ul. Jaworzyńskiej 2. Starszy brat obu dziewcząt - Marian Gorzkowski ps. „Szary” (ur. 1915, zm. 1992) podczas kampanii wrześniowej walczył w składzie batalionu chemicznego SGO „Polesie”. Po zakończeniu walk dostał się do niewoli sowieckiej z której udało mu się zbiec. Od 1940 należał do konspiracji w Szefostwie Służby Uzbrojenia KG AK. Brał udział w Powstaniu Warszawskim w składzie Zgrupowania „Leśnik”. Walczył na Woli, Muranowie, Nowym i Starym Mieście. Odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po upadku Powstania znalazł się w niewoli niemieckiej. Po wojnie wyemigrował do Nowej Zelandii.
Losy po Powstaniu :
Po kapitulacji razem z siostrą do Krakowa oraz całym szpitalem Jaworzyńska 2 ewakuowana do Krakowa. Po kapitulacji szpital PCK przy ul. Mokotowskiej 13/Jaworzyńskiej 2 stał się centrum ewakuacji szpitali Czerwonego Krzyża, za które odpowiadał Komendant Szpitala na Jaworzyńskiej - dr Hieronim Bartoszewski. Pociągi sanitarne z ewakuowanymi szpitalami wyruszyły ze stacji Warszawa Towarowa 20 października 1944 r. rano, a dzień później dotarły do Krakowa. Swoją nową siedzibę szpital "popowstańczy" Mokotowska 13 / Jaworzyńska 2 znalazł w przedwojennym domu akademickim przy ul. Grzegórzeckiej 20 w Krakowie (określany również jako Dom Medyków).
Losy po wojnie :
W 1948 roku wyszła za mąż za Zbigniewa Cendrowskiego. Przez pierwsze kilkanaście lat zajmowała się wychowywaniem dzieci (córki Małgorzaty i syna Krzysztofa) oraz prowadzeniem domu. Następnie podjęła pracę zawodową w warszawskich kwiaciarniach - na ul. Freta, Nowym Świecie i na Lindleya, na stanowisku kierownika kwiaciarni. W 1997 roku przeszła na emeryturę.
Miejsce pochówku :
Stary cmentarz na Służewie koło kościoła św. Katarzyny przy ulicy Fosa.
Dokumenty:
28.11.1944 r. wymieniona jako pielęgniarka wśród personelu szpitala Mokotowska 13/Jaworzyńska 2, ewakuowanego do Krakowa. 28 grudnia 1944 r. wymieniona jako pielęgniarka w składzie personelu ewakuowanego szpitala znajdującego się w Domu Medyków przy ul. Grzegórzeckiej 20 w Krakowie.
Źródła:
Archiwum Narodowe w Krakowie, Polski Czerwony Krzyż, Oddział w Krakowie, nr 49, s. 647; AAN, Rada Główna Opiekuńcza. Biuro Centrali w Krakowie, sygn. 1717, s. 147; Exodus Warszawy. Ludzie i miasto po Powstaniu 1944, t. 4, Warszawa 1994, s. 299-301; Archiwum Biura Informacji i Poszukiwań Zarządu Głównego PCK, Lista strat PCK 19185: Lista lekarzy, personelu i ich rodzin Szpitala PCK w Warszawie, ul. Grzegórzecka 20, Dom Medyków, 8.12.1944 r., s. 7; R. Bielecki, Żołnierze Powstania Warszawskiego, t. 2, Warszawa 1996, s. 43. Muzeum Powstania Warszawskiego - ankieta uczestnika PW, zasób Pokoju Kombatanta MPW. Ilustracje: Prezentowana w biogramie fotografia portretowa Zofii Gorzkowskiej pochodzi z jej dokumentów z okresu okupacji niemieckiej, źródło: archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Sanit. Zofia Gorzkowska - Cendrowska (1922-2003). Fot. portretowa z dokumentów z okresu okupacji niemieckiej - archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki

Sanit. Zofia Gorzkowska - Cendrowska (1922-2003). Fot. portretowa z dokumentów z okresu okupacji niemieckiej - archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki

Legitymacja pracownicza (Betriebs-Ausweis) Zofii  Gorzkowskiej, wystawiona przez firmę "Gorzkowski Antoni i Syn, Warszawa, ul. Ząbkowska 19".  Archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki, skan wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego w sierpniu 2021 r.

Legitymacja pracownicza (Betriebs-Ausweis) Zofii Gorzkowskiej, wystawiona przez firmę "Gorzkowski Antoni i Syn, Warszawa, ul. Ząbkowska 19". Archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki, skan wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego w sierpniu 2021 r.

Legitymacja pracownicza (Betriebs-Ausweis) Zofii  Gorzkowskiej, wystawiona przez firmę "Gorzkowski Antoni i Syn, Warszawa, ul. Ząbkowska 19".  Archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki. Skan wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego w sierpniu 2021 roku.

Legitymacja pracownicza (Betriebs-Ausweis) Zofii Gorzkowskiej, wystawiona przez firmę "Gorzkowski Antoni i Syn, Warszawa, ul. Ząbkowska 19". Archiwum rodzinne p. Małgorzaty Cendrowskiej - Olechno, córki. Skan wykonano w Muzeum Powstania Warszawskiego w sierpniu 2021 roku.

Nasz newsletter