Helena Kłosowicz

"Monika"

sanitariuszka patrolowa

strzelec

Pohulanka koło Pruszkowa

Bolesław - Józefa z domu Krygier

Czyżkowska

W 1914 r. została wywieziona wraz z rodzicami do Rosji, gdzie przebywała do 1919 roku.

W 1932r. ukończyła Gimnazjum Żeńskie Zofii Matyrkowej w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 35. W 1935r. ukończyła trzyletni kurs grafiki stosowanej przy Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie przy ul. Chmielnej. Pracę zawodową rozpoczęła w 1936r. w firmie Gąsecki i Synowie w dziale propagandy jako kierowniczka sekcji prasowej. W tym samym roku rozpoczęła również studia na Wydziale Dziennikarskim Akademii Nauk Politycznych. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Grafiki.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. komendantka punktów sanitarnych dla ludności cywilnej w Warszawie na Mokotowie. Była ranna i przebywała w Szpitalu Ujazdowskim.

Armia Krajowa - XII zgrupowanie im. Łukasińskiego - oddział por. "Gozdawy" (batalion im. Stefana Czarnieckiego) - 6. kompania

Warszawa ul. Pańska 37

Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Sienkiewicz", następnie odcinek "Kuba"-"Sosna" - batalion "Łukasiński" - 1. kompania "Troki"

Stare Miasto do 2.09.1944 r.

Wyszła z miasta wraz z ewakuowanymi rannymi (ok. 18.09.1944). Do Warszawy powróciła 23 stycznia 1945 roku.

Urzędniczka Ministerstwa Ziem Odzyskanych. Autorka pomnika Gloria Victis - monumentu upamiętniającego żołnierzy Armii Krajowej poległych w czasie okupacji niemieckiej i Powstania Warszawskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Konkurs na projekt pomnika zorganizowano w lutym 1946. Po rozpatrzeniu kilkunastu zgłoszonych propozycji do realizacji wybrano projekt opatrzony godłem „Monika”. Autorką okazała się Helena Kłosowicz ps. Monika z batalionu „Łukasiński”. Budowę powierzono zakładowi kamieniarsko-artystycznemu Braci Koziańskich, pod nadzorem projektantki. Pomnik w formie wysokiego obelisku z czarnego marmuru u wierzchołka kończył się urną i narożnikami z różowego marmuru. Na czterech bokach granitu widnieją napisy z brązu: „Żołnierzom Armii Krajowej poległym za wolność” – „1939 – 1944” – „Powstanie Warszawskie 1.VIII – 2.X.1944” – „Gloria Victis”. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika przez regenta Cmentarza Wojskowego, księdza M. Żemralskiego, odbyło się 1 sierpnia 1946 r., w drugą rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.

Pruszków, ul. Sienkiewicza 2 m. 12

Krzyż Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

Pruszków

Od 1940 r. w ZWZ-AK, od wiosny 1942 r. w Batalionie im. W. Łukasińskiego, 1 kompania „Troki” por. „Zdana”. W jej mieszkaniu przy ulicy Pańskiej 36 odbywały się odprawy dowództwa, szkolenia sanitarne, wojskowe, czyszczenie broni i rozdział prasy podziemnej. Gdy wybuchło Powstanie sta­wiła się w kwa­te­rze przy ul. Dłu­giej 29 (w budynku Hotelu Pol­skiego) jako patro­lowa sani­ta­riuszka w 1 kom­pa­nii sztur­mo­wej brała udział w wal­kach na odcin­kach: Pawiak - Gęsiówka - Bank Pol­ski -„Rygiel” - Szpi­tal Mal­tań­ski (na tyłach szpitala) - Pasaż Simonsa. W Pasażu Simonsa ciężko ranny został kpt. „Zdan”, któ­rym opie­ko­wała się, prze­no­sząc go przy pomocy żoł­nie­rzy do szpi­tala przy ul. Dłu­giej 16, a w końcu przy ul. Dłu­giej 7. Po opuszczeniu Starego Miasta przez oddziały powstańcze 2.09.1944 r. do szpi­tala weszły oddziały niemieckie wymordowując ran­nych i pod­pa­la­jąc szpi­tal. Nielicznych ocalałych, w tym ran­nego „Zdana” udało się wynieść na dzie­dzi­niec szpi­talny. Stąd skierowani pieszo w pochodzie wraz z per­so­ne­lem lekar­skim i pie­lę­gniar­skim dotarli do pl. Zam­ko­wego (po dro­dze Niemcy strze­lali, bili, kopali i dobi­jali ran­nych - wg relacji świadków z grupy 300 osób pozo­stało zale­d­wie 30). Na rogu Mariensz­tatu Niemcy posta­wili kpt. „Zdana”, „Monikę” oraz „Dankę” pod ścianą z zamia­rem roz­strze­la­nia, od śmierci ura­to­wał ich Niemiec, dr Mul­ler. „Zdana” kazał zanieść na noszach do zor­ga­ni­zo­wa­nego szpi­tala przy Semi­na­rium oo. kar­me­li­tów, natomiast „Monice” i „Dance” pole­cił zająć się ran­nymi. Dużą odwagą odzna­czył się i pomocy udzie­lił pro­boszcz kościoła oo. kar­me­li­tów, ks. Wiśniew­ski; „Monika” otrzy­mała od władz nie­miec­kich zezwo­le­nie na utwo­rze­nie ekipy sani­tar­nej, na mocy któ­rego poszła wraz z innymi na Sta­rówkę, skąd udało się im wynieść i uratować około 36 osób niedobi­tych lub popa­rzo­nych i przetransportować do wspomnianego szpitala. 18 września 1944 r. udało się Helenie Kłosowicz wraz z ekipą wywieźć z Warszawy samochodem ciężarowym 3 rannych kleryków, kpt. „Zdana” (po amputacji nogi) i kilka osób do szpitala w Tworkach, a następnie do Pruszkowa, 23.01.1945 r. powróciła do Warszawy. Wymieniona we wspomnieniach: AHM: Stanisława Orlikowska oraz AHM: Zbigniew Witczyk

Muzeum Powstania Warszawskiego, baza uczestników PW, Fundacja im. gen. Elżbiety Zawackiej - teczka osobowa Heleny Kłosowicz, IPN GK 182/35 t. 1: Zeznanie Heleny Kłosowicz o zbrodniach popełnionych przez Niemców w powstańczym szpitalu przy ul. Długiej 7 w Warszawie złożone pod przysięgą 18 kwietnia 1946 r. w Warszawie : Nr 74 - Sygn. 1100/z/VI, k. 1474; Dnia 18.IV.1946 r. w Warszawie SOS H. Wereńko, przesłuchała niż. wym. świadka. Świadek: HELENA KŁOSOWICZ z d. Czyżkowska, ur. 11.III.1911 r., absolwentka Akademii Sztuk Pięknych, zam. w Pruszkowie, ul. Sienkiewicza 2 m. 12. "Brałam udział w powstaniu warszawskim 1944 r. jako sanitariuszka w batalionie im. Chrobrego pod pseudonimem „Monika” od dn. 1.VIII.1944 r. Od dnia 18.VIII.44 r. przeszłam do linii i brałam udział w akcji z bronią w ręku. W dniu 23 sierpnia 1944 r., po otrzymaniu rany przez dowódcę majora Zdana (pseudonim), na własną prośbę wróciłam do sanitariatu. Zaczęłam pracować jako sanitariuszka w szpitalu polowym powstańców przy ulicy Długiej nr 16. ..."

Robert Bielecki: "Długa 7 w Powstaniu Warszawskim" Warszawa: Wizja Press & IT, 2010.