Jerzy Rowiński

"Jurand"

szef sanitarny IV Rejonu Obwodu I WSOP, organizator i kierownik szpitala Tamka 30

porucznik korpusu sanitarnego

Peczeniżyn powiat Kołomyja, województwo stanisławowskie.

Marian - Barbara z domu Zielińska

Jego ojciec pracował w Koncernie Naftowym „Małopolska". Młody Jerzy podstawowe i gimnazjalne wykształcenie zdobywał w Wiedniu. Studia medyczne ukończył na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Karola w Pradze, w dniu 7 maja 1932 r. otrzymał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Od początku nauki najbardziej zainteresowany był działem chorób wewnętrznych, dlatego od czwartego roku studiów pracował dodatkowo jako pomocnik lekarza w Klinice Chorób Wewnętrznych, by móc w praktyce poznać sposób leczenia i opieki nad pacjentem.

Po powrocie do Polski od 1 lipca 1932 r. praktykował jako wolontariusz na oddziale wewnętrznym Szpitala Miejskiego w Białej Krakowskiej (w latach późniejszych Bielsko-Biała). Do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w Batalionie Rezerwy Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie powołany został w sierpniu 1932 r., tam przez 6 miesięcy zdobywał niezbędną wiedzę wojskową i został awansowany do stopnia starszego kaprala podchorążego. Następnie skierowano go na praktykę do 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich w Równem. Podczas półrocznego pobytu w tej jednostce kawalerii zdołał opanować trudną sztukę jazdy konnej, poznał tajniki funkcjonowania wojskowej służby zdrowA szczebla pułku oraz został awansowany do stopnia sierżanta podchorążego. Po odbyciu szkolenia wojskowego, w czerwcu 1933 r. rozpoczął specjalizację w dziedzinie chorób wewnętrznych na bazie Szpitala Powszechnego we Lwowie. Po trzech latach wyjechał do Wiednia, gdzie w najlepszych klinikach doskonalił swe umiejętności praktyczne w dziedzinie interny. Po rocznym stażu powrócił do kraju i w 1937 r. przed wojewódzką komisją egzaminacyjną w Katowicach zdał egzamin specjalizacyjny. Następnie prowadził w Białej dobrze prosperującą praktykę prywatną, okresowo zastępował również lekarzy Ubezpieczalni Społecznej. W trakcie zdobywania i pogłębiania swej wiedzy medycznej oraz prowadzenia praktyki lekarskiej był kilkakrotnie powoływany na ćwiczenia wojskowe rezerwistów, czego wynikiem była promocja do stopnia podporucznika rezerwy w maju 1935 r. W październiku 1938 r. został zmobilizowany i objął stanowisko lekarza 1. Pułku Strzelców Podhalańskich, wraz ze swoją jednostką uczestniczył w zajęciu Zaolzia. Do stopnia porucznika rezerwy awansowany w marcu 1939 r.

We wrześniu 1939 roku oficer-lekarz 3. Pułku Strzelców Podhalańskich 21. Dywizji Piechoty Górskiej Armii „Kraków". Przeszedł cały szlak bojowy swego pododdziału, w dniu 16 września 1939 r. uczestniczył w walce pod Koziejówką, gdzie zginał gen. bryg. Józef Kustroń, po czym dostał się do niemieckiej niewoli. Znalazł się w załodze szpitala dla jeńców w Jarosławiu, skąd 19 października 1939 r. zbiegł i przedostał się do Lwowa.

Pod sowiecką okupacją zatrudniony był jako lekarz zakładowy w Fabryce Czekolady „Branka", dodatkowo dorabiał dyżurując w miejskiej Poliklinice. Po agresji III Rzeszy na ZSRR przeniósł się do Warszawy. W1942 r. w kościele pw. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu zawarł związek małżeński.

W konspiracji od października 1942 roku - Armia Krajowa - 1. Dywizjon 7. Pułku Ułanów Lubelskich "Jeleń”

Warszawa ul. Tamka 25

"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Grupa Bojowa "Krybar" - Szpital Polowy w Domu Zgromadzenia Sióstr Szarytek ul. Tamka 30

