Data urodzenia:
1912-02-07
Funkcja:
dowódca batalionu
Stopień:
rotmistrz rezerwy kawalerii - cichociemny
Miejsce urodzenia:
Urdomin powiat kalwaryjski
Imiona rodziców:
Witold - Halina z Kryńskich
Wykształcenie (w tym wojskowe):
Wiosną 1918 r. po przeprowadzce rodziny do Warszawy uczęszczał do Gimnazjum im Władysława IV, a następnie do gimnazjum w Kutnie, członek Związku Harcerstwa Polskiego. Ukończył we Lwowie 1. Korpus Kadetów im. Marszałka Piłsudskiego i w Grudziądzu Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Także w Grudziądzu pisał wiersze i był wydawcą pisma "Tętent"
Udział w wojnie obronnej 1939:
W 1939 dowódca plutonu łączności w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich im. Bolesława Mościckiego walczącego w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii. Po ciężkich walkach pod Olszewem jego pluton przebił się do Wołkowyska, gdzie wszedł w skład 11 szwadronu tego pułku. Po napaści sowieckiej na Polskę 17 września walczył przeciwko Armii Czerwonej pod Grodnem i przebił się następnie na Litwę. Internowany w obozie w Rakiszkach skąd 27.11.1939 r. udało mu się zbiec wraz z dowódcą 11. szwadronu rtm. Wincentym Chrąszczewskim i przedostać do Wilna, gdzie nawiązał kontakty konspiracyjne z ZWZ.
Nazwiska konspiracyjne:
Tomasz Sulikowski, Aleksander Wasilewski, Włodzimierz Rzeczycki
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od listopada 1939 r. w wileńskim Okręgu Związku Walki Zbrojnej. W lutym 1940 r. wysłany jako łącznik do Warszawy jednak pochwycony przez Sowietów na granicy w okolicach Oszmiany i wywieziony do gułagu w Kargopolu w rejonie Archangielska. Po ataku Niemiec na ZSRR i amnestii dla więźniów polskich, od listopada 1941 r. był oficerem w szwadronie przybocznym gen. Władysława Andersa, dowódcy Armii Polskiej w ZSRR. Po dotarciu z gen. Andersem przez Bagdad, Suez, Durban, Rio de Janeiro i Nowy Jork do Wielkiej Brytanii został przeszkolony w zakresie dywersji i odbioru zrzutów oraz zaprzysiężony we wrześniu 1943 r. W nocy z 16 / 17 kwietnia 1944 r. przerzucony na spadochronie do kraju w ramach operacji lotniczej "Weller 10" wraz z trzema cichociemnymi na placówkę odbiorczą o kryptonimie "Przycisk” w okolicach Żyrardowa z przydziałem do Komendy Głównej Armii Krajowej, w której wykonywał zadania jako oficer operacyjny V Oddziału (Łączność) - Wydział odbioru zrzutów V-S ("Syrena", "Import", "M II Grad"), a następnie w I Oddziale (Organizacyjnym), gdzie awansował do stopnia rotmistrza.
Oddział:
Na Mokotowie był początkowo oficerem taktycznym 5. Rejonu, następnie dowódcą batalionu "Ryś", zastępcą dowódcy połączonych batalionów "Oaza-Ryś" i zastępcą dowódcy pułku "Waligóra". Po przejściu kanałami do Śródmieścia był p.o. dowódcy zgrupowania "Mokotów".
Szlak bojowy:
Mokotów - Sadyba - Mokotów - kanały - Śródmieście Południe
Odniesione rany:
Ranny i kontuzjowany
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari V klasy
Losy po Powstaniu:
Wyszedł z miasta z ludnością cywilną. Pozostał w konspiracji jako oficer KG AK, początkowo w Referacie przerzutów powietrznych, a następnie w III Oddziale (Operacyjnym), awansowany do stopnia majora. Aresztowany przez Niemców w Częstochowie (siedziba KG AK) 28 lub 29 grudnia 1944 r. i wywieziony do obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen, a następnie do Dory, gdzie doczekał wyzwolenia.
Losy po wojnie:
Od wiosny 1945 r. oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W Londynie pracował także w zarządzie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, był wiceprezesem oddziału SPK na Wielką Brytanię. Wobec braku poparcia dla sprawy polskiej u niedawnych aliantów planował emigrację do Maroka. Za namową ministra spraw wewnętrznych Rządu RP na Uchodźstwie gen. Romana Odzieżyńskiego powrócił z jego rozkazami 29.07.1949 do kraju. Używał wówczas nazwiska Tomasz Sulikowski. Aresztowany przez UB 13.08.1951 r. w Krakowie i przewieziony do Warszawy. Skazany 30.04.1953 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie pod przewodnictwem ppłk. Mieczysława Widaja pod zarzutem szpiegostwa na karę śmierci, utratę praw publicznych i utratę mienia. Dowodów na działalność szpiegowską nie przedstawiono. 31.08.1953 Najwyższy Sąd Wojskowy utrzymał karę śmierci, a 06.08.1953 Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Andrzej Czaykowski w śledztwie milczał.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zamordowany w więzieniu mokotowskim w Warszawie. W egzekucji uczestniczył członek składu sędziowskiego por.Stefan Michnik. Miejsce pochówku jest nieznane, prawdopodobnie Służew. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze "Na Łączce".
Źródła:
MPW-baza uczestników PW. Fot. MPW-IK/1184, zbiór Stanisława Kopfa oraz ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
