Data urodzenia:
1897-02-18
Funkcja:
dowódca kompanii
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 190 Miejsce: 13
Stopień:
porucznik rezerwy kawalerii - rotmistrz (pośmiertnie)
Miejsce urodzenia:
Warszawa
Imiona rodziców:
Jan Robert - Maria z domu Herse
Działalność do 1939 r.:
Urodzony w rodzinie księgarzy i wydawców. Jego ojciec, Jan Robert Gebethner, był współwłaścicielem wydawnictwa "Gebethner & Wolff" założonego w 1857 roku. Matka Maria z domu Herse, współwłaścicielką znanego warszawskiego domu mody. Maturę zdał w 1916 roku uczęszczając do Męskiej Szkoły Realnej Konopczyńskiego. Już jako uczeń grał w piłkę nożną w drużynie "Stella“ w ramach Warszawskiego Koła Sportowego. Z tej drużyny wywodzili się zawodnicy "pierwszej Polonii“. I Wojna Światowa na krótko przerywa rozgrywki piłkarskie. 8 października 1915 roku w domu Gebethnerów, zebrani zawodnicy "Polonii“ postanawiają oficjalnie zarejestrować pierwszy w Warszawie klub sportowy. Pierwszym prezesem "Polonii“ zostaje wybrany jej kapitan, wówczas niespełna 18 letni Tadeusz Gebethner. Piękną karierę sportową jako kapitan drużyny godzi ze studiami w Wyższej Szkole Handlowej. Po zakończeniu działań wojennych w 1920 r. działa na rzecz Niepodległej Polski, wraz z drużyną "Polonii" propaguje polski sport na obszarze plebiscytowym Górnego Śląska. Wymieniany jest jako Prezes powstałego w 1920 roku polskiego klubu sportowego "Polonia“ Bytom. Był to prawdopodobnie tytuł honorowy, nadal z powodzeniem gra i kapitanuje warszawskiej "Polonii", w barwach której wystąpił w 137 oficjalnych meczach. Karierę sportową zakończył w wieku 28 lat, do 1939 roku pracował w rodzinnej księgarni. Działał dodatkowo w latach 1929-34 w Zarządzie Głównego Związku Księgarzy Polskich.
Służba wojskowa do 1939 r.:
Uczestnik wojny z bolszewikami w 1920 roku. Służył w 5. Pułku Ułanów Zasławskich w składzie 2 Armii
Udział w wojnie obronnej 1939:
W stopniu porucznika rezerwy kawalerii walczył w składzie 102. Pułku Ułanów przeciw Sowietom, w jednostce wspierającej obrońców Grodna. 22.09 zgrupowanie wycofuje się na północ i zostaje internowane na Litwie. Podejmuje udaną ucieczkę z obozu internowania, przedostając się do Wilna
Pseudonimy:
"Jerzy", "Gustaw"
Udział w konspiracji 1939-1944:
W 1940 r. w Wilnie włącza się w działalność Związku Walki Zbrojnej. W 1941 r. powraca do Warszawy, gdzie kontynuuje służbę w szeregach ZWZ - AK, pod pseudonimem "Jerzy" kieruje Bazą Wileńską. Działa, pracuje i pomaga innym. Od lata 1942 r. przechowuje w swoim mieszkaniu zbiegłą z likwidowanego osiedla żydowskiego w Skawinie pod Krakowem rodzinę Abrachamer. Przez prawie 2 lata przy pomocy własnych środków i kontaktów chroni żydowską rodzinę przed zagładą. Wioną 1944 r. wykorzystując ponownie kontakty w AK wysyła całą rodzinę na Węgry, gdzie przeżyli wojnę doczekawszy wyzwolenia. Przydział przed godziną "W": Armia Krajowa - 3. batalion pancerny "Golski" - oficer sztabu
Adres przed Powstaniem Warszawskim:
Warszawa ul. Śniadeckich 23
Oddział:
Armia Krajowa - 3. batalion pancerny "Golski" - dowódca Obiektu nr 1 - Kraftfahrpark - Oczki, następnie dowódca Odcinka Południe
Szlak bojowy:
Śródmieście Południe. 1 sierpnia 1944 roku w składzie 3 batalionu pancernego "Golski“ dowodził atakiem na mocno bronione obiekty wroga, Kraftfahrpark i Szpital Dzieciątka Jezus przy ul. Oczki.
Odniesione rany:
Kilka razy ranny, po raz pierwszy lekko ranny przy szturmie Kraftfahrparku - pozostał w oddziale, następnie ciężko ranny w czasie bombardowania szpitala powstańczego - amputacja ręki i strzaskanej nogi
Losy po Powstaniu:
Po kapitulacji wraz z setkami rannych, lekarzami i pielęgniarkami szpitali powstańczych trafia do lazaretu jeńców wojennych Stalagu XI A Altengrabow
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zmarł z odniesionych ran w Stalagu XI A Altengrabow. Spoczywa na "zaginionym“ cmentarzu przyobozowym w grobie nr. 302. (Po wojnie teren objęły jednostki Armii Czerwonej, które wszystkie groby zrównały z ziemią - w tym rosyjskie - tworząc w ich miejscu leśny kompleks koszarowy. Obecnie teren nadal jest niedostępny - znajduje się tam baza Bundeswehry i poligon NATO). W Warszawie został symbolicznie upamiętniony na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Stare Powązki), kwatera 205, rząd I - VI, miejsce 11-18, grób rodzin Herse i Gebethner.
Informacje dodatkowe:
W 1981 roku Tadeusz Gebethner został pośmiertnie odznaczony medalem i uhonorowany tytułem "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata“.
