Powstańcze Biogramy - Leon Strehl

Pseudonim:

"Feliks"

Funkcja:

szef Służby Sanitarnej KG AK

Stopień:

pułkownik

Miejsce urodzenia:

Czernice, powiat człuchowski na Pomorzu Zachodnim

Imiona rodziców:

Władysław - Kazimiera z domu Czarlińska

Wykształcenie:

Ukończył Gimnazjum Humanistyczne w Poznaniu. Mając 13 lat wstąpił do Towarzystwa im. Tomasza Zana. W 1911 r. uzyskał maturę. W latach 1911-1912 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Monachijskiego; w latach 1912-1913 na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Berlińskiego, a w okresie 1913-1914 kontynuował studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Lipsku. 23.07.1919 r. złożył wymagane egzaminy i uzyskał dyplom lekarza na Uniwersytecie Warszawskim. 24.03.1923 uzyskał stopień doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

Służba wojskowa do 1939 r.:

W latach I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej, w której służył na stanowisko podlekarza. Na przełomie 1918/1919 porzucił tę służbę i dołączył do powstańców wielkopolskich, zostając lekarzem odcinka "Śmigiel” w grupie bojowej "Leszno”, a następnie lekarzem 11. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W odrodzonym Wojsku Polskim przydzielony do Szefostwa Sanitarnego Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu, gdzie służył do 1921 r. Latem tego roku uczestnik III Powstania Śląskiego - skierowany na odcinek "Kluczbork”. Za udział w Powstaniu w 1922 r. awansowany do stopnia majora. Od grudnia 1925 r. dowódca 7. Batalionu Sanitarnego. W 1928 r. awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej. W latach 1931-1937 szef sanitarny DOK Nr. VII w Poznaniu. W 1935 r. awansowany do stopnia pułkownika. W 1939 r. szef sanitarny DOK Nr. I w Warszawie.

Udział w wojnie obronnej 1939:

Szef sanitarny DOK Nr. I w Warszawie, od 7.09.1939 r. szef sanitarny Armii "Warszawa", równocześnie komendant 1. Szpitala Okręgowego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie. 28.09.1939 r. wszedł w skład delegacji prowadzącej rokowania z Niemcami w sprawie kapitulacji stolicy, a po jej kapitulacji, już jako jeniec wojenny, wyznaczony został na stanowisko szefa polskich szpitali wojskowych w Warszawie oraz konsultanta 1. Szpitala Okręgowego dla rannych polskich jeńców wojennych. Zwolniony z niewoli niemieckiej 30 lub 31 marca 1940 r.

Udział w konspiracji 1939-1944:

W kwietniu 1940 r. Wojskowy Szpital Okręgowy Nr. 5 (Szpital Ujazdowski) otrzymał status Szpitala Miejskiego, a jego dyrektorem został płk dr Leon Strehl, któremu podlegała także filia - Szpital Maltański przy ul. Senatorskiej 42. Na terenie szpitala odbywały się zajęcia Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, ukrywano polskie sztandary bojowe, urnę z sercem Karola Szymanowskiego, magazynowano lekarstwa, dzieła sztuki oraz ocalałe książki, które dały początek Głównej Bibliotece Lekarskiej. W celu ratowania ludzi wyrabiano dla nich fikcyjne dokumenty, karty chorobowe. Od 1 marca 1944 r., w miejsce płk dr Kazimierza Baranowskiego ps. "Kazia", objął szefostwo Służby Sanitarnej IV Oddziału (Kwatermistrzowskiego) Komendy Głównej Armii Krajowej.

Oddział:

Komenda Główna Armii Krajowej - Oddział IV (Kwatermistrzowski) - Służba Sanitarna - szef, następnie "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Szpital Maltański ul. Senatorska 42, w dniu 14 sierpnia 1944 r. ewakuowany na ul. Zgoda 17.

Szlak bojowy:

Wola - Śródmieście Północ. Po kilku dniach pobytu na Woli, 5 sierpnia przeszedł do Śródmieścia Północ, docierając do Szpitala Maltańskiego. 14 sierpnia 1944 r. dzięki doskonałej znajomości języka niemieckiego i zdecydowanemu działaniu przyczynił się do uratowania około 200 rannych i chorych przebywających w Szpitalu Maltańskim; stanął na czele kolumny transportowej sformułowanej z tragarzy (personel szpitala, ludność cywilna oraz lżej ranni), którą przez pl. Bankowy, ul. Żabią i Królewską przeprowadził na teren zajęty przez powstańców, dochodząc do ul. Zgoda 17. Wśród bliskich współpracowników, po tym wyczynie, otrzymał przydomek "Mojżesz” (opis tej ewakuacji podał "Kurier Stołeczny” z dnia 21.08.1944). Pod koniec września 1944 r. brał udział w rokowaniach kapitulacyjnych, starając się o jak najlepsze warunki dla ewakuacji chorych i rannych.

Rodzina biorąca udział w Powstaniu Warszawskim:

Jego córka Kazimiera Strehl „Mirska” była sanitariuszką w Szpitalu Ujazdowskim, początkowo przy ul. Piusa XI, a po ewakuacji na ul. Chełmskiej 19.

Losy po Powstaniu:

Niewola niemiecka - jeniec Stalagu IVB/Z Zeithain. Do obozu przybył w drugim transporcie - wraz z urządzeniem sali operacyjnej i zapasami materiałów medycznych ewakuowanych z Warszawy. W Zeithain był polskim komendantem szpitala dla jeńców wojennych. W kwietniu 1945 r. obóz wyzwoliły jednostki Armii Czerwonej, a dr płk. Strehl został ordynatorem oddziału polskiego sowieckiego Szpitala Wojskowego im. Leontiewa.

Numer jeniecki:

299849

Losy po wojnie:

Po powrocie do Polski w sierpniu 1945, Polski Czerwony Krzyż powierzył mu dyrekcję Szpitala PCK w Toruniu. 18 marca 1946 r. na mocy rozkazu Ministerstwa Obrony Narodowej nr 220/46 powrócił do służby czynnej na stanowisku szefa lecznictwa Służby Zdrowia MON. W wieku 60 lat przeszedł w stan spoczynku, ale dalej służył swoimi radami w Zarządzie Głównym PCK, równocześnie współpracował także z ZG ZBoWiD.

Odznaczenia:

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (dwukrotnie), Śląski Krzyż Waleczności i Odwagi, Medal Niepodległości (1931), Krzyż Niepodległości (1934, w miejsce uprzednio nadanego Medalu Niepodległości), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi.

Miejsce śmierci:

Warszawa

Miejsce pochówku:

Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kwatera II B28, rząd 9, miejsce 5.

Źródła:

Muzeum Powstania Warszawskiego, Andrzej Danysz "Służba sanitarna w powstaniu warszawskim. W: Medycyna. Dydaktyka. Wychowanie Akademia Medyczna w Warszawie, X 2004; Andrzej Krzysztof Kunert "Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945" T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987

Leon Kazimierz Strehl

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Leon Kazimierz Strehl

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter