Na nowej wystawie czasowej prezentujemy papierowe laleczki pochodzące z liczącej 500 elementów kolekcji. Stworzyła je podczas okupacji artystka Janina Giedroyć-Wawrzynowicz dla swojej córki Róży, aby odwrócić uwagę dziewczynki od ponurej rzeczywistości. Wystawa jest wstępem do serialu animowanego.
Kochałem tak jak ty zapewne,
ale mi serca dano skąpo
na miłość moją niepotrzebną,
bowiem stawały nad epoką,
której imiona dajesz teraz
olbrzymia śmierć i przerażenie.
Nie żebym uląkł się lub płakał,
nie żebym czekał już skazany
na trwałość kruchą — szukam w gwiazdach
zarysu twego. Między nami
jak dłonie dwie złączone są
pamięci nasze i miłości,
a jeden tylko wspólny dom,
który nade mną w tobie rośnie.
Tadeusz Gajcy, „Do potomnego” (fragment)
W 2010 roku Muzeum Powstania Warszawskiego kupiło liczącą 500 elementów kolekcję oryginalnych papierowych laleczek. Stworzyła je w czasie okupacji artystka Janina Giedroyć-Wawrzynowicz dla swojej córki Róży, aby odwrócić uwagę dziewczynki od wojennej codzienności. Precyzyjnie malowane na papierze akwarelowym laleczki ukazują mieszkańców jednej kamienicy.
Znalezienie właściwej formy artystycznej, za pomocą której moglibyśmy odpowiednio pokazać tę kolekcję, zajęło nam wiele lat. Chcieliśmy, aby sposób prezentacji odzwierciedlał poprzednie przeznaczenie wyciętych z papieru postaci – żeby tak samo jak kiedyś przenosiły one widzów w niezwykle barwny, bogaty świat.
Papierowe laleczki, które teraz możemy oglądać na wystawie, zostaną bohaterami serialu animowanego opowiadającego o rodzinie i sąsiadach z jednej kamienicy w czasie okupacji oraz Powstania Warszawskiego. Spojrzymy na świat dawnej Warszawy oczami 17-letniej Helki Malinowskiej i jej przyjaciół.
Pomysł narodził się z chęci wsparcia młodych ludzi, osamotnionych podczas izolacji spowodowanej pandemią, której realia przypominały te okupacyjne – zajęcia i wykłady zostały przeniesione do przestrzeni wirtualnej, gdyż nie można było bezpiecznie się spotykać; wszyscy musieli sobie radzić z nieustającym poczuciem zagrożenia oraz strachem przed chorobą i śmiercią bliskich osób.
Serial będzie opowieścią o codzienności w czasach wojennej próby poprzez porównanie do obecnego życia młodych ludzi w okresie pandemii, tak samo pełnego lęku, niepokoju, niebezpieczeństw. Będzie mówił o tym, że mimo nieustannej presji, ograniczeń i trudności nawet w tak niekorzystnych warunkach jak okupacyjne realia można było być kimś – realizować swoje pasje i marzenia, planować, tworzyć, kochać, uczyć się. Dzisiaj młodzi ludzie wkraczają w dorosłość w poczuciu niepewności co do tego, jak potoczą się losy świata i ich najbliższych – podobnie czuli się ich rówieśnicy w trakcie II wojny światowej.
Być może opowieść ta pomoże komuś uświadomić sobie, że z trudnej sytuacji można wyjść obronną ręką, że to nie jest koniec świata – bo tak już kiedyś było, wyjątkowo trudne sytuacje się zdarzały, mimo to nasi dziadkowie i pradziadkowie, którzy podczas okupacji byli młodymi ludźmi, nie poddawali się, działali, tworzyli podziemne państwo, a później walczyli w imię swoich wartości w Powstaniu.
Wybraliśmy formę animacji, ponieważ pozwala ona opowiedzieć i zwizualizować historie niemożliwe do przedstawienia innym sposobem. Dzięki niej można ukazać wszystkie ważne emocje, wydarzenia oraz doświadczenia, nawet takie jak brutalność i groza czasu wojny.
Wystawa „Hello Helka” jest preludium do serialu, biletem wstępu do tego świata. Papierowe laleczki z okresu okupacji pokazujemy w kamienicach i wnętrzach zaprojektowanych przez znaną wrocławską artystkę Kasię Kmitę, która specjalnie na tę okazję stworzyła i wycięła z papieru dawne warszawskie mieszkania, kawiarenki i sklepiki. Mamy nadzieję, że ta fascynująca rzeczywistość zauroczy was swoim malarskim klimatem – niech każdy znajdzie w niej miejsce dla siebie i swoich marzeń.
Wystawę będzie można zwiedzać w Muzeum Powstania Warszawskiego od 28 lipca 2021 r. Wstęp w cenie biletu.
Zachęcamy do udziału w warsztatach „Papier, nożyce, miasto” towarzyszących wystawie.