Powiśle. 2 sierpnia 1944 r. dr Rowiński zorganizował szpital w Domu Sierot przy ul. Tamka 30 (przedwojenny "Dom Nędzy Wyjątkowej"). W okresie Powstania przez szpital przeszło ok. 1200 rannych i chorych. 6 września 1944 r. po upadku Powiśla Niemcy planowali wszystkich rozstrzelać, lecz po interwencji rannego żołnierza niemieckiego, leczonego w tym szpitalu, odstąpili od tego zamiaru. W kolejnych dniach podobne sytuacje zdarzyły się kilkukrotnie. Z powodu ostrzału przez sowiecką artylerię dr "Jurand" przeniósł szpital na zaplecze domu Tamka 30, do mającej grubsze mury fabryki czekolady i cukierków. 29.09.1944 r. w szpitalu ponownie pojawili się Niemcy chcący wszystkich rozstrzelać. Wobec tego doktor Rowiński udał się do dowódcy oddziału na terenie niemieckiego szpitala wojskowego na rogu ul. Solec i Czerwonego Krzyża (rezerwowy lazaret dla lekko rannych - Leichtkrakenreservelazarett), gdzie otrzymał rozkaz bezwzględnej ewakuacji szpitala do godziny 10-tej 30.09.1944 r. Na Krakowskim Przedmieściu u pułkownika Schmidta uzyskał obietnicę transportu na 1 października 1944 r. oraz otrzymał przepustkę dla 35 osób na wyjazd z Warszawy. 1 października 1944 r. na dwa samochody załadowano 57 osób, pozostało 13 niedołężnych starców, którym zostawiono odpis przepustki wraz z dopiskiem, że będą ewakuowani następnego dnia. Z chorymi i rannymi dotarł do Ołtarzewa. Tam rozlokował rannych i personel. 2.10.1944 r. jedna z sióstr pojechała dwoma wozami z przepustką od żandarmerii w Ożarowie na transport 17 osób (3 woźniców, 1 siostra, 13 starców), jednak po dotarciu na Tamkę zastała spalony budynek wraz z pozostawionymi starcami.

13.10.1944 r. wyjechał z pozostałymi przy nim 18 rannymi i personelem do majątku Piasecznica. Jednak z powodu przepełnienia, rozlokował chorych i personel w pobliskim Chodakowie. Cały szpital utrzymywała RGO w Sochaczewie. W grudniu 1944 r. został nominowany na kierownika szpitala dla warszawiaków - w dworku Chopina w Żelazowej Woli, jednak do tego nie doszło, gdyż 18.01.1945 r. teren ten zajęły odziały Armii Czerwonej.

8. Samodzielny Batalion Sanitarno-Medyczny, 42. Pułk Piechoty 11. Dywizji Piechoty. 11 listopada 1946 r. w stopniu majora objął stanowisko lekarza Gabinetu Fizjoterapii Szpitala Garnizonowego w Żarach, w styczniu 1947 r. został tam ordynatorem Oddziału Ogólno-Zakaźnego, jednocześnie do grudnia 1950 r. pełnił dodatkowo obowiązki przewodniczącego Garnizonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej. W tym czasie był jednym z filarów i głównych organizatorów żarskiej lecznicy wojskowej, jednocześnie w 1948 r. utworzył w tej miejscowości Stację Pogotowia Ratunkowego PCK. W1951 r. odszedł do Wojskowego Centrum Wyszkolenia Medycznego w Łodzi, gdzie awansował do stopnia podpułkownika (w 1956 r. pułkownika) i został wykładowcą Cyklu Organizacji i Taktyki Służby Zdrowia. W latach 1952-1958 kierował tam również Cyklem Chorób Zakaźnych i Epidemiologii Wojskowej. Czynnie uczestniczył w pracach organizacyjnych dotyczących utworzenia Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. W latach 1960-1967 sprawował w tej uczelni, na etacie generała brygady, obowiązki zastępcy kornendanta-rektora ds. organizacyjnych. Do rezerwy odszedł 25 lutego 1967 r. w związku z osiągnięciem 60 roku życia. Niemal do końca swoich dni czynny zawodowo, od 1952 r. pracował ponad czterdzieści lat jako lekarz ogólny w Poradni Rejonowej przy ulicy Leczniczej 6 (przeniesionej później na ulicę Niemcewicza 17) w Łodzi.

Krzyż Kampanii Wrześniowej, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Za bohaterską postawę w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. i podczas Powstania został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Łódź

Pochowany został 18 czerwca 1998 r. na Cmentarzu Wojskowym na Dołach w Łodzi.

W. Rosłoniec, Grupa "Krybar" Powiśle 1944, Warszawa 1989, s. 59; M. Wiśniewska, M. Sikorska, Szpitale powstańczej Warszawy, Warszawa 1991, s. 87-89; H. Jędrzejewska, Lekarze Powstania Warszawskiego 1 VIII - 2 X 1944, "Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego", suplement do t. CXLII, nr 10/2006, s. 99, J. Rowiński, Wspomnienia “25 dni na wypalonej Tamce”. Muzeum Powstania Warszawskiego - materiały biograficzne z zasobu Pokoju Kombatanta MPW - kopia arkusza ewidencyjnego Związku Powstańców Warszawskich z dn. 01.07.1992, na arkuszu późniejsza adnotacja o śmierci [sic!] w styczniu 2000 roku.