Wystawa o Cichociemnych.

Zapraszamy na multimedialną wystawę „Wywalcz wolność lub zgiń. Cichociemni - spadochroniarze Armii Krajowej”. Projekt zrealizowany został wspólnie z Muzeum Powstania Warszawskiego, jednostką specjalną GROM oraz Zespołem Historycznym Cichociemnych.

 
Na wystawie przybliżona zostanie historia bohaterskich 316 spadochroniarzy zrzuconych nad okupowaną Polską w latach 1941-1944. Wśród eksponatów będzie można obejrzeć m.in. koszulę, w której kołnierzu zaszywane były ampułki z trucizną, sztylet brytyjskich komandosów, znajdujący się na wyposażeniu cichociemnych, brytyjski beret wojskowy cichociemnego mjr Bolesława Kontryma „Żmudzina”, nieśmiertelnik ppor. Józefa Wątróbskiego „Jelito”, aparat nadawczo - odbiorczy produkcji angielskiej używany przez cichociemnych do organizacji łączności radiowej, amerykański pistolet samopowtarzalny Colt M1911A1 - broń osobista cichociemnych, bibułę z rotą przysięgi składanej przez cichociemnych st. sierż. Edwarda Kowalika „Ciupusia”, fragmenty map lotniczych wydobytych z wraku bombowca Halifax JP 276 A, odkrytego przez ekipę Muzeum Powstania Warszawskiego w 2006 r., czy odznaka GROM.


Oprócz tego pokażemy kilkadziesiąt zdjęć przedstawiających życie codzienne cichociemnych podczas szkolenia w Wielkiej Brytanii oraz działalności powstańczej. Na ekspozycji zostaną wykorzystane dwa wywiady przeprowadzone przez Archiwum Historii Mówionej (MPW) z gen. bryg. prof. Elżbietą Zawacką „Zo” (jedyną kobietą w gronie cichociemnych) oraz gen. bryg. Stefanem Bałukiem „Starbą”. Wyemitowane zostaną również fragmenty filmu „My cichociemni. Głosy żyjących” (scen. i reż. Paweł Kędzierski).

Cichociemni nie stanowili zwartej jednostki bojowej. Byli żołnierzami różnych formacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, zdecydowani na walkę konspiracyjną w okupowanej Polsce. Spotykali się na krótko w niewielkich grupach szkoleniowych, by po skoku do kraju otrzymać indywidualne przydziały w ZWZ-AK. Nazwa „cichociemni” pojawiła się w okresie ćwiczeń w Szkocji. Kursanci otrzymywali różne zadania, np. wysadzenie mostu, opanowanie budynku itp. Pozorowane akcje prowadzone były przeważnie nocą, czyli w ciemnościach, z zachowaniem koniecznej ostrożności, czyli cicho. Kursanci określali więc te ćwiczenia jako cichociemne, co daje nazwę całej grupie spadochroniarzy Armii Krajowej.


Obecnie tradycje cichociemnych są kultywowane przez jednostkę specjalną GROM czyli Grupę Reagowania Operacyjno-Manewrowego. Jednostka GROM, decyzją Ministra Obrony Narodowej z 4 sierpnia 1995 r., otrzymała prawo do noszenia imienia Cichociemnych. Na wystawie wyeksponowane zostaną także obiekty i zdjęcia pochodzące ze zbiorów GROM ukazujące współczesną działalność tej formacji.


Obiekty pokazane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, Fundacji Sue Ryder, pamiątek zebranych przez jednostkę specjalną GROM oraz Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu. Materiały ikonograficzne pochodzą ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, jednostki specjalnej GROM oraz prywatnych kolekcji K. Szrajera, K. A. Merricka, S. Bałuka.