Leksykon oddziałów Powstania Warszawskiego

O książce

„Leksykon oddziałów Powstania Warszawskiego” zawiera 106 haseł, które zostały opracowane przez zespół historyków pod kierownictwem Katarzyny Utrackiej z Muzeum Powstania Warszawskiego. Poza Katarzyną Utracką w zespole autorskim znaleźli się: Rafał Brodacki, dr Paweł Brudek, Michał Tomasz Wójciuk (Muzeum Powstania Warszawskiego) i dr Grzegorz Jasiński (Wojskowa Akademia Techniczna).

Podczas prac nad książką autorzy bazowali na najnowszych ustaleniach oraz dokumentach znajdujących się w zbiorach archiwalnych, dzięki czemu mogli sprostować wiele błędów i nieścisłości pojawiających się w innych publikacjach poświęconych Powstaniu Warszawskiemu.

„Leksykon” to najpełniejsze opracowanie dziejów polskich jednostek walczących w stolicy w sierpniu i wrześniu 1944 roku, a zarazem kompendium wiedzy na temat Powstania Warszawskiego.

Książka zawiera informacje o rodowodzie i szlaku bojowym poszczególnych batalionów i zgrupowań, ponadto opowiada o redutach powstańczych, których utrzymanie nierzadko decydowało o sukcesie obrony danej części miasta.

Oprócz haseł poświęconych oddziałom powstańczym zamieszczono opisy dotyczące struktur powstańczych, takich jak Komenda Okręgu Warszawa AK (dowództwo Powstania Warszawskiego), Komenda Główna AK i Komenda Obszaru Warszawskiego. W publikacji uwzględniono także służby pomocnicze Armii Krajowej, np. Wojskową Służbę Kobiet, Pomoc Żołnierzowi i służbę medyczną, oraz inne organizacje wspierające wysiłek Powstańców, jak Narodowe Siły Zbrojne czy Korpus Bezpieczeństwa.

Nie mogło zabraknąć haseł poświęconych cichociemnym – spadochroniarzom AK walczącym na wszystkich odcinkach frontu, a także lotnikom dokonujących zrzutów w powstańczej stolicy, jak również żołnierzom 1 Armii Wojska Polskiego, którzy we wrześniu 1944 roku przeprawili się na lewy brzeg Wisły, by wesprzeć akowców.

Poza warstwą tekstową „Leksykon” zawiera bogaty materiał ikonograficzny. Są to zarówno fotografie z Powstania Warszawskiego, jak i współczesne zdjęcia miejsc, budynków oraz eksponatów muzealnych związanych z historią danego oddziału. Narrację dopełniają cytaty, mapy i emblematy poszczególnych jednostek. Z tej mozaiki wyłania się fascynujący obraz powstańczej walki.

Zawartość hasła

Każde hasło składa się z kilku elementów. Pierwszym jest emblemat danego oddziału. To znak graficzny identyfikujący poszczególne jednostki i środowiska kombatanckie (choć nie każdy oddział miał swój oficjalny logotyp). Większość emblematów powstała w czasach powojennych, ale były też takie, które istniały już w konspiracji, jak w przypadku Batalionu „Parasol” czy plutonu „Rafałków”.

Kolejnym elementem hasła jest metryczka zawierająca podstawowe informacje o oddziale (data sformowania, liczebność, dowódca, teren działania, straty i kwatera powstańcza). Najważniejszy element to zwięzły i syntetyczny tekst o historii i rodowodzie oddziału, z naciskiem na działalność w okresie Powstania, oraz biogram dowódcy. Tekst uzupełniają ciekawostki dotyczące danej grupy bojowej. Są to zarówno krótkie informacje z serii „Czy wiesz, że…”, jak i dłuższe opisy redut powstańczych czy eksponatów związanych z historią jednostki. Do haseł dołączono fragmenty relacji świadków i uczestników wydarzeń. Dopełnieniem jest schematyczny plan terenu działania oddziału i bibliografia najistotniejszych publikacji, na podstawie których hasło zostało opracowane.

Spis haseł

(w nawiasach podano nazwiska autorów poszczególnych haseł)

Komendy

Komenda Główna AK (Katarzyna Utracka)

Komenda Obszaru Warszawskiego AK (Katarzyna Utracka)

Komenda Okręgu Warszawa AK / Dowództwo Powstania Warszawskiego (Katarzyna Utracka)

Obwody

I Obwód AK Śródmieście (Katarzyna Utracka)

II Obwód AK Żoliborz (Grzegorz Jasiński)

III Obwód AK Wola (Katarzyna Utracka)

IV Obwód AK Ochota (Michał Tomasz Wójciuk)

V Obwód AK Mokotów (Michał Tomasz Wójciuk)

VI Obwód AK Praga (Katarzyna Utracka)

VII Obwód AK „Obroża” (Katarzyna Utracka)

Oddziały i pododdziały

I Batalion Szturmowy „Rum” (Michał Tomasz Wójciuk)

II Batalion Szturmowy „Odwet” (Grzegorz Jasiński)

IV Batalion AL im. Czwartaków (Rafał Brodacki)

1 Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. Józefa Bema (Grzegorz Jasiński)

1 Pułk Szwoleżerów AK / I Dywizjon Szwoleżerów (Grzegorz Jasiński)

2 Harcerska Bateria Artylerii Przeciwlotniczej „Żbik” (Rafał Brodacki)

3 Batalion Pancerny „Golski” (Katarzyna Utracka)

5 Rejon AK Praga Centralna (Katarzyna Utracka)

7 Pułk Piechoty AK „Garłuch” / VIII Obwód AK Okęcie (Katarzyna Utracka)

104 Kompania Związku Syndykalistów Polskich (Paweł Brudek)

227 Pluton Harcerski (Grzegorz Jasiński)

Batalion „Bełt” (Paweł Brudek)

Batalion „Bończa” (Michał Tomasz Wójciuk)

Batalion „Chrobry I” (Paweł Brudek)

Batalion „Czata 49” (Rafał Brodacki)

Batalion „Gustaw-Harnaś” (Paweł Brudek)

Batalion im. gen. Józefa Sowińskiego (Rafał Brodacki)

Batalion im. Jana Kilińskiego (Rafał Brodacki)

Batalion im. Stefana Czarnieckiego / Batalion „Gozdawa” (Michał Tomasz Wójciuk)

Batalion KB „Sokół” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Łukasiński” (Paweł Brudek)

Batalion „Miłosz” (Rafał Brodacki)

Batalion „Miotła” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Oaza-Ryś” (Paweł Brudek)

Batalion „Parasol” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Pięść” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Ruczaj” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Stefan” (Paweł Brudek)

Batalion Szturmowy KB „Nałęcz” (Rafał Brodacki)

Batalion „Wigry” (Michał Tomasz Wójciuk)

Batalion WSOP „Dzik” (Paweł Brudek)

Batalion „Zaremba-Piorun” (Katarzyna Utracka)

Batalion „Zośka” (Rafał Brodacki)

Bataliony „Iwo” i „Ostoja” (Katarzyna Utracka)

Baza Lotnicza „Łużyce” (Rafał Brodacki)

Brygada Dyspozycyjna Zmotoryzowana NSZ-AK „Koło” (Rafał Brodacki)

Brygada Dywersji „Broda 53” (Rafał Brodacki)

Dywizjon „Jeleń” (Katarzyna Utracka)

Dywizjon Motorowy Obszaru Warszawskiego AK (Paweł Brudek)

Grupa Artyleryjska „Granat” (Grzegorz Jasiński)

Grupa Bojowa „Krybar” (Rafał Brodacki)

Grupa „Kampinos” (Grzegorz Jasiński)

Grupa „Północ” (Grzegorz Jasiński)

Grupa PWB/17/S (Katarzyna Utracka)

Kedyw Okręgu Warszawa AK (Katarzyna Utracka)

Kompania NSZ-AK „Warszawianka” (Katarzyna Utracka)

Kompania Ochrony Sztabu „Koszta” (Katarzyna Utracka)

Oddział „Barry” (Paweł Brudek)

Oddział „Dysk” (Rafał Brodacki)

Oddział Osłonowy Wojskowych Zakładów Wydawniczych (Katarzyna Utracka)

Oddziały Wojskowe Powstańczego Pogotowia Socjalistów (Paweł Brudek)

Odwód komendanta Okręgu Warszawa AK „Ludwik” / Zgrupowanie „Paweł”(Katarzyna Utracka)

Pluton 535 AK „Słowaków” (Michał Tomasz Wójciuk)

Pluton Głuchoniemych (Paweł Brudek)

Pluton „Rafałków” (Michał Tomasz Wójciuk)

Powstańcze Oddziały Specjalne „Jerzyki” (Katarzyna Utracka)

Pułk „Baszta” (Michał Tomasz Wójciuk)

Pułk NSZ-AK im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (Rafał Brodacki)

Pułk NSZ-AK im. gen. Władysława Sikorskiego (Katarzyna Utracka)

Pułk „Palmiry-Młociny” (Grzegorz Jasiński)

Pułk „Waligóra” (Katarzyna Utracka)

Samodzielny Batalion im. Brygadiera Mączyńskiego NSZ (Rafał Brodacki)

Warszawski Korpus AK (Katarzyna Utracka)

Zgrupowanie „Bartkiewicz” (Katarzyna Utracka)

Zgrupowanie „Chrobry II” (Katarzyna Utracka)

Zgrupowanie „Gurt” (Rafał Brodacki)

Zgrupowanie „Kryska” (Michał Tomasz Wójciuk)

Zgrupowanie „Kuba-Sosna” (Katarzyna Utracka)

Zgrupowanie „Leśnik” (Katarzyna Utracka)

Zgrupowanie „Radosław” (Rafał Brodacki)

Zgrupowanie „Róg” (Michał Tomasz Wójciuk)

Zgrupowanie „Tunguz” (Michał Tomasz Wójciuk)

Zgrupowanie WSOP „Elektrownia” (Michał Tomasz Wójciuk)

Zgrupowanie „Żaglowiec” (Grzegorz Jasiński)

Zgrupowanie „Żbik” (Grzegorz Jasiński)

Zgrupowanie „Żmija” (Grzegorz Jasiński)

Zgrupowanie „Żniwiarz” (Grzegorz Jasiński)

Zgrupowanie „Żubr” (Grzegorz Jasiński)

Zgrupowanie „Żyrafa” (Grzegorz Jasiński)

Organizacje konspiracyjne, służby AK i inne

1 Armia Wojska Polskiego (Rafał Brodacki)

Armia Ludowa (Rafał Brodacki)

Cichociemni Spadochroniarze AK (Rafał Brodacki)

Delegatura Rządu RP na Kraj (Michał Tomasz Wójciuk)

Duszpasterstwo AK (Michał Tomasz Wójciuk)

Fotograficzni i Polowi Sprawozdawcy Wojenni (Michał Tomasz Wójciuk)

Korpus Bezpieczeństwa (Rafał Brodacki)

Lotnicy (Rafał Brodacki)

Narodowe Siły Zbrojne (Rafał Brodacki)

Państwowy Korpus Bezpieczeństwa (Katarzyna Utracka)

Poczta Polowa AK (Michał Tomasz Wójciuk)

Polska Armia Ludowa (Rafał Brodacki)

Pomoc Żołnierzowi (Katarzyna Utracka)

Referat Filmowy (Michał Tomasz Wójciuk)

Służba Zdrowia AK (Michał Tomasz Wójciuk)

Wojskowa Służba Kobiet (Michał Tomasz Wójciuk)

Wojskowa Służba Ochrony Powstania (Michał Tomasz Wójciuk)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Partner publikacji

Sklep on-line

Leksykon oddziałów Powstania Warszawskiego

Zobacz produkt