Pseudonim:
"Tarło", "Jarema"
Data urodzenia:
1897-04-29
Funkcja:
Szef Sanitariatu Grupy „Północ”
Stopień:
pułkownik lekarz Wojska Polskiego
Miejsce urodzenia:
Humań na Kijowszczyźnie
Imiona rodziców:
Władysław - Irena
Wykształcenie:
Maturę uzyskał w Humaniu i tu założył wraz z Ułaszynem skauting, a następnie oddział POW. W 1920 r., po zakończeniu walk, na własną prośbę został skierowany na Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego. Studia ukończył wiosną 1926 r.
Przebieg służby wojskowej do 1939 r.:
W latach I wojny światowej wstąpił do tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej, w której w 1918 r. powierzono mu funkcję komendanta. Mając 21 lat zaciągnął się w szeregi Wojska Polskiego, w skaldzie 1. Pułku Artylerii lekkiej wyruszył na front ukraiński. W październiku 1919 r. skierowany przez komisję wojskową na kilkumiesięczny kurs medyczny do Szpitala Ujazdowskiego, po czym jako podoficer sanitarny został przydzielony do wileńskiego Szpitala Wojskowego. W 1926 r. odbył roczny staż w 1. Okręgowym Szpitalu Wojskowym w Warszawie, po czym został lekarzem w 43. Pułku Piechoty w Dubinie a następnie w 21. Pułku Piechoty w Warszawie. Był też naczelnym lekarzem 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
Udział w wojnie obronnej 1939 r.:
Brał udział w wojnie obronnej jako major lekarz w pułku szwoleżerów Mazowieckiej Brygady Kawalerii (szef sanitarny). Z brygadą przeszedł szlak bojowy: Mława, Przasnysz, Pułtusk, Serock, Głąboczyca, Suchowola. 28.09.1939 r. pod Medyką dostał się do niewoli niemieckiej, uciekł z obozu jenieckiego w Jarosławiu i przedostał się do Warszawy.
Udział w konspiracji 1939-1944:
W konspiracji od jesieni 1939 r. - członek Tajnej Organizacji Wojskowej, od 1941 r. komendant TOW Okręgu Krakowskiego, od 1943 r. dowódca Kedywu Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej, a od maja 1944 r. ponownie w Warszawie; w Szefostwie Służby Zdrowia Komendy Głównej Armii Krajowej. Współtworzył strukturę personelu medycznego, szkolił personel, gromadził sprzęt i środki opatrunkowe oraz leki.
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej), 4 sierpnia 1944 r. przebywał w punkcie zbornym szefostwa sanitarnego ul. Elektoralna 18/20, następnie w Grupie "Północ" - komendant szpitali Maltańskiego i Jana Bożego, od 14.08.1944 r. szef sanitariatu Grupy "Północ". Na Starym Mieście przebywał początkowo w Szpitalu Jana Bożego, a po jego ewakuacji w Centralnym Szpitalu Chirurgicznym nr 1 przy ul. Długiej 7 (Pałac Raczyńskich). Po ewakuacji kanałami do Śródmieścia od 5.09.1944 r. komendant szpitala polowego przy ul. Śniadeckich 17, podlegały mu także: Szpital "Sano" ul. Lwowska 13 i Szpital Polowy Lwowska 17.
Szlak bojowy:
Stare Miasto - kanały - Śródmieście Północ - Śródmieście Południe
Losy po Powstaniu:
Wraz z transportem rannych i chorych szpitala polowego przy ul. Lwowskiej 17, zakwalifikowanego jako szpital PCK, wyjechał z Warszawy do Krakowa, gdzie został komendantem ewakuowanego tam Szpitala Ujazdowskiego.
Losy po wojnie:
W 1945 roku, po wyzwoleniu Krakowa udał się do Warszawy, gdzie został zmobilizowany do Ludowego Wojska Polskiego. Otrzymał wówczas stanowisko szefa sanitarnego Okręgu Warszawskiego. Był organizatorem Szpitala Okręgowego nr 1 w Warszawie. W 1947 roku, na wniosek wojskowych służb informacyjnych, został zwolniony z wojska.
Wyjechał wówczas do Rabki, gdzie w latach 1947–1953 pełnił funkcję dyrektora naczelnego Zespołu Sanatoriów dla Dzieci Chorych na Gruźlicę. W 1953 roku, po powrocie do Warszawy, podjął pracę na stanowisku zastępcy kierownika Wydziału Zdrowia ds. Pediatrii na Pradze oraz kierownika tamtejszej Polikliniki.
W 1974 przeszedł na emeryturę. Nie pozostał jednak bezczynny - utrzymywał kontakty z podkomendnymi, pisał wspomnienia, gromadził dokumentację dotyczącą wydarzeń, których był świadkiem i uczestnikiem. Przez kilka lat był komendantem Okręgu Warszawskiego Związku Legionistów. Należał do Związku Powstańców Warszawskich, Związku Inwalidów Wojennych i wielu innych organizacji.
Odznaczenia i awanse:
Order Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych (czterokrotnie), Krzyż Zasługi z Mieczami (Krzyż Niepodległości z Mieczami - 20.09.1937), Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta, Krzyż Oficerski Orderu Polonia Restituta, Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta. 2.10.1994 w uznaniu szczególnych zasług Prezydent RP awansował płk. dr. Stefana Tarnawskiego do stopnia generała brygady.
Miejsce śmierci:
Zmarł w Warszawie 9 listopada 2001 roku w wieku 103 lat.
Miejsce pochówku :
Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kwatera E II, rząd 2, miejsce 6
Źródła:
MPW-baza uczestników PW, SPPW1944. Zdjęcie mogiły autorstwa p. Mateusza Opasińskiego
Publikacje :
Stefan Tarnawski, Wspomnienia z POW w Humaniu i początków służby w Wojsku Polskim, w: Niepodległość i Pamięć 6/1 (14), 97-118, 1999 rok, Dorota Franaszkowa, Sylwetki żołnierzy Batalionu „Skała” AK. Relacja dr. Tarnawskiego o powstańczej służbie zdrowia: Maszynopis, oryginał, sierpień 1972 w zbiorach IH PAN, cytowany w: Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim PIW 1973 oraz Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego – Powstanie Warszawskie i medycyna, wydanie II, Warszawa 2003 r., dostęp on-line: http://lekarzepowstania.pl/osoba/stefan-tarnawski/
