Data urodzenia:
1922-03-09
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Michał - Maria z domu Herzberg
Wykształcenie do 1944 r.:
Była uczennicą ewangelickiej żeńskiej szkoły imienia Anny Wazówny w Warszawie. Maturę zdała już w czasie okupacji, w warunkach konspiracyjnych, w 1940 roku. W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską, która pomogła jej dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, odbywające się wówczas ze względu na trwającą wojnę w prywatnych mieszkaniach. Wykłady prowadzili m.in. Jadwiga Turowicz, Zofia Małynicz, Juliusz Osterwa i Marian Wyrzykowski, a kolegami z ławki Marii Bakki byli m.in. Barbara Rachwalska i Andrzej Łapicki. Wybuch Powstania Warszawskiego uniemożliwił jej uzyskanie dyplomu PIST w czasie wojny.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji w ZWZ-AK. Do jej zadań należało przenoszenie grypsów z więzienia na Pawiaku otrzymywanych od „Kaczora” (NN) do mieszkania profesora Borowieckiego (- Borowski ?) przy ul. Żurawiej i jego łączniczki „Antoniny" (NN).
Adres zamieszkania przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa, ul. Chmielna 25 m 13
Miejsce koncentracji na godzinę "W":
Warszawa, ul. Leszno
Oddział :
Uczestniczka Powstania Warszawskiego - przydział nieustalony. Do jej zadań należała m. in. aprowizacja i przynoszenie żywności z rejonu Placu Żelaznej Bramy. Wobec naporu nieprzyjaciela na dzielnicę otrzymała możliwość przejścia na Stare Miasto lub powrót do Śródmieścia i oczekiwania na dalsze rozkazy. Powróciła więc na ul. Chmielną w rejonie Domu Braci Jabłkowskich, a ponieważ dalsze rozkazy nie nadeszły przez resztę czasu włączała się w działania powstańcze w Śródmieściu jako ochotniczka, m. in. pomagając przyjaciółce, studentce medycyny i sanitariuszce, Kazimierze Kuczewskiej w punkcie sanitarnym przy ul. Chmielnej 26.
Szlak bojowy:
Wola - Śródmieście Północ
Rodzeństwo biorące udział w Powstaniu Warszawskim:
W Powstaniu brał udział starszy brat Marii, Jan Bakka ps. Lucjan, który został rozstrzelany przez Niemców po upadku Ochoty, na Placu Narutowicza
Losy po Powstaniu:
Wyszła z Warszawy z Placu Grzybowskiego z ludnością cywilną - wraz z matką i ciotką zostały ewakuowane na wozie do Włoch koło Warszawy. Następnie dotarła do Krakowa, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczęła pracę w Studiu przy Teatrze Starym.
Losy po wojnie:
25 lipca 1945 zdała pierwszy w Polsce egzamin eksternistyczny i otrzymała dyplom. Wkrótce po egzaminie zadebiutowała w objazdowym Teatrze Ziem Zachodnich, który powstał w Krakowie, w sztuce "Jeńcy" Lucjana Rydla, wcielając się w rolę Wichny. Spektakl ten reżyserowali Wanda Siemaszkowa i Władysław Woźnik. Z przedstawieniem tym Maria Bakka występowała w wielu miastach i wsiach Polski. Na przełomie lat 1946/1947, zaangażowała się na stałe w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Opolu, następnie występowała w teatrach: Dramatycznym Marynarki Wojennej (Teatr Domu Marynarza) w Gdyni (1946-47), Ziemi Lubuskiej im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947-48), Miejskim w Bydgoszczy (1948-49), Polskim w Bielsku-Cieszynie (1949-53), Dramatycznym w Poznaniu. Od 1959 roku pracowała w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie (Polskim i Współczesnym), a od 1975 do 1983 w Teatrze Polskim w Szczecinie. W 1984 roku przeszła na emeryturę. W 2009 roku, mając 87 lat aktorka zagrała główną rolę w przedstawieniu pt. "Dawno temu dziś". Za rolę Babki w tej inscenizacji była nominowana do nagrody w prestiżowym plebiscycie teatralnym Pomorza Zachodniego pn. "Bursztynowy Pierścień". Z kolei w 2012 roku, mając 90 lat, aktorka wystąpiła w spektaklu: "Sedinum, prochy i rock and roll".
Nazwisko po mężu:
Gierszanin, używała zapisu dwuczłonowego: Maria Bakka-Gierszanin
Odznaczenia:
Zasłużony Działacz Kultury (1969), Złoty Krzyż Zasługi (1975), Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Szczecina (1977), Medal 40-lecia Polski Ludowej (1985), Złota Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego (2010), Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015).
Informacje dodatkowe - losy rodziny:
Jej ojciec był artystą malarzem, wykładał rysunek w szkole im. Mikołaja Reja w Warszawie, zaś matka Marii była polonistką w tej samej szkole.
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Historii Mówionej, relacja Marii Bakki-Gierszanin „Łucja”, Szczecin, 22 czerwca 2016 roku, rozmowę prowadziła Hanna Dziarska, Encyklopedia teatru polskiego (ETP), informacja o śmierci przekazana przez portal e-teatr.pl ("Szczecin. Zmarła Maria Bakka-Gierszanin, wieloletnia aktorka Teatru Polskiego. Miała 102 lata, 02.01.2025) oraz na Kontakt przez p. Izabelę Gierszanin.
Archiwum Historii Mówionej:
