Już po raz VII Muzeum Powstania Warszawskiego pragnie wyróżnić i uhonorować osoby zaangażowane w prace społeczne, życie lokalnych społeczności, a także te, które dokonały bohaterskiego czynu.
Czy bohaterem można być tylko w nadzwyczajnych okolicznościach? Czy można dokonać szlachetnego czynu w codziennych sytuacjach? Jeśli znasz kogoś, kto bezinteresownie robi wyjątkowe rzeczy dla innych, zgłoś go do Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”. Do 10 grudnia każdy może zgłosić współczesnego bohatera. Nagrodę, która przyznawana jest od sześciu lat, ustanowiło Muzeum Powstania Warszawskiego.
Już po raz siódmy Muzeum Powstania Warszawskiego pragnie wyróżnić i uhonorować osoby zaangażowane w prace społeczne, życie lokalnych społeczności, a także te, które dokonały bohaterskiego czynu. W każdym środowisku, w każdym miejscu Polski żyją ci, których można nazwać „powstańcami czasu pokoju”. W poprzednich edycjach jury nagrodziło m.in. nastolatka, który wskoczył do rzeki i uratował dwoje tonących dzieci, policjanta, który uratował mężczyznę znajdującego się w ogarniętym pożarem budynku, czy studenta, który będąc na wakacjach, ocalił życie czterech osób.
Bohaterem można zostać w każdych okolicznościach, w tych ekstremalnych i tych codziennych. Jestem pełen uznania i szacunku dla ludzi, którzy nie zajmując się profesjonalnie ratownictwem, decydują się na heroiczne czyny, często ryzykując własne życie dla ratowania innych. Do ekstremalnych sytuacji, na przykład tych w górach, jesteśmy przygotowani lub możemy się ich spodziewać. Te codzienne zdarzają się w jak najmniej oczekiwanym momencie i miejscu. Najbardziej nas zaskakują i wymagają błyskawicznej reakcji, odwagi, a nawet poświęcenia – podkreśla Jacek Dębicki, naczelnik GOPR, członek Kapituły Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”.
Nagroda upamiętnia postać Jana Rodowicza „Anody” – legendarnego żołnierza Batalionu „Zośka”, uczestnika akcji pod Arsenałem, kawalera Orderu Virtuti Militari, dwukrotnie odznaczonego Krzyżem Walecznych oraz pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, a przede wszystkim wspaniałego kolegi. Dzięki temu wyróżnieniu Muzeum Powstania Warszawskiego pielęgnuje pamięć o Powstańcach Warszawskich oraz promuje wartości, którymi kierowali się bohaterowie wydarzeń 1944 roku, walcząc o wolną Polskę.
Zbieramy się wokół pamięci o Janie Rodowiczu „Anodzie”, dyskutując o wielkości, odwadze, sile charakteru, miłości do ojczyzny. Za sprawą nominowanych i laureatów Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody” dostrzegamy wyraźniej postawy godne naśladowania, współczesnych bohaterów, których pasja i zaangażowanie społeczne wykraczają poza wszelkie ramy. Ludzie ci działają i inspirują społeczność. Są przykładem tego, że każdy z nas może kształtować rzeczywistość – zaznacza Dariusz Karłowicz, prezes zarządu Fundacji Świętego Mikołaja, członek Kapituły Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”.
Prestiżowe wyróżnienie przyznawane jest osobom, które wykazują się „codziennym heroizmem” – bez względu na trudności i niepowodzenia poświęcają się pracy społecznej, pomagają słabszym, reagują na krzywdę i niesprawiedliwość.
Nagrodę im. Jana Rodowicza „Anody” traktujemy jako kontynuację dzieła Powstańców Warszawskich. Jesteśmy przekonani, że wartości wpisane w etos Powstańca są aktualne i dzisiaj. Odwaga, honor, odpowiedzialność, poświęcenie, ale też empatia, pracowitość, koleżeństwo są ważne w każdych czasach, także – a może nawet szczególnie – w czasach pokoju. Aktywność społeczna i obywatelska to jedna z form korzystania z wolności, o którą walczyli Powstańcy Warszawscy. Propagowanie tych ponadczasowych wartości jest bardzo ważne, zawsze bowiem potrzebni są „zwykli niezwykli” bohaterowie – powiedział Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
Dzięki zaangażowaniu wielu osób, organizacji pozarządowych, mediów, placówek edukacyjnych i instytucji kultury wieść o nagrodzie dociera do wyjątkowych osobowości – społeczników z całego kraju. Popularyzacja postaci Jana Rodowicza „Anody” i sylwetek nominowanych oraz laureatów nagrody przyczynia się do propagowania postaw patriotycznych i altruistycznych oraz urzeczywistniania koncepcji społeczeństwa obywatelskiego. Zgłoszenie kandydatów do konkursu może jednocześnie stanowić symboliczne podziękowanie ze strony lokalnej społeczności i wyraz wdzięczności za ich codzienny trud.
