Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Ppor. Franciszek Makowiecki "Mahomet" (z lewej) oraz plut. Jerzy Wierzbicki z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) na ulicy Moniuszki. Ujęcie w kierunku wschodnim, po prawej widoczna drewniana latryna a nad nią widoczny szyld baru Watra, mieszczącego się na parterze gmachu Filharmonii przy ul. Moniuszki 5
Nr inwentarzowy: MPW-IN/408Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Plut. Jerzy Wierzbicki z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) wchodzący do polowej latryny przy ulicy Moniuszki. Nad nią widoczny szyld baru Watra, mieszczącego się na parterze gmachu Filharmonii przy ul. Moniuszki 5
Nr inwentarzowy: MPW-IN/409Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Ppor. Franciszek Makowiecki "Mahomet" z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) wchodzący do polowej latryny przy ulicy Moniuszki. Nad nią widoczny szyld baru Watra, mieszczącego się na parterze gmachu Filharmonii przy ul. Moniuszki 5
Nr inwentarzowy: MPW-IN/410Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Ppor. Franciszek Makowiecki "Mahomet" (na pierwszym planie) i plut. Jerzy Wierzbicki z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) wychodzą z latryny polowej przy ulicy Moniuszki. Ujęcie w kierunku wschodnim. U góry po prawej widoczny szyld baru Watra, mieszczącego się na parterze gmachu Filharmonii przy ul. M...
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Ppor. Franciszek Makowiecki "Mahomet" (na pierwszym planie) i plut. Jerzy Wierzbicki z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) wychodzą z latryny polowej przy ulicy Moniuszki. Ujęcie w kierunku wschodnim. U góry po prawej widoczny szyld baru Watra, mieszczącego się na parterze gmachu Filharmonii przy ul. Moniuszki 5
Czytaj więcej
Nr inwentarzowy: MPW-IN/411Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Ppor. Franciszek Makowiecki "Mahomet" (po lewej) i plut. Jerzy Wierzbicki z Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) na ulicy Moniuszki. Ujęcie w kierunku wschodnim, w tle od lewej kamienica Moniuszki 8 z szyldem zakładu fryzjerskiego, dalej za drzewami skrzyżowanie z ul. Jasną i kamienica Moniuszki 6
Nr inwentarzowy: MPW-IN/412Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Grupa młodych powstańców, przenosząca zdobyczne niemieckie plecaki na ulicy Moniuszki pod ścianą kamienicy dawnego Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" pod nr. 11. Na oknie widoczny napis "Drukarnia"
Nr inwentarzowy: MPW-IN/413Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Grupa młodych powstańców przenosząca zdobyczne niemieckie plecaki przed bramą gmachu dawnego Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" przy ul. Moniuszki 11
Nr inwentarzowy: MPW-IN/414Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Grupa młodych powstańców ze zdobycznymi, niemieckimi plecakami wchodząca do bramy gmachu dawnego Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" przy ul. Moniuszki 11
Nr inwentarzowy: MPW-IN/415Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Orszak pogrzebowy wychodzący z bramy gmachu dawnego Towarzystwa Ubezpieczeń "Rosja" przy ul. Moniuszki 11 z trumną niesioną na noszach. W tle na ścianie budynku widoczny propagandowy afisz: "Walczymy o Całość, Wolność, Niepodległość"
Nr inwentarzowy: MPW-IN/416Data wykonania: 2 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Powstaniec w ruinach gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń "Prudential" przy placu Napoleona 9
Nr inwentarzowy: MPW-IN/417Data wykonania: 3 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Wnętrze zniszczonego gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń "Prudential" przy placu Napoleona 9
Nr inwentarzowy: MPW-IN/418Data wykonania: 3 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Fotografia z Powstania Warszawskiego. Śródmieście Północne. Plakat powstańczy "Gdy krowa ryczy nie stać w bramie" instruujący ludność cywilną o sposobie uniknięcia niebezpieczeństwa podczas niemieckiego ostrzału z wyrzutni pocisków Nebelwerfer
Nr inwentarzowy: MPW-IN/419Data wykonania: 3 dekada sierpnia 1944Autor zdjęcia: Eugeniusz Lokajski „Brok”Źródło: MPW
Ppor. Eugeniusz Lokajski „Brok” urodził się 14 grudnia 1908 r. w Warszawie. W wieku 16 lat, wstąpił do klubu sportowego „Warszawianka”, gdzie trenował m.in. bieganie, pływanie i piłkę nożną. W 1928 r. zdał maturę w ewangelickim gimnazjum im. Mikołaja Reja i rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej. W latach 1931-1932 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Po powrocie do Warszawy podjął studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (CIWF), gdzie w 1934 r. został asystentem – instruktorem lekkiej atletyki. W tym czasie podjął także pracę nauczyciela wychowania fizycznego w swoim dawnym gimnazjum. W latach 1934-1937 odniósł wiele sukcesów w zawodach sportowych, m.in.: mistrzostwo Polski w rzucie oszczepem (1934), wicemistrzostwo świata w pięcioboju w Budapeszcie (1935), rekord Polski w rzucie oszczepem – nie pokonany przez 17 lat (1936), udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (1936), wygrana w rzucie oszczepem podczas trójmeczu lekkoatletycznego Grecja – Polska – Czechosłowacja w Atenach (1937). We wrześniu 1939 r. był dowódcą plutonu w 35 Pułku Piechoty w rejonie Brześcia. Wzięty do niewoli, w październiku 1939 r. przedostał się do Warszawy. Przez pierwsze lata okupacji ukrywał się, pracując jako robotnik w Paprotni pod Warszawą. Później zorganizował pracownię fotograficzną przy ulicy Berezyńskiej na Saskiej Kępie i utrzymywał się głównie z fotografii teatralnej. W 1942 r. otworzył zakład fotograficzny w mieszkaniu matki przy ulicy Łuckiej 2 w Śródmieściu. Prowadził konspiracyjne zajęcia sportowe nad Wisłą pod oficjalnym szyldem „Punkt mycia i kąpieli”. Wykładał także na tajnych kompletach Akademii Wychowania Fizycznego. W tym czasie oficjalnie pracował jako nauczyciel gimnastyki w Prywatnej Szkole Powszechnej im. Mikołaja Reja. Od stycznia 1944 r. zaprzysiężony na żołnierza Armii Krajowej (AK), zastąpił swojego brata, Józefa, poległego 23 grudnia 1943 r. w starciu z Niemcami. Został dowódcą plutonu w 3 kompanii Praskiej, wchodzącej w skład I Batalionu Rejonu III Rembertów, VII Obwodu Armii Krajowej „Obroża”. W Powstaniu był oficerem łącznikowym kompanii „Koszta”, a od 30 sierpnia jej dowódcą. Został uprawniony „do noszenia i używania aparatu fotograficznego i filmowego”. Lokajski robił zdjęcia głównie w Śródmieściu i wywoływał je w mieszkaniu swojej siostry Zofii Domańskiej, która przechowała negatywy. 21 lub 22 sierpnia w kinie „Palladium” pokazany został nakręcony przez niego film ze szturmu na budynek PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej). 25 września, wobec zbliżającej się kapitulacji powstania, został oddelegowany do Komendy Głównej AK, w celu wykonania zdjęć do fałszywych dokumentów, które miały umożliwić powstańcom opuszczenie miasta z ludnością cywilną. Tego dnia zginął pod gruzami zbombardowanej kamienicy przy ulicy Marszałkowskiej 129, gdzie znajdował się sklep fotograficzny.
Na swoich zdjęciach Lokajski zdołał uchwycić chyba wszystkie ważniejsze aspekty Powstania w Warszawie: walkę powstańców i codzienność ludności cywilnej, barykady i szpitale polowe, powstańczy ślub i pogrzeby ofiar bombardowań niemieckich. Jako pełniący jednocześnie funkcję dowódcy plutonu w kompanii „Koszta”, przedstawiał głównie postacie kolegów z oddziału oraz akcje, w których brali udział. Aparatem firmy Leica, zdobytym w pierwszych dniach walki, dokumentował ulice Śródmieścia Północnego – od Królewskiej po plac Napoleona, od Tamki po Bagno. Największą grupę zdjęć stanowi cykl z 20 sierpnia, przedstawiający zdobycie budynku PAST-y, ważnego punktu niemieckiego oporu. Jego zdjęcia często pojawiały się w powojennych publikacjach. Był autorem najbardziej rozpoznawanych portretów powstańców, łączniczek i sanitariuszek.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie