Data urodzenia:
1924-05-20
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 46 Miejsce: 40
Miejsce urodzenia:
Chełm Mały, gmina Chełm Wielki, województwo śląskie
Imiona rodziców:
Piotr - Anna z domu Żołna
Okres okupacji niemieckiej :
Od 1942 roku przebywał w Warszawie, gdzie włączył się w działalność konspiracyjną i współpracował z
Haliną Szkaradzińską ps. Mrówka. Obawiając się aresztowania w czerwcu 1943 roku wyjechał na kilka tygodni do Puław.
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Krochmalna 51 m 43.
Oddział:
Armia Krajowa - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) - zgrupowanie "Chrobry II" - II batalion "Lecha Grzybowskiego" - 6. kompania "Jeremi” - II pluton
Szlak bojowy:
Śródmieście Północ
Odniesione rany:
Dwukrotnie ranny podczas Powstania - za pierwszym razem lekko, po opatrzeniu powrócił do oddziału, ponownie ciężko ranny w brzuch - nie doczekał przeprowadzenia operacji, zmarł na skutek ran.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zmarł w szpitalu polowym. Pochowany tymczasowo na ul. Siennej 62, przy szpitalu. 12 lutego 1946 roku ekshumowany.
Miejsce pochówku:
"Cmentarz Powązki - część miejska" (?) - brak bliższych danych
Informacje dodatkowe:
Według informacji zawartych w korespondencji p. Czesławy Jamińskiej z d. Szkaradzińskiej, siostry
Haliny Szkaradzińskiej „Mrówka”, (ówczesnej narzeczonej P. Lukasa), przesłanej do Muzeum Powstania Warszawskiego w 2007 roku, Paweł Lukas ukrywał się w Warszawie od 1942 roku jako dezerter z wojska niemieckiego (lotnictwo w Poznaniu). W czerwcu 1943 roku opuścił Warszawę na kilka tygodni po spotkaniu w Śródmieściu kolegi z jednostki wojskowej (Niemca). W Puławach ukrywał się u wujostwa Haliny Szkaradzińskiej (adres: W. W Darchal, ul. 6. Sierpnia 46 m. 3). Ekshumację w Warszawie przeprowadziła Halina Szkaradzińska "Mrówka", która po wojnie dotarła do rodziny poległego na Śląsku i poinformowała ją, że była świadkiem śmierci Pawła, jednak do dnia dzisiejszego siostra Powstańca nie zna miejsca pochowania brata. Według relacji Czesławy Jamińskiej z d. Szkaradzińskiej Paweł Lukas w okresie okupacji był narzeczonym jej starszej siostry Haliny, a podczas Powstania Warszawskiego kapelan miał młodym udzielić ślubu. Wersji tej nie potwierdzają jednak powojenne dokumenty, gdyż zarówno zezwolenie Miejskiego Zakładu Pogrzebowego w Warszawie na pochówek Lukasa, jak też zaświadczenie weryfikacyjne Haliny od ppor. Mariana Tomaszewskiego zostały wystawione na nazwisko panieńskie Haliny - Szkaradzińska.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, zbiory: P/5764/07, dar Czesławy Jamińskiej z d. Szkaradzińskiej, Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego: Lukas Paweł "Jerzy", zasób Pokoju Kombatanta MPW, Archiwum Państwowe w Warszawie - listy ekshumowanych.
