Powstańcze Biogramy - Jan Grzegorzewski

Pseudonim:

"Grzmot"

Funkcja:

rusznikarz

Stopień:

kapral, w trakcie powstania awansowany na wyższy stopień

Miejsce urodzenia:

Radom

Imiona rodziców:

Tomasz - Franciszka z domu Simonek

Wykształcenie i praca:

Ślusarz - spawacz

Przebieg służby wojskowej i udział w kampanii wrześniowej:

W 1925 roku powołany do odbycia służby czynnej, skierowany do I Pułku Lotniczego (1 plot) w Warszawie (lata 1925-1927). Podczas służby ukończył Szkołę Obsługi Lotniczej w Warszawie i kurs rusznikarski, a następnie (do końca okresu odbywania służby wojskowej) pełnił funkcję majstra silnikowego - płatowcowego. We wrześniu 1939 roku w I Pułku 'Radio' jako zastępca dowódcy plutonu kompanii dozorowania radiolotoniczej. Wzięty do niewoli niemieckiej, przebywał w Stalagu XVII A

Okres okupacji niemieckiej i udział w konspiracji 1939 -1944:

Po powrocie z obozu jeńców XVII A w 1941 roku do kraju do 1942 r. ukrywał się. W marcu 1942 roku przystąpił do pracy konspiracyjnej w OW PPS na Żoliborzu - rusznikasz i magazynier broni. Do jego zadań należało magazynowanie, uzupełnianie i konserwacja broni.

Adres zamieszkania przed Powstaniem:

Warszawa, ul. Krasińskiego

Oddział :

II Obwód "Żywiciel" (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - zgrupowanie "Żyrafa" - pluton 221

Szlak bojowy:

Żoliborz. Brał udział w walkach w rejonie ul. Niegolewskiego, Placu Henkla, ul. Krasińskiego - Twierdza Zmartwychwstanek

Losy po Powstaniu:

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu XI A Fallingbostel

Numer jeniecki :

45709

Losy po wyzwoleniu :

Po wyzwoleniu w Polskich Siłach Zbrojnych, przewodniczący Komitetu Powrotu do Kraju w Polskim Obozie Ośrodka Wojskowego nr 136 w Brunswiku, gdzie współpracował z Polską Misją Repatriacyjną. 27-07-1946 roku powrócił do kraju z terenu Niemiec (z anglosaskiej strefy okupacyjnej) i zameldował się w punkcie przyjęcia P.U.R (Państwowu Urząd Repatriacyjny) w Legnicy, podając jako cel podróży Żoliborz - ul. Krasińskiego.

Losy po wojnie :

Jako działacz PPS-u i komendant Milicji Socjalistycznej (Kolejowa 57 - "Parowozy") podejrzewał, że będzie represjonowany. Chociaż utrzymywał stały kontakt z rodziną i dorastającą córką, długo zwlekał z powrotem do Warszawy na Krasińskiego. Do domu powrócił na przełomie lipca i sierpnia 1946 roku, lecz według relacji córki, Wandy Grzegorzewskiej po mężu Zylm, od początku czuł się obserwowany. Chciał wyjechać z kraju. W październiku 1947 r. polecił córce przyspieszyć termin jej ślubu. Po uroczystości wyjechał do Wrocławia, gdzie miał nawiązać kontakt z osobą, która umożliwi mu dotarcie na Zachód.

Miejsce (okoliczności) śmierci:

Wrocław. Zginął tragicznie potrącony na chodniku przez samochód ciężarowy.

Miejsce pochówku :

Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Uwagi:

Według informacji rodzinnej na Powązkach Wojskowych pochowany pod błędnym imieniem „Janusz”. Napis epitafijny: „Janusz Grzegorzewski ps. „Grzmot”, lat 20„ [?] - kw. A-28 - 13 - 10. Stopień podawany w dokumentach PSZ po 1945 r. - sierżant, stopień podawany przez Grzegorzewskiego w życiorysie i deklaracji ZBoWiD - podporucznik (awans w maju 1944 lub na koniec powstania). Stopień podawany przez MPW: kapral. Taki sam stopień podaje Stanisław Podlewski w ”Rapsodii Żoliborskiej"

Źródła:

MPW-baza uczestników PW, MPW-ankieta, archiwum rodzinne. Skany dokumentów z archiwum rodzinnego p. Wandy Grzegorzewskiej - Zylm udostępniła p. Monika Zylm - Kosiedowska

Publikacje :

Stanisław Podlewski w ”Rapsodia Żoliborska"

Jan Grzegorzewski

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter