David Patison Lambert

• Proszę powiedzieć jak się pan nazywa, gdzie i kiedy pan się urodził?

David Lambert, born 27th of June 1924, Scotland.David Lambert, urodzony 27 czerwca 1924 roku w Szkocji.

• Proszę powiedzieć, w jakiej jednostce pan był w czasie wojny i jaki pan miał stopień i jaką pełnił pan tam funkcję?

148 squadron Royal Air Force, Halifax, Bournemouth. I was a near gunner on special duty. I was flight sergeant.148 dywizjon RAF-u, Halifax w Bournemouth. Byłem sierżantem lotnictwa, strzelcem na służbie specjalnej.

• Kiedy pan wstąpił do lotnictwa?

1943.W 1943 roku.

• W jakich operacjach brał pan udział przed sierpniem 1944?

I started off in RAF bombing command dropping bombs on Germany. Then I moved over to North Africa, to special duties squadron 624 and we dropped secret agents and supplies in southern France, Yugoslavia, Greece, Italy. And then I moved from 624 squadron in Bleeda in North Africa across to Brindisi to join 148 squadron and from there on dropping supplies again in Italy and in Warsaw and in Greece.Na początku zacząłem latać dla dowództwa bombowego RAF, bombardując Niemcy. Potem przeniosłem się do dywizjonu 624 w Północnej Afryce, gdzie przerzucaliśmy tajnych agentów oraz zapasy do południowej Francji, Jugosławii, Grecji i Włoch. Następnie przeniosłem się do Brindisi do dywizjonu 148, od tamtej pory zrzucałem zapasy we Włoszech, Warszawie, Grecji.

• Czy spotykał pan w czasie wojny Polaków?

I met Polish people before the war, because quite a lot of the Polish people came across when the war started. There were a lot of the army people I met them at different social functions that we had for them.Spotkałem Polaków przed wojną. W zasadzie poznałem ich gdy wybuchła wojna, wielu żołnierzy poznałem na różnego rodzaju spotkaniach i przyjęciach.

• A jak oceniał pan polskich żołnierzy i lotników?

They were very very friendly. We got on very well. Byli bardzo przyjaźni, mieliśmy ze sobą bardzo dobry kontakt. I had very little dealings militarily with the soldiers. But the polish squadron was on the same air field in Brindisi and I met them quite often and they were excellent.Niewiele miałem z nimi do czynienia jako z żołnierzami, natomiast znałem polskich lotników w Brindisi, gdzie stacjonował polski dywizjon, i oni byli wspaniali.

• Czy był pan wówczas świadomy sytuacji politycznej, jaka jest w Europie, a zwłaszcza sytuacji w której znalazła się Polska?

Yes, by what we’ve heard from people.Tak, dzięki temu co słyszałem od ludzi.

• I co oni panu tłumaczyli?

It was huge [niezrozumiałe] to support the Russians or the Germans and I think we felt that Poland was in very difficult position but we tried to do our best.Niewłaściwe było wsparcie i Sowietów i Niemców i Polska znalazła się w bardzo trudnej sytuacji, ale próbowaliśmy zrobić co w naszej mocy.

• Czy posiadaliście informacje na temat warunków w jakich ludzie tutaj żyją?

Only what we’ve heard from the people.Wiedzieliśmy to, co usłyszeliśmy od innych.

• Gdzie pan stacjonował latem 44 roku?

Brindisi.W Brindisi.

• A kiedy i jak dowiedział się pan o wybuchu powstania w Warszawie?

Well, again just through the radio reports, you know, and then of course we got the briefing and that was it.Najpierw słyszeliśmy sprawozdania w radio, a potem, oczywiście na odprawie.

• Jak wyglądało to spotkanie w pokoju operacyjnym?

It's top secret.Tajemnica wojskowa.I remember there was a street map of Warsaw shown, enlarged of course and the square I didn't know the name of, shown to us and we were told to drop our supplies in that area from height of 800 feet and we were also told there had been, in some of the previous operations some of the crews had failed to get off through numerous excuses and we were told if we didn't get off we would be up before the Winston Churchill, the prime minister in the morning.W pokoju operacyjnym była mapa Warszawy, a na niej zaznaczony kwadrat, który pokazywał gdzie mamy zrzucić zapasy z wysokości 800 stóp. Powiedziano nam również, że w poprzednich planowanych operacjach niektórzy członkowie załogi z różnych powodów nie wystartowali i że jeśli my nie wyruszymy to rankiem staniemy przed premierem Winstonem Churchillem.

• Ile razy pan leciał nad Warszawą?

Twice.Dwa razy.

• Czy pamięta pan konkretne daty?

Do you remember the dates?My memory is not that good. It was in August 1944. That's all I can see. I don’t have my log book with me.Moja pamięć już nie jest tak dobra, ale wiem, że to było w sierpniu '44. Nie mam ze sobą dziennika pokładowego.

• Czy te oba loty jakoś się różniły?

On the second one there were only 2 of the 3 squadron returning. All the rest crashed to something. The first was easier.Po drugim locie wróciły tylko dwa z trzech dywizjonów. Reszta się rozbiła. Pierwszy lot był łatwiejszy.

• Czy doznaliście jakichś uszkodzeń w czasie tych lotów?

Very much damage. The second time when we came back we didn't know at all that the aircraft was serviced in Italy but there was a cannon [imbedded. There used to be a steel plate at the back of the pilot and there was a cannon imbedded there which didn't exploded, otherwise we wouldn't be here.Bardzo dużo. Za drugim razem, gdy wracaliśmy nie wiedzieliśmy, że samolot miał przegląd we Włoszech i zostało zainstalowane działko. Za pilotem była stalowa płytka. tam było zainstalowane działko i i gdyby eksplodował to nie byłoby nas tutaj.

• Czy mógłby pan opisać taki lot począwszy od wylotu z Brindisi – jak długo on trwał, na jakie bezpieczeństwa się natykaliście i w jakich okolicach?

Overall time was aproximately ten and a half hours. The dangers on the way there were anti-aircraft fire and the night fighters.Lot trwał dziesięć i pół godziny a największym niebezpieczeństwem w drodze była obrona przeciwlotnicza oraz nocne myśliwce niemieckie.

• Czy były odcinki trasy bardziej niebezpieczne i inne, takie na których było łatwiej?

You've got to understand that I was inside the aircraft, I saw very little of what was going on outside. All I knew is that was when the aircraft was going after them we could kill them.Musicie sobie uświadomić, że ja byłem wewnątrz samolotu i niewiele widziałem, co się dzieje na zewnątrz. Wiedziałem tylko, że samolot leci za wrogim i możemy ich zabić.

• Czy istotne były również warunki pogodowe, jak to wyglądało?

Very important because if the weather was bad there was little we could do, I mean if you were at flying height and then you had to come down to eight hundred feet to drop your supplies if the weather was unsuitable it was an impossible task, really. However that was the pilot and navigator's job not mine.Bardzo istotne ponieważ gdyby pogoda była zła byłoby niewiele do zrobienia. Chodzi o to, że gdy jest się na wysokości lotu i trzeba zejść na wysokość ośmiuset stóp by dokonać zrzutu, to przy złej pogodzie jest to niemożliwe. W każdym razie to było zadanie nawigatora i pilota.

• Ile samolotów wylatywało naraz w takim jednym locie i ile wracało?

I really don’t remember the number of aircrafts available and the amount of supplies that were required but I would say from our squadron anything from 8-10 but you never knew – some nights there were only two or three, the other night there was the whole squadron. Nie pamiętam dokładnie liczby samolotów i zrzutów jakie były wymagane, ale myślę, że z naszego dywizjonu to było od ośmiu do dziesięciu samolotów. Nigdy nie było wiadomo dokładnie - w niektóre noce leciały tylko dwa lub trzy, w inne cały dywizjon.

• Czy lataliście wówczas grupą czy się raczej rozdzielaliście? Jak było bezpieczniej?

Mainly individually. It wasn't like a thousand bombs a raid where you had to be in formation.But no no – just individually.Głównie indywidualnie. To nie było tak, jak w nalocie z tysiącem bomb, gdzie trzeba było lecieć w formacji.

• Czy byliście po drodze ostrzeliwani przez Niemców i Rosjan?

Were you shoot at by the Germans or Russians on the way?Yes.Tak.

• Czy nie budziło to zdumienia, że sojusznicy was ostrzeliwują?

Of course we were annoyed to the thought that we had to fly all that distance and back to Italy, therefore we couldn’t land in Russia and refuel. That was the sore point with us.Byliśmy źli, ze musimy lecieć całą tę trasę i z powrotem do Włoch, że nie mogliśmy wylądować po sowieckiej stronie i uzupełnić zapasu paliwa. To był nasz słaby punkt.

• Co pan widział nadlatując nad Warszawę?

I have no idea, I couldn't see.Niewiele widziałem.

• A jak wyglądały pana zadania?

I had to make sure that all the packages an canisters were all ready to be connected up to the parachutes and ready for dispatching it in the hole in the floor.Moim zadaniem było upewnić się, że pakunki były przytwierdzone do spadochronów i gotowe do zrzutu przez dziurę w podłodze.

• Czy wiedział pan co się znajduje w tych zasobnikach?

No.

• Z jakiej wysokości dokonywaliście zrzutów?

Eight hundred feet.Osiemset stóp.

• Czy to było niebezpieczne, zejście do takiego poziomu?

Yes, because of the high buildings.Tak, ze względu na wysokie budynki.

• Czy pamięta pan w jakie miejsce dokonywaliście tych zrzutów?

Yes.What was that?Only so much as knowing it was a town square, was all we were told.Wiedzieliśmy tylko, ze to był jakiś plac, tylko tyle nam powiedzieli.

• Czy zdawaliście sobie sprawę z tego jak bardzo tu jesteście oczekiwani, jak te zrzuty są ważne tutaj?

Oh,yes,oh yes.Tak.

• Czy mieliście później jakieś informacje czy te zrzuty, których dokonywaliście dotarły do rąk powstańców?

No, no, no, no.Nie. Individual drops from individual aircraft weren't identified to whatever aircraft.Trudno było rzeczywiście zidentyfikować, który samolot gdzie i co zrzucił.

• Czy droga powrotna była równie trudna tak jak sam lot do Warszawy? Były jakieś inne trudności?

No routes over enemy territory are easy.Nie ma takiej drogi nad terytorium nieprzyjaciela, która jest łatwa.

• Czyli również byliście ostrzeliwani cały czas?

Not all the time, you had parts where there was nothing and then you just ran into it again. It depended where the enemies' armaments were.Nie cały czas, były odcinki gdzie nic się nie działo, a potem znów wpadaliśmy w ostrzał. Zależało to od tego, gdzie znajdowało się uzbrojenie wroga.

• Czy w momencie gdy lądowaliście w Brindisi, czy to było z dużym poczuciem ulgi, że misja już się skończyła?

Landed back,oh God it's wonderful. Gdy wylądowaliśmy, boże, to było cudowne.The only sad thing was that a lot of our friends didn't come back.Smutne jedynie było to, że tylu naszych przyjaciół nie wróciło.

• Czy piloci jakoś świętują udaną misję?

From the sortie no, because that was ten and a half hours and it wasn't just ten and a half hours, I mean we had briefing and everything else before and debriefing afterwards so the first thing we were heading for was our bed.Nie w przypadku tej operacji, ponieważ poza tymi 10,5 godzinami lotu przedtem mieliśmy odprawę, żeby nas poinformować gdzie lecimy itd. I po powrocie była z kolei odprawa, żeby zdać sprawę z lotu, czyli pierwszą rzeczą gdzie człowiek zmierzał to było łóżko.

Czy w porównaniu z innymi akcjami, w których brał pan udział ta była najtrudniejsza?

• Czy mógłby pan dzisiaj coś od siebie powiedzieć, jakieś swoje refleksje na temat udziału w tych wydarzeniach?

I am very glad I took part in it. I feel so sorry for the people in Warsaw, I've learnt more since the war finished about what you had to go through and I just feel terribly sorry and glad I was able to help.Jestem bardzo zadowolony, że byłem częścią tej operacji, bardzo mi było żal mieszkańców Warszawy ale zadowolony jestem, że mogłem im pomóc.

• Jak podoba się panu Warszawa?

I think it's a wonderful city,beautiful.To cudowne, piękne miasto..