Pseudonim:
"Szczerbiecki"
Data urodzenia:
1912-03-29
Stopień:
plutonowy podchorąży - kapral podchorąży
Pseudonimy:
"Roman", "Szczerbiecki"
Wykształcenie i działalność do 1939 r. :
W Łodzi ukończył Seminarium Nauczycielskie im. Ewarysta Estkowskiego. Naukę kontynuował do 1934 na Oddziale Łódzkim Wolnej Wszechnicy Polskiej (Wydział Pedagogiczny). Potem pracował jako nauczyciel i wychowawca w Łodzi. Organizował też letnie kolonie dziecięce i młodzieżowe. W 1935 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie kontynuował studia (do 1938 uczył się w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie). Pracę dyplomową (1938) napisał na temat: Środowisko podsądnych warszawskiego Sądu dla Nieletnich. W Warszawie podjął pracę w Instytucie Spraw Społecznych m.in. jako kurator w sądzie dla nieletnich, a od 1937 r. w Ministerstwie Opieki Społecznej. Wraz z żoną i dwójką dzieci mieszkał na warszawskiej Ochocie.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Delegatura Rządu na Kraj - pełnił funkcję okręgowego kierownika opieki społecznej w Okręgowej Delegaturze Rządu RP na województwo łódzkie. Brał czynny udział w konspiracji i tajnych pracach opiekuńczo-wychowawczych. We wrześniu [1939] w Warszawie pełnił funkcję prezesa IV Okręgu Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej (Wola, Czyst, Powązki, Koło). W konspiracji w ZWZ - PZP - AK. Wraz z Zofią Kossak-Szczucką pracował w Wydziale Ochrony Człowieka w Społecznej Organizacji Samoobrony (SOS), a po aresztowaniu Szczuckiej, przejął jej funkcję kierownika w tym wydziale. Od 1941 roku, kiedy Niemcy wydali zgodę na działalność prowadzonej przez Polaków Rady Głównej Opiekuńczej, aktywnie działał w jej strukturach jako inspektor Rady Miejskiej Opiekuńczej w Warszawie w Wydziale Organizacji i Inspekcji Sekcji Kwalifikacji i Rozdziału Świadczeń. W tym samym 1941 roku, Helena Radlińska z Rajchmanów ps. Helena Orsza zobowiązała go do przygotowania tajnego kompletu studiów z zakresu pedagogiki społecznej, który nadzorował do 1944. Od 1941 do 1944 był też wykładowcą pedagogicznych kursów dokształcających finansowanych przez Tajne Stowarzyszenie Uczestników Walki o Szkołę Polską pod kierownictwem Józefa Czesława Babickiego.
Adres zamieszkania przed Powstaniem:
Warszawa, ul. Mątwicka 3 (Ochota)
Oddział:
Armia Krajowa - zgrupowanie "Leśnik", następnie zgrupowanie "Róg" - 104. kompania Związku Syndykalistów Polskich - VI pluton (pirotechniczny) – szef grupy: ppor. Jerzy Konopczyński „Wiktor”. Od 10 sierpnia 1944 r., początkowo przy ul. Świętojerskiej, a następnie przy ul. Nowomiejskiej, razem z kolegami z plutonu zajmował się m. in. produkcją granatów oraz butelek zapalających. Na Starówce grupa produkowała 120 granatów dziennie i min.
Szlak bojowy:
Wola - Stare Miasto - kanały - Śródmieście
Odniesione rany:
Dwukrotnie ranny podczas Powstania
Losy po Powstaniu:
Opuścił Warszawę z ludnością cywilną, drogą przez obóz przejściowy w Pruszkowie (Dulag 121), z którego udało mu się wydostać. Dowiedziawszy się, że jego rodzina nie przebywa już w Nieborowie, rozpoczął poszukiwania. Odnalazł ją Łyszkowicach – miejscowości położonej niedaleko Łowicza. Na miejscu zatrudnił się w zakładzie „Zuckerfabrik & Raffinerie ”Irena" AG (Cukrownia i Rafineria „Irena”) na stanowisku robotnika kampanijnego. Udało mu się zjednać zarządcę cukrowni – Niemca, który zgodził się przeznaczyć dla wysiedlonych z Warszawy i przebywających w obozie Durchgangslager 121 znaczne ilości cukru i marmolady. Korzystając z samochodów ciężarowych Wehrmachtu, udało mu się zorganizować około piętnastu transportów prowiantu oraz koców i odzieży do Pruszkowa. Transporty przybywały do obozu od października do grudnia 1944 r. Henryk Dinter otrzymywał od władz niemieckich imienne przepustki w języku niemieckim i polskim, dzięki którym transporty i niesienie pomocy więźniom Dulagu 121 było możliwe. W tej działalności pomagała mu Maria Tyszkiewicz – jego najbliższa współpracownica w okresie okupacji oraz przełożona polskiego personelu sanitarnego w obozie Dulag 121.
Losy po wojnie:
Po zakończeniu II wojny światowej udał się do Łodzi, gdzie w 1945 został dyrektorem Centrum Szkolenia Pracowników Opieki Społecznej. W 1949 uzyskał tytuł magistra na podstawie pracy Program, formy i metody szkolenia państwowych referentów opieki społecznej. Po przekształceniach był dyrektorem Ośrodka Szkolenia Pracowników Socjalnych (do 1953). Potem pracował w sektorze szkolnictwa – do 1955 pełnił funkcję dyrektora zakładu wychowawczego w Grodkowie. W 1955 wrócił do Łodzi, gdzie wykładał w liceum nauczycielskim i był dyrektorem szkoły. Od 1967 do 1968 był pierwszym dyrektorem Policealnego Studium Pracowników Socjalnych, a w 1972 przeszedł na emeryturę, na której intensywnie działał społecznie. W 1972 wydał beletryzowane wspomnienia z Powstania Warszawskiego pt. „Patrząc na warszawską Nike...”. Opublikował też prace o Łodzi: Dzieje wielkiej kariery. Łódź 1332-1860 (Wydawnictwo Łódzkie 1965) i Spod czarnych dymów. Łódź w latach 1861-1918 (Wydawnictwo Łódzkie 1978)
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Wojska po raz 1, 2, 3 i 4, Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy (pośmiertnie).
Miejsce pochówku:
Łódź, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski przy ul. Ogrodowej 43, sektor 1-K1, rząd C, grób 8
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, archiwum Środowiska "Leśnik", Archiwum Stanisława Dintera - Sylwetki, Muzeum Dulag 121 w tym legitymacja tymczasowa z dnia 11.08.1944 wystawiona dla plut. pchor. "Romana" (Henryka Stanisława Dintera) z podpisem ppor. "Wiktora" (ppor. Jerzego Konopczyńskiego) w zastępstwie dowódcy kompanii por. "Wrońskiego" (por. Kazimierza Puczyńskiego „Wroński”).
Literatura:
Irena Lepalczyk, Dinter Henryk Stanisław, w: Praca Socjalna, nr 1/2018, s.130-132, ISSN 0860-3480