Honorowe wyróżnienie przyznawane jest w trzech kategoriach:
Wybór nominowanych, a następnie laureatów spośród nadesłanych kandydatur jest zadaniem niezwykle złożonym, wymagającym empatii i podejmowania trudnych decyzji. W Kapitule Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody” zasiadają m.in. ks. Andrzej Augustyński (twórca Stowarzyszenia Siemacha), s. Małgorzata Chmielewska (przełożona Wspólnoty Chleb Życia), Jacek Dębicki (naczelnik GOPR), płk Piotr Gąstał (b. dowódca Jednostki Wojskowej 2305 GROM Cichociemni), Anna Gołębicka (menedżer marketingu, strateg komunikacji), dr Dariusz Karłowicz (filozof, publicysta, współtwórca i prezes zarządu Fundacji Świętego Mikołaja), Jan Rodowicz (stryjeczny bratanek patrona nagrody), Jakub Wygnański (prezes zarządu Fundacji Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”) i Damian Zadeberny (prezes zarządu Fundacji ZPKM Maltańska Służba Medyczna – Pomoc Maltańska).
Do nagrody mogą być zgłaszane osoby, które angażują się społecznie, m.in. aktywizują lokalne społeczności, przywracają lokalne tradycje przez kultywowanie wiedzy historycznej, rozwój kultury, edukację patriotyczną, wyrównują szanse dzieci i młodzieży z terenów wiejskich bądź osiedli socjalnych, czy też udzielają pomocy dzieciom i osobom niepełnosprawnym. W kategorii „Wyjątkowy czyn” czekamy na przykłady wspaniałej postawy, odwagi i roztropności.
Zakończyliśmy zbieranie zgłoszeń.
Ogłoszenie wyników odbędzie się w Muzeum Powstania Warszawskiego w pierwszej połowie marca 2018 roku, w 95. rocznicę urodzin Jana Rodowicza „Anody”.
W poprzednich latach zwyciężyli: w pierwszej edycji sparaliżowany od 23 lat Janusz Świtaj z rodzicami oraz Maciej Grzybek – student, który będąc na wakacjach, ocalił życie czterech osób. W drugiej edycji nagrodę otrzymali: mieszkańcy wsi Chałupki za pomoc rannym i poszkodowanym w katastrofie dwóch pociągów pod Szczekocinami koło Zawiercia oraz Natalia Syniavska-Krzyżanowska (z wioski położonej w separatystycznej Republice Naddniestrzańskiej, części Mołdawii) za działania na rzecz ochrony polskich wartości na obczyźnie. Laureatami trzeciej edycji zostali: Adam Hryciuk – wówczas szesnastolatek, który wskoczył do rzeki i uratował dwoje tonących dzieci, oraz Marcin Sienkiewicz i Piotr Dudek – choć obaj poruszają się na wózkach inwalidzkich, organizują zajęcia integracyjne i aktywizują osoby niepełnosprawne. Laureaci czwartej edycji to: Kazimierz Busma, który na Podlasiu wybudował dom dla repatriantów z Kazachstanu i sprowadził do niego 10 polskich rodzin i wciąż, mimo zaawansowanego wieku, organizuje pomoc dla biednych rodzin z okolicy, oraz Zbigniew Danielak za uratowanie pięcioosobowej załogi z płonącego helikoptera w Kambodży, gdzie pełnił funkcję tłumacza w ramach Kontyngentu Wojskowego Misji Pokojowej ONZ. W piątej edycji kapituła doceniła Ewę Gawryś – twórczynię i prezes Stowarzyszenia Mieszkańców z Mroza, którego głównym zadaniem jest wspieranie mieszkańców osiedli socjalnych na terenie Radomia, oraz Patryka Pagla, policjanta z Murowanej Gośliny (woj. wielkopolskie), który w sierpniu 2015 r., przebywając na urlopie, uratował mężczyznę znajdującego się w ogarniętym pożarem budynku. W 2016 roku Kapituła uhonorowała ojca Edwarda Konkola - pomysłodawcę i twórcę Stowarzyszenia Pomocy Rodzinie „Droga” w Białymstoku, integrującego podlaskie dzieci i ich rodziców ze środowisk ubogich i dysfunkcyjnych. W powołanej po raz pierwszy w zeszłym roku kategorii Dzieło/Inicjatywa/Postawa Społeczna kapituła doceniła siostry Martę Krzeptowską i Marię Krzeptowską-Marusarz za zaangażowanie społeczności Podhala we wspieranie rodzin z Syrii. Laureatem kategorii Wyjątkowy Czyn został Łukasz Walkowiak, mieszkaniec Głogowińca (woj. kujawsko-pomorskie), który bez wahania pospieszył z pomocą niepełnosprawnemu mężczyźnie, uwięzionemu w płonącym baraku.
Mecenasem Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody” jest Fundacja PKO Banku Polskiego. Patronat medialny sprawuje Polskie Radio Jedynka, TVP 1, RDC oraz portal NGO.PL i AMS. Partnerem akcji jest Stowarzyszenie Gazet Lokalnych, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL.
